şirketteki ilk işi wc'nin yerini öğrenmek olan insan grubu olduğu gibi staj sonuna doğru artık iş teklifleri almaya başlayan insandır da aynı zamanda..
okul hayati bitip de bir iste calismaya basladiginda bocalamasin, en azindan bir is yerinde nasil calisilir ogrensin diye bazi bolumlerin ogrencilerine zorunlu tuttugu egitim.
hayir anlamiyorum. ben mi salaktim bundan 7 sene once, tum kurallara uydum? yoksa su an gelen yeni nesil mi cigrindan cikmis? bundan 7 yil once limon kalkar, gider tpao'da staj yapar. gorevli amiri tarafindan kot pantolonu andiran pantolon giydigi icin uyarilir. sabah 8:30 aksam 5:30 arasi sirkette olmasi gerektigi soylenir. grupla gittigi arazide aycicek tarlasindan bir cicek kopardilar diye ekip sefi tarafindan bir guzel azarlanir.
zaman bu zaman. sirket ayni sirket. bu sefer limon stajyer degil, 5 stajyerden sorumlu kisi. 9 ile 5 arasi stajyerlerini odasinda ister, kilik-kiyafet yonetmeliginden bahseder ta en basinda. ama bu stajyerlerden kiz olanlar, limon ablalarinin sozunu dinlerler de, erkek olanlar 4:30 dedi mi sirketten cikma yollari ararlar. sonra da limon onlara "ben yarim saat once gitmenize izin veriyorum, 1 saat once degil." diyince erkeklerin afra tafralari baslar. kizinca da limondan kotusu olmaz. ama canlarim size azicik kizinca mum gibi oluyosunuz. buna gerek var mi? benden 5 yas kucuk adamalara ben nutuk cekip defalarca bir isyerinde calisma kurallarini anlatmak zorunda miyim. stajinizi naylon yapmak istiyorsaniz, buyur gidin baska sirkete. bir jeofizikcinin calisabilecegi en iyi kurumda stajini yapiyorsunuz. ama izin versem allah bilir, gelmeyip evin'zde oturacaksiniz ya da ankara'da fink atacaksiniz.
eee sonra? staj yaptim mi olacak adi? elalemin yaninda uluslararasi iliskilerde okuyan kiz zorunlu olmamasina ragmen gelir staj yapar, anlasmalari okuyup sunumlar hazirlamaya calisir. ama benim yanima gelen (cinsiyeti erkek olan) stajyerler afra tafra yapar, kafa tutar.
aslinda birinin stajini mahvetmek o kadar basit ki! hele ki sirkette haddinden fazla stajyer varsa ve de kimse stajyer istemiyorsa. sikayet edilseniz bile kimse kalkip da size uyari vermeyeceginden cok cok rahat bir sekilde bir kuyuda toplanmis ve sayisal halde bilgisayarda duran 300 metrelik veriyi grafik olarak cizdirip, alirsiniz upuzun kagit ciktisini, sonra da verirsiniz stajyere al bunu sayisallastir dersin. o artik onla sittinsene ugrasir durur. gozleri yorulur, dahasi bir is yaptigini zanneder.
bitirdiginde de, eee ne ogrendin der? bak bunu zaten ben sayisaldan grafige cevirip verdim sana diye bilgisayardaki dosyayi gosterirsiniz ona. istedigi kadar kufretsin size, viz gelir tiris gider. stajyeriniz oldu mu? oldu. is yaptirdiniz mi? evet. e sizin acinizdan sorun yok ki! ama onun acisindan, sifira sifir elde var sifirdir. staji bitmesine biter de. isine yarayacak bir sey mi ogrenir? tabii ki hayir.
yok eger cici cocuk olursa, raporu/bitirme odevi icin akan sular durdurulur. gun gelir de, o sirkete girmeye karar verirse, ustlerden torpili hazir olur. bunu dusunmek, farketmek bu kadar zor mu?
ayrica neden erkekler sorun cikariyor hep? 12 de 5 yahu. paratoner gibi sorunlu erkek stajyerleri mi cekiyorum yoksa? kizlar edepli durup pastayi yiyen olurken, siz dayilaninca birimden siktiri yiyorsunuz cocugum. sonra da limon, erkek stajyerlere dusuk notlar verince pozitif ayrimcilik yapmis oluyor. yaparim tabi, efendi olun siz de.
edit: sirket kurallari geregi stajyer ogrencilere ozel islerin yaptirilmasi kati suretle yasaktir. amir eger sahsi islerini, ayak islerini yaptirirsa stajyere; stajyer tarafindan o amir hakkinda tutanak tutturulabilir. ayrica sirkette stajerlere okulda gordukleri derslerin uygulamalarinin yaptirilmasi, okulda eksik kaldigi konularla ilgili bilgi verilmesi zorunludur. zaten bu amacla stajyerler birimlere dagilmadan once, 3 haftalik bir egitime tabi tutuluyorlar. belirtmekte yarar oldugunu dusundugum icin editleyeyim dedim.
hengameli bir süreci atlatmaya çalışan, para bile almadan işe giden kişidir.
genelde bi halt bilmediğiniz için kimse sizi sallamaz. bi şeyler öğretmeye çalışan 1-2 yardımsever kişi her zaman vardır şanslıysanız.
sizi çaycı ya da temizlik elemanı zanneden çalışanlar olabilir. benim gibi götünüze güveniyorsanız laf sokabilirsiniz.
b: ben ç: çalışan
ç: hadi bakıyım bana bi nescafe getir sen.
b: niye? çaycı mıyım ben?
ç: stajyersiiin.
b: evet stajyerim, çaycı diil.
ç: biz stajyer iken ohooo neler neler yapıyoduk.
Batı toplumlarındaki hemcinslerinin aksine Türkiye'de ezilmesi gerekli imiş gibi görülen iş kolunda istihdam edilen kişiler.
birçok firmada ve kurumda ayak işlerine koşsunlar diye alınır. ne de olsa para verilmez kendilerine. insaflı patronlar sigortalarını ödemek zahmetine katlanır en azından.
bu arada bu sabah bizim kurumda da başladı. bir arkadaşla stajyer arasında şöyle bir diyalog geçti:
Stjyr: dosyaları bitirdim efendim
Arkdş: emin misin?
Stjyer: evet, efendim!
Arkdş: (bitmiş dosyaları göstererek) peki bunlar ne?
sirf geleceginde yapacagi isi ögrenmek icin bedavaya sömürülmeye mahkum olan kisi.
evet bedava calistirilmak üzere alinir bunlar. hazir ayak islerine kosturtulacaklardir. hatta fazla tecrübesi ve bilgisi varsa neden o yapmasin? zaten bedavadir. cok sevilirler, her zaman hosgelirler, hemen is bulurlar ama ödenmezler.
bir de sürekli hakaretlere maruz birakilirlar. boyunlari bükükse kiyilir bunlara. "okul bitsin ben de sana önce koyacam sonra kiymazsam." diyip kendini avutur garibim.
Bundan cok etkilenenler ise; meslegi eline aldiktan sonra ona gelen stajyerlere ayni seyleri yapar. beyin altina yerlesmis oldugundan olsa gerek.
bazi stajyerler vardir. onlar da aksine tam yirtiktir. ezmeye calisanlarin farkina vardigi an, o da yumrugunu vurup lafini esirgemez.
nerede yaptığınıza göre şekillenen iş hayatını görme ve iş hayatına alışma evresi olan öğrencilerin zorlu çilesi. özellikle bir devlet dairesindeyseniz staja başlamadan önce mutlaka yanınıza tetris ve telefon oyunları gibi sıkıntı giderici materyalleri almanız şiddetle tavsiye edlir. çünkü bu adamlar 8 saat yatar, 1 saat çalışır. şöyle ki;
sabah 7 de işe başlanır, 1-2 saat uyunur, iş var mı yok mu diye bakılır, varsa ağır adımlarla iş halledilir yoksa bilgisayar açılır, internete girilir, zaman geçirilir. öğle arasından yarım saat önce yemek yenir, öğle arasında uyunur. ğleden sonra iş gelirse, ''siktir et denir ve iş yarına bırakılır''. böyle bir ortamda staj yapmak pardon sabahtan akşama kadar yatmak koyar adama. ancak doğu dürüst iş yapan özel firmalarda kendinizi sevdirebilirseniz canınız sıkılmaz ve adam gibi iş öğrenirsiniz.
genellikle işçilerin ve yöneticilerin sevmediği kişilerdir.
teorikte "stajerlere işi öğretmek ve deneyim kazanmasını sağlamak görevimiz" derler, ama pratikte stajerin çok meraklı olmamasını ve pek de ayak altında dolaşmamasını isterler.
çünkü eğer firmanın veya fabrikanın gizli yaptığı işler varsa veya rakiplerini alt etmek için gizli stratejileri varsa stajerler potansiyel tehlikedir, çünkü stajer sürekli işçi gibi çalışmadığından heryere girip çıkmaktadır. gün gelir üretim yerindedir, gün gelir insan kaynakları'nda, o yüzden stajerin daha çok çay ocağında oturması, ayak altında fazla dolaşmaması istenir, staj defterleri için ise artık fotokopi çekile çekile sararmış, bilindik, klasik bilgiler içeren birkaç sayfadan oluşan föyler verilir. Garibim stajer de onlarla staj defteri doldurmaya çalışır.
bir de bu stajın "naylon" yapılanı vardır, haliyle "naylon stajerler"dir. bir tanıdığın, ahbabın fabrikasında yapılıyorsa staj, stajer genellikle o fabrikaya gitmez, staj defteri de daha önce staj yapmış kişilerin defterlerinden alınan bilgiler geçirilir ve stajın son günü o tanıdığa imzalatılır. okula döndüğünde hoca anlamaz mı? eğer adam akıllı defteri inceler ve bir de staj mülakatı yaparsa anlar, ama yapılıyor mu doğru dürüst, eeeeh işte...
eger kişi yapı kredi'de stajerse eline tek gecen sey yemek kartıdır. ve su diyalogların olması muhtemeldir:
corpsebride: cok yorucu ya, bunyem dort koldan hata mesajları vermeye basladı resmen kanatlikarinca: nası gereksiz bişi halbu ki, birde ücretsiz calıstırıyolar
corpsebride: allahtan yemek kartı var
kanatlikarinca: stajer = the amele
corpsebride: karın tokluguna calısıyoruz yeminlen.
çay getirme, boşları toplama, markete gitme, telefonlara bakma velhasıl öğrenilen meslek ile ilgisi olmayan her şeyi yapmaktan sorumlu kişi...genelde maaş alamaz, yetmezmiş gibi yol ve yemek paralarını kendisi karşılamak zorundadır.
işe yaradığınızda 'helal sana senden adam olur' gazları verilip, iki dakika sonra şirket ya da ajans çalışanlarının yemek yediği masadaki yerine oturmak, bilgisayar işgal etmek gibi 'insanlık dışı' eylemlerden sonra
'off her yeri stajerler bastı. ne yaptıkları da belli değil' söylemlerine mağruz kalırsınız.
bir de stajyer olup da stajyer beğenmeyen tipler vardır. stajerleri muhatap olarak görmez ama şirket temizlikçisiyle şakalaşır, çalışanlara sırnaşır. böylece kendini büyük fotografın bir parçası sanar. sanar.
eğer staj süreniz 40 iş günüyse yani 8 hafta. fabrikanın fosili halini alırsınız. en az 3 kafileyi evine gönderirsiniz ve siz sadece arkalarında bakakalırsınız. hatta okula kayda bile zor yetişirsiniz. sonuç olarak tüm yazınız heba olur. *
onlarin calisma ve ogrenme askiyla, siz de farkli bir havaya burunuyorsunuz. ne bilgim varsa alin sizin olsun diyiveresiniz geliyor.
hele de arazi calismasina ardahan'a yolladiginiz ucuncu stajeriniz sabah telefonla arayip; "biz ardahan'a vardik, yarim saat sonra kamptayiz.", aksam da "bugun cok yorulduk, su su su isleri yaptik. simdi yemek yiyoruz." diye rapor veriyorsa -ki ben boyle birsey istemedim- asiri derece de mutlu oluyorsunuz.
maaş verilmeyen, sigorta yapılmayan üstüne amele gibi çalıştırılan cebinden verdiği yol parası da ekstra masraf olan bir çeşidi de vardır- ki intihar etmesin de ne etsin?
