1.
sonuna "izm" gelebilen her şey hakkında geniş bilgi sahibi olmasıdır sözlükçülerin. sözlükçüler de ne demekse.
ateizm, satanizm, deizm, hümanizm, sosyalizm vs...
bok var, pek severiz bunlarla ilgili entryleri; okumayı, eksilemeyi, artılamayı, yazmayı.
bir de bunlardan yakınmayı(iş bu entry buna en güzel örneklerden biridir).
* ne kadar izm olduğunu merak eden gereksiz varsa da vikiden* aşırdığım listeye göz atabilir:
abolitionism-ilgacılık
absenteeism-görevdışılık
absolutism-mutlakıyetçilik
absürdizm-maskaracılık
accidentalism-arızacılık
actionalism-eylemcilik
aktivizm-faaliyetçilik
ageism-yaşçılık
agnosticism-bilinemezcilik
agrarianism-tarımcılık
alarmism-telaşçılık
albinizm-beyazsaççılık
alkolizm-içkicilik
altruism-fedakarcılık
Amerikanizm-Amerikancılık
anachronism-tarihdışıcılık
anarşizm-devletsizcilik
Anglikanizm-ingilizkilisecilik
animalizm-hayvanicilik
animism-cancılık
antropocentrism-insanmerkezcilik
anthropomerphism-insanbiçimcilik
antiamerikanizm-amerikankarşıtçılığı
antisemitizm-yahudikarşıtçılığı
antiurbanism-kentkarşıtçılığı
Aristotelianism-Aristoculuk
ateizm-Tanrıtanımazlık
atomizm-atomculuk
authoritarianism-otoritercilik
Averroism-ibn Rüşdçülük
bihevyorizm-davranışçılık
Budizm-Budacılık
kapitalizm-sermayecilik
clericalism-dinadamlığıcılık
cognitivism-bilişselcilik
kollektivizm-birliktecilik
colonialism-sömürgecilik
komünizm-proletercilik
communitarianism-cemaatçilik
conformism-rahatlıkçılık
Confucianism-Konfüçyüsçülük
conservatism-muhafazakarlık
constructivism-kurmacılık
consumerism-tüketimcilik
convensionalism-uzlaşmacılık
conversionism-dönmecilik
corporatism-birlikçilik
credentialism-hünercilik
Darvinizm-Darvincilik
deconstructivism-yapıyıkımcılık
despotizm-ezicilik
determinism-gerekircilik
difüzyonizm-yayılmacılık
dogmatizm-taşkafacılık
düalizm-ikicilik
ekonomizm-ekonomicilik
egalitarianism-eşitlikçilik
egocentrism-benmerkezcilik
elitizm-seçkincilik
empiricism-deneycilik
environmentalism-çevrecilik
esansiyalizm-özcülük
evolutionism-evrimcilik
existentialism-varoluşçuluk
fabianism-fabrikacılık
etatizm-devletcilik
fatalism-kadercilik
feminizm-kadınlarcılık
fideizm-inancılık
functionalism-işlevcilik
fundamentalizm-köktencilik
globalizm-küreselcilik-küresömürücülük
historicism-tarihsicilik
holism-bütüncülük
hümanizm-insancılık
individualism-kişilikçilik
endüstriyalizm-sanayicilik
institutionalism-kurumsalcılık
enstrümantalizm-araçsalcılık
intellectualism-fikirbabacılığı
interactionism-etkileşimcilik
introspectionism-içebakışçılık
islamizm-islamcılık
Jüdaizm-Musacılık
Kantianism-Kantçılık
Kemalizm-Atatürkçülük
liberalizm-bırakınızyapsınlarcılık
liberalizm-özgürlükçülük
logism-mantıkçılık
logicism-mantıksallaştırıcılık
logocentrism-sözmerkezcilik
Marksizm-Marksçılık
materyalizm-maddecilik
mekanizm-mekanikçilik
monoteizm-tektanrıcılık
moralism-ahlakçılık
mutationism-değişimcilik
mysticism-gizemcilik
nativism-doğuştancılık
natüralizm-doğalcılık
nominalism-adcılık
nullibism-hiçbiryerdecilik
objectivism-nesnelcilik
occasionalism-aranedencilik
ontologism-varlıkbilgicilik
operationalism-işlemcilik
organicism-organcılık
panteizm-tümtanrıcılık
parallelism-koşutçuluk
personalism-kişiselcilik
physicalism-fizikselcilik
pluralism-çokçuluk
politeizm-çoktanrıcılık
positivism-olguculuk
possibilism-olanakçılık
pragmatizm-yararcılık
probabilism-olasıcılık
radikalizm-temelcilik
rationalism-akılcılık
realizm-gerçekçilik
relativism-görecilik
romanticism-coşkuculuk
scientism-bilimcilik
sensualizm-duyumculuk
sensimentalism-duyumsayışçılık
sexual fetishism - Cinsel fetişizm
solipsism-birbencilik
sophism-yanıltmacacılık
sübjectivizm-öznelcilik
sürrealizm-gerçeküstücülük
terörizm-yıldırıcılık
textualism-metincilik
asceticism-çilekeşçilik
universalism-evrenselcilik
utilitarianism-faydacılık
vitalism-dirimselcilik
voluntarism-istenççilik
Zoroastrianism-Zerdüştçülük
2.
bazı yazarların entel gözükmek için genellikle latince kökenli kelimelere yogunlaşmasından kaynaklanan -izm merakıdır. çogu için geçerlidir diyemeyecegim.
3.
belli bir -izm'e bağlı olmayı marifet sanan çoğu sözlük yazarı için uygun olan önermedir. yalnız ilk entry önemli bir eksik bulundurmaktadır:
(bkz: erotizm )
4.
anlamlarınıda yazaydın da tam olaydı, tanımda sorarsa, yazarların felsefe sevmesi olayıdır derim. bir de bonus:
(bkz: dönem ödevi tadında entryler )
6.
ibnetörizm : sırf ibnelik olsun diye abuk sabuk başlık açanların izlediği akımdır.
7.
alkolizm ve çaylakizm unutulmuş bunlar. oysaki sözlük yazarlarının en sevdiği iki izmdir bunlar...
8.
sözlükçüler denilen insanların (sanırım yazarlar ve okurlar kastedilmekte) hepsinin bir ideolojik insanlar olduklarına dair bir genellemedir.
ancak her türlü izm idraklerimize takılmış kelepçelerdir ve doğaya aykırıdır. diyalektik açıdan bakıldığında heraklit in de dediği gibi her şey bir nehir gibi akmakta olan bir evrende bir şeylere saplanıp kalmak çürümektir. bu demek değildir ki düşünsel tutarsızlık içnde yaşayalım ancak tutarsızlıkla zihinsel açıklığı birbirine karıştırmayalım.