yalnızca başarılı olanlara odaklanıp, başarısız olan onlarca kişiyi göz ardı etme durumu için kullanılan ingilizce terim.
şöyle bir örneği var,
ikinci dünya savaşı sırasında bomba uçaklarımız düşmesin diye uğraşan amerikan hava kuvvetleri, operasyonlardan başarılı dönen uçaklara bakıyorlar ve mermi deliklerinin en çok kanatlarda, gövdede ve kuyruk kısmında olduğunu görüyorlar ve hemen sazan gibi atlayıp, "uçaklarımız en çok buralardan vuruluyormuş, öyleyse buraları zırhlandıralım" diyorlar. fakat o sıralarda amerikan savaş matematiği departmanında çalışmakta olan abraham wald, "efendiler durun, bunlar zaten sağ salim dönen uçaklar, bunlar vurulmuş dönmüşler, sorunun nerede olduğunu görmek için esas düşen uçaklara bakmak gerekir" demiş ve günü kurtarmıştır.
iş dünyası hakkında konuşurken de çokca kullanılır. hatta iş dünyasında başarılı olmuş şirket ve insanlar hakkında yazılan çoğu kitap bu yüzden eleştirilir. çünkü bir alanda başarılı olmuş bir şirketin yanında yüzlercesi başarısız olmuştur. ama sadece ayakta kalanlar gözönünde olur, kimse batanları yazmaz ve bunların hikayeleri satmaz. denir ki; her başarılı şirketin arkasında görünmeyen bir batmış şirketler mezarlığı vardır. bir araştırmaya göre de kurulan şirketlerin sadece %29'u 10 yıl sonunda hayatta kalıyor. buna dayanıp başarının sadece şansa bağlı olduğunu dillendirenler de var. yanlış hatırlamıyorsam nassim taleb bunlardan biri. fon yöneticiliği için de bu sıkça söylenir. bunun yanında akıllı işadamları sadece başarı hikayeleri değil başarısızlıkları ve nedenlerini de çalışırlar.
Son bir örnek vermek gerekirse, elon musk‘a odaklanıp başarısını kovalayanların aynı sektörde başarısız olmuş milyonlarca ismi bilinmeyen kişiyi göz ardı ettiklerini söyleyebiliriz. girişim sektöründe bunu çok sık görüyoruz. on yüz bin milyon denemeden yalnızca biri başarılı olur ve o başarılı olan örnek gösterilerek insanlar gazlanır ve iyimser olmaları söylenir.
