led zeppelinin alkol alınırken dinlenmemesi gereken efsane şarkısı. sözleri de şöyledir:
There's a lady who's sure all that glitters is gold
And she's buying a stairway to heaven.
When she gets there she knows, if the stores are all closed
With a word she can get what she came for.
Ooh, ooh, and she's buying a stairway to heaven.
There's a sign on the wall but she wants to be sure
'Cause you know sometimes words have two meanings.
In a tree by the brook, there's a songbird who sings,
Sometimes all of our thoughts are misgiven.
Ooh, it makes me wonder,
Ooh, it makes me wonder.
There's a feeling I get when I look to the west,
And my spirit is crying for leaving.
In my thoughts I have seen rings of smoke through the trees,
And the voices of those who stand looking.
Ooh, it makes me wonder,
Ooh, it really makes me wonder.
And it's whispered that soon if we all call the tune
Then the piper will lead us to reason.
And a new day will dawn for those who stand long
And the forests will echo with laughter.
If there's a bustle in your hedgerow, don't be alarmed now,
It's just a spring clean for the May queen.
Yes, there are two paths you can go by, but in the long run
There's still time to change the road you're on.
And it makes me wonder.
Your head is humming and it won't go, in case you don't know,
The piper's calling you to join him,
Dear lady, can you hear the wind blow, and did you know
Your stairway lies on the whispering wind.
And as we wind on down the road
Our shadows taller than our soul.
There walks a lady we all know
Who shines white light and wants to show
How everything still turns to gold.
And if you listen very hard
The tune will come to you at last.
When all are one and one is all
To be a rock and not to roll.
to be a rock and not to roll lafını dövme yapacak kadar bana sevdiren şarkı. hem hüzünlü, hem gaz, hem duygusal, hem hareketli. bir şarkıda birden fazla duygu insana nasıl hissettirilir bunu gösteren en güzel şarkılardan biri değil birincisi.
the song remains the same deki soloyu bilmeyen, bilmeyip de ben rock müzik dinliyorum diye gezen yoktur, olmamalıdır da bence. evet led zeppelin'in çok süper harika başka şarkıları da vardır ancak bu şarkı ayrı bir dünyadır.
ledzep'in yaptığı en iyi şarkıdır şüphesiz. iyi olmasının altında da bir dünya hikaye yatıyor haliyle.
vakt-i zamanında (forum sitelerinin popüler olduğu zamanlar, birkaç sene öncesi, bir forum sitesinde) yakın bir dostum ile bilgilerimizi ve yorumlarımızı birleştirerek hazırladığımız, birkaç forum sitesi dahil olmak üzere yayınladığımız uzunca bir şarkı kritiğini paylaşayım madem öyle. ilk kısım dostumun şarkı ile ilgili verdiği teknik bilgilerden oluşmaktadır. şarkının yazılış amacı ve süreci vs. ikinci kısım da benim şarkının her bir sözünü o zamanın duygularıyla yorumlayışımdan ibaret. iyi okumalar.
önceden uyarı: o zamanın imla hataları mevcut yazıda. zamanla düzeltmeye çalışırım. yetkililer şimdiden mazur görsünler, malum uzun bir yazı.
i.kısım
STAIRWAY TO HEAVEN EFSANESi
Yıl 1972, Led Zeppelin geride dört albüm ve sayısız dedikodu bırakmış zirvede olmanın tadını çıkarıyordu. Dedikodular o kadar abartılıydı ki zirvenin de zirvesinde bir isim vardı ki böyle kaliteli bir grubun bu kadar çılgın olabileceğine ve böyle abartılı dedikodulara uyacağına inanmak bile istemiyordu.
Kim miydi bu zirvenin de zirvesinde olan isim? Tabi ki Elvis den başkası olamazdı.
Elvis onları aslında çok geç, üvey kardeşinin ona stairway to heaven dinletmesiyle tanımış ama çok büyük sempati duymuştu. Led Zeppelin e olan ilgisi o kadar artmıştı ki onları bulunduğu otelin kral dairesindeki mekanına bile davet etmişti. Bu Elvis in yaptığı ender hareketlerden biriydi üstelik. Hiçbir grup Elvis e kolay kolay ulaşamazdı.
Neyse bu kısa bilgiden sonra parçanın ilham ve hazırlanışına geçelim.
BiR KADIN, BiR KiTAP VE BiR ŞÖMiNE ;
Müzisyen bir parça oluşturacaksa ilk olarak ilham gelmesini bekler. ilham ya müzik olarak gelir yada lirik olarak gelir. Bu parçada ikisi birden gelmiş diyebiliriz.
Jimmy Page bir beste yapar ve arkadaşlarına dinleterek lirik oluşturmayı ve müziği geliştirmeyi önerir. Bunun üzerine satın aldıkları malikanelerden birinde bu eşsiz parçaya ruh verirler. Parça çaldığı esnada Robert Plant şöminenin başında aklından geçirdiği sözleri Page in şahane eserine uyarlamaya başlar ve eser çok kısa sürede tamamlanır.
Her zaman Page e mistik bir adam demişizdir evet bu doğrudur ama bu sefer onun mistizmi sadece müzikalde kalmış, liriklerde ise %80 Plant mistizmini döktürmüştür.
Yukarıda bir kadın, bir kitap ve bir şömine dedik ve şömineyi açıkladık. Peki diğerleri?
Grubun en kadın düşkünü elemanı Robert Plant ve her zaman için de gizemli ve akıllı kadınlara saygı duymuş, genel olarak da hoşuna gitmeyen hatunlara sadece çıkar amaçlı bakmıştır diyebiliriz
LEWIS SPENCE : 1874-1955 yılları arasında yaşamış, iskoç yazar ( ingiltere de yaşadığı sanılmaktadır ). Genellikle konularında mistizm ve kelt edebiyatından bahsetmiş zaman zamanda gizemli bilimlerle de uğraşmıştır.
THE MAGiC ARTS iN CELTiC BRAIN ( Kelt Britanyasında Büyülü Sanatlar ) : işte bizi asıl ilgilendiren kitap. Lewis in en çok ses getiren kitaplarından. Kitapda elinde mistik güçleri bulunan doğa üstü bir kadının ruhsal arayışlarından bahsedilmektedir.
işte Robert Plant da böyle bir kitaba ve yazarından etkilenmiş ve en sonunda Pagein bestesine renk verir olmuştu. Zaten Lewisin romanı göze batıyor ve Led Zeppelin de vukatlı bir grupken tersden dinle çamur at izi kalsın geyikleri dönmeye başlamsı da çok müsait hale gelmişti.
Yukarıda Müzisyen bir parça oluşturacaksa ilk olarak ilham gelmesini bekler demiştik ya, işte Led Zeppelin bunu yapmıyor aslında. ilhamı kendileri arıyor ve o yüzden de sürekli mekan değiştiriyorlar.
ii.kısım
Zeppelin Zeppelin...
Zeppelin'in konumu,duruşu,imajı,lirikleri ap ayrı bir dünyadır.Günümüz dünyası dışında bir dünyadır.Bu dünyayı anlamak için o dönemi,70 leri anlamak gerekir.70 leri araştırmak,70 ler insanının kafa yapısını,genel itibariyle çözümlemek gerekir.Önce bu ortak duruşu belirlemek,sonra Zeppelin'in bu ortaklıktan sıyrılan yönlerini bilmek gerekir.Zeppelin'i de Zeppelin yapan zaten bu sıyrılmışlık değil midir ? Ne derler bilirsiniz.Beyin odaklandığı yerden istediğini alır.Beyin ve fikir sistemi yolunu çizdiği noktada duruşunu ve konumunu sağlama alır.Dışarıdan [!] STAIRWAY TO HEAVEN a insanlar ezoterizm kavramları ile yaklaştılar.Biz ise işin "özünü" işin Page ve Plant açısından "gerçeğini" araştırdık ve analiz ettik.
Bahsedilen kitabın
[THE MAGiC ARTS iN CELTiC BRAIN] kahramanı ; hayal gücü gelişmiş,idealist bir psişik mi diyelim.ileriyi gören bir kahin.Siz adına ne koyuyorsanız.Biz buna "yolunu arayan insan" diyeceğiz.Nitekim elemanlar öyle anlatmış.
Parçamız Page in o müthiş girişi ile başlıyor.O nasıl dokunuşlardır öyle ! O nasıl insanın yüreğine işleyen dokunuşlardır. Ve Plant in o rüzgardan daha ılımlı,ipekten daha yumuşak,camdan daha kırılgan sesi ile :
Bir kadın sanıyor
Tüm parıldayanların altın olduğunu
Ve satın alıyor
Cennete varan merdiveni
devam ediyor.Evet bir kadın var tüm parıltıların altın olduğunu sanan.Hayatındaki,hayattaki olayların,hayattaki seçim ve kaygıların aslında iyi bir sona,parlak bir geleceğe varacağını hayal eden...Ve bu uğurda kendi yolunu "aciz kul" mantığı ile mi diyelim,insanın iç mülahazaları ile mi diyelim ; arayan ve çizmeye çalışan bir kadın. Ve cennete uzanan bir merdiven satın alıyor...
insanlık,kendi yarattığı kavramlar içinde çelişkiler ile boğulmaya mahkum kalacaktır mantık dışı düşündükçe.insan kendi doğrularını "gerçekler" gibi görüp,kendi gerçeklerinin dışında kalan değerlere sahip başka insanları hor görür.Bu ; bu tür idealist,iyi işler yapmaya çalışan,doğa üstü diye de tabir edebileceğimiz insanların da başına gelmiştir,gelecektir.Kahramanımız.Bayan..Tüm bu yargılara kafa tutarcasına kendi samimi niyetleri ile kendi hayatını, kendi inanç değerlerinin verdiği getirileri,kendi "sonu" adına kendisini kurtarması için "kendince" bir yol çizmeye çalışıyor.
Oraya varınca biliyorki
Kapalı olsa da tüm dükkanlar
Tek sözcükle alabilir
Bütün istediğini
Evet.Mistizm dedik.Derin konular dedik.insanın iç tahşidatı dedik.Ancak satanizm dediler.Ölüm dediler.Şeytan dediler.Ölüm var evet.Ama nasıl bir ölüm ?
Oraya varınca biliyorki
Kapalı olsa da tüm dükkanlar
böyle bir ölüm.Oraya dediği elbette sonun başlangıcı olan dünyadır.Bizim [çoğumuzun] de inanışımızda varolan bir kavramdır.Genel itibari ile birçok dinde varolan bir kavramdır ölüm ve diğer dünya.Psişik,idealist,ileriyi gören,geleceği gören,kahin,medyum her ne diyorsanız.Bu dünyada yaptıklarının "katı dini kurallar" ya da katı "inanışlar" ya da "katı kutsal getiriler" yüzünden "kötü son" ile biteceğini biliyor.Ancak oraya vardığında dünya hayatında yaptıklarının niyetini doğru kelimeler ile telaffuz edebildiğinde tüm o "katılık" ların "bariz son" unu bir anda değiştirebilecek.Bayana göre bir hayal,bir yol.Bizler için bir mesaj,bir gönderme...
Ohh,ohh.Ve satın alıyor cennete varan merdiveni...
Bir işaret var duvarda
Ama yinede emin olmak ister o,
Zira bilirsiniz ya bazen alengerlidir sözcükler.
Evet işaretler.Semboller.Getiriler.Hayat tecrübeleri.Hayat dersleri.insanlık dersleri.Herhangi bir işaret.Çözecek belki insanoğlu.Çözecek ve kendisini,inanışları gereği sonun başlangıcının yaşandığı yerdeki durumunu,sonunu değiştirebilecek mesajları çözecek belki.Ancak bilirsiniz ! Hayat basit değil.Denklemler,problemler,alengirli kavramlar.Görür belki.Kendisi içimn çözer hayatın anlamını.Emin olmak ister yalnız.çözdüğü kavramlar kendisini hangi yola götürecek.Kötü sona mı iyi başlangıca mı ...Komplikedir kelimeler bilirsiniz.
Dere kenarında bir ağaçta
Şarkılar söyleyen bir kuş vardı
Bazen yanlış anlaşılabilir düşüncelerimiz
Hayal edilmiş bir dünya insana korku getirir.Güzellikleri de vardır.Sonuçlarında oluşabilecek kötülükleri de.Bunu düşünmek yerine insan kendi hayal ettiği dünyasının tadını çıkarmaya çalışır.Bu hayali anlayamayan mühürlü kalpli insanlar vardır.Bu hayalin sahibi hayalciye atıp tutarlar.Yanlış anlaşılabilir hayalci.Geleceği görüyor ya.idealist ya.Mistik ya ! Düşünğr hayalci evet.Düşünür evet...
Bir duygu sarar beni batıya bakarken
Ve ruhum arzuluyor ayrılığı
Hayalimde halka halka
Dumanlar görüyorum ağaçların arasında,
Ve sesleri
Ayakda durup bakanların.
Ölüm var demiştik.Ama yıkım değil.Ama satanizm değil.Ölüm var evet.Batıya bakarız.Güneş doüar ve batar.insan doğar ve ölür.Ruh arzular ayrılığı.inandığı değerlerin "oluşturucusunu" .Helezonlar şeklinde göğe yükselir insan.Bulutlar arasından yükselir.Ve arkada bırakığı dostları ya da düşmanları.insan seslerini duyar.Ölüme gidiyordur.Ayrılığın başladığı.Kavuşmaya doğru...Gidiyor evet.Anlamaya çalışıyor evet.
Aah, düşündürür durur beni
Aah, gerçekten düşündürür durur beni.
Ve gizlice söylendi ki bize yakında
Hep beraber söylersek ezgiyi
Kavalcı ulaştıracak bizi hakikate
Ve yeni bir gün doğacak
Uzun süre sabredenler için
Ve ormanlar çınlayacak kahkahalarla.
Çözdü bayan kendince sorunları.Kendince değer yargılarını buldu.Çizdi yolunu.Buldu iksirini.Hayal edilmiş bir cennet.Ucuz değil elbet.Kazanmak için sabret.Doğruyu bul heyhat ! Buldu bayan doğrusunu ve umut etmeye başladı.Birlik idi parolası.Yardım idi.insani değerler ve duygular idi.Birlik ve beraberlik idi.Doğa üstü güçlerini,astral yeteneklerini iyi yönlerde kullanmayı bildikçe müjdelenecekti belki de cennet ile.Kazanılacaktı cennet.Mutlu insanlar,güle oynaya bahçelerde...
Bir koşuşturma varsa bahçenizde
Sakın kapılmayın paniğe
Yapılan bahar temizliğidir sadece
Mayıs tanrıçası için
Evet, gidebileceğin iki yol var
Ama uzun vadede
Ve hala zamnın var yolunu değiştirmeye
Korkma ölümden.Korkma bahar temizliğinden ! Kader bellidir derler.Sonra kader çizilir derler.Belli olan kadere ulaşma iradesi vardır insanın elinde derler.Hayalperest,arzulu ve iyi kalpli bayan.Düşünür yolunu.Seçmeyi düşünür.iki yol var elbet.iki zıtlık var elbet.iyi ile kötü.Zamanın var elbet yolunu dğeiştirmeye.Yeteneklerini,güçlerini,hayallerini ve ideallerini insanlarla ile paylaştıkça,insanların iyilikleri için kullandıkça.Evrensel değil midir bahsedilen bu değerler ? Evrensel değil midir dünya barışını sağlacayak bu kavramlar.Ve yoğun değil midir dini inançların getirilerinin bu yönde ortak duyguların barındırılması...
Ve düşündürür durur bu beni. Ah,düşündürür elbet...
Başın çatlıyor ve bu azalmayacak
Çünkü bilmiyorsun
Kavalcı ezgiye katılmaya çağırıyor seni
Sevgili bayan, duyabiliyor musun rüzgarın sesini,
Ve biliyor muydun merdiveninizin
Uzandığını fısıldayan rüzgarda? Ah...
Evet.Niyetler,o yönde yapılan eylemler.Sebepler ve sonuçlar.Çizilen yollar ve mükafatları.Hak etme,hak etmeme.Korkma ölümden.Yaşadıysan iyi.Katıl ezgiye.Kavalcının peşine,takıl peşine...
Ve indikçe dolambaçlı yoldan
Gölgelerimiz uzar geçer ruhlarımızı
Hepimizin tanıdığı bir kadın yürür orda
Beyaz bir ışık yayan ve göstermek isteyen
Her şeyin hala nasıl altına dönüştüğünü
Evet bir kadın var.istendiğinde herşeyin altına dönüşeceğini bilen.Değerlerin korunduğunda altın değerine yükseleceğini bilen.Hepimizin tanıdığı bir kadın yürür yolda.Dışlanan.Ama aslında iyiyi niyetleyen.Beyaz bir ışık yayan ve göstermek isteyen.Herşeyin hala nasıl altına dönüştüğünü ıpsat etmeye çalışan.
Ve bir merdiven satın alıyor cennete varan...
Ve eğer dinlersen tüm ruhunla
Erişir ezgi sana en sonunda
Hepimiz bir ve birimiz hepimizken, evet
Bir kaya olmak ve yuvarlanmamak için.
Ve mutlu son.Hayat iksiri belki de.Amaçladığı dünya profili belki.Hayal ettiği dünya.Ya da kazanmak istediği bir ikinci hayat.inançlarının getirilerinde vuku bulmuş ölçütler.Hayat felsefesi.Yardımlaçacaksın.iyilik yapacaksın.Hayal ettiğin dünyayı yaşatacaksın.Bir yürek olup yuvarlak kaya gibi yuvaralanacaksın.Ve eğer dinlersen tüm ruhunla.Anlarsın işte bu denklemi.idrak edersin işte çözümü.Bir kaya olmak ve yuvarlanmak için.Mutlu sona ulaşmak için.
Ve bir merdiven aldı cennete varan.Evet,merdiven satın aldı cennete uzanan...
- led zeppelin'in en ünlü şarkılarından biri olmasına rağmen single olarak yayınlanmadığı için malesef listelerde en üste çıkamamıştır.
- şarkının girişini saran bir anlaşılmazlık vardır, 1968 çıkışlı spirit şarkısı taurus'un girişine benzetilir. fakat grubun led zeppelin'le turneye çıktığı ve bu olaydan albümün çıkışından önce haberi olduğu bilinmektedir.
- john paul jones, şarkıda bass kullanmayı, folk müziğine benzeyeceği için red etti. bunun yerine klavye ve flüt sesi kullanıldı.
- şarkının baştan sona dinlendiğinde satanik mesajlar verdiği öne sürülmektedir.
- bu resmi olarak doğrulanmış olmasa da kayıttaki bazı telafuz kaymaları bunu doğrular niteliktedir.
- şehir efsanelerine göre, jimmy page, aleister crowley'in iskoçya'daki satanist kilisesi olarak ün salmış evini satın almıştır. bu yüzden crowley, kitaplarında okültistlere şarkının tersini ezberlemelerini emreder.
- yine şehir efsanelerine göre led zeppelin üyeleri bu şarkı için ruhlarını satmıştır.
- 8 dakikalık uzunluğuna rağmen hala radyolarda en çok çalan parçalardandır.
- bu yüzden avrupa ülkeleri radyolarında dj'lerde bu şarkının bulunmaması uygunsuz görülmektedir.
- sadece bu şarkının pek çok coverını içeren bir albüm stairways to heaven adıyla çıkarılmıştır.
- müzik tarihinin en çok coverlanan parçalarından biridir.
- şimdiye kadar yapılmış tüm zeppelin şarkıları içinde achilles last stand ile birlikte stairway to heaven, jimmy page'in favorisidir.
- solo çalışmalarda veya diğer gruplarla olan çalışmalarda, jimmy page, şarkının robert plant'dan başkasının söylemesine izin vermemiştir.
- "no stairway to heaven" terimi 1992 yapımı "wayne's world" isimli filmde kullanılmıştır.
- parçanın en uzun süren performansı 1980 berlin turnesinde 15 dakika sürmüştür.
girişi , gelişmesi , sonucu güzel olan şarkıdır. ayrıca tersten dinlediğinde de değişik anlamalara gelen sözler çıkmakta ilk duyduğumda (bkz: hade len) demiştim ama dikkatli dinleyin farkı göreceksiniz.
her dinlediğimde, tom ve jerry çizgi filmlerinde, tom'un ölünce salak salak yürüyen merdivenle yukarıya cennete çıktığı sahneleri hatırlamaktan kendimi alıkoyamadığım, süper parça,
