bugün hiçbir işim olmamasına rağmen sabahın köründe uyanmamı sağlayan yüce kuruluş. bırakın sabah kalkmayı, iki elim kanda olsa yine kaçırmam yayınlarını.
bugün geo-sync orbite gönderilen uydunun boosterını yere indirdi bu psikopat abiler. daha türkçesi:
not: beklediğimden uzun oldu, ama okumaya değer.
- elimizde bir uydu var, bunun geosynchronous orbite yerleştirilmesi gerekli. bu yörüngenin yüksekliği tam olarak 35786 km.
- kısadan geo-sync orbiti anlatalım. geo-sync orbit, yer ile aynı periyottaki yörüngedir. yani geo-sync orbite atılan uydular, yerden bakıldığında havada asılı gibi durur. mesela türksat uyduları da bu yörüngededir. 42 derece doğu olayı bu oluyor. aynı zamanda gps uyduları da aynı yörüngede
- bu arada atılan uydu japon haberleşme uydusu js-sat
- bunun için 45 m yüksekliğinde bir first stage roketimiz var. yaklaşık 65 km'ye kadar uyduyu bu araç yükseltiyor. ardından bu kısım roketten ayrılıyor. bu esnada roketin hızı 8 bin km/h. burası seperation yani ayrılma oluyor.
- ardından stage 2 dediğimiz, birinciye göre daha küçük olan boosterımız devreye giriyor. asıl yörüngeye sokacak kısım bu. şimdilik kenarda dursun.
- seperationdan sonra first stage boosterımız önceden de aldığı hızla yükselmeye devam edip yaklaşık 100 km gibi bir yüksekliğe ulaşıyor.
- bir süre sonra stage 2 motorunu kapatıyor. uydu japonya üzerine geldiğinde 35k km gibi yükseklikte olacak, ardından tekrar ateşlemeye başlayıp yörüngeyi dairesel hale getirecek. uydu japonya üzerinde kalacak.
- asıl eğlenceli kısım burada başlıyor. bizim 45 metrelik first stage boosterımız düşmeye başlıyor. çok yüksek bir hızda olduğu için atmosfere giriş esnasında yanmaması için re-entry burn dediğimiz yavaşlatıcı ateşlemeyi yapıyor. bu esnada denizde bulunan drone gemiye inmek için iniş yörüngesini ayarlıyor.
- re-entry burn bittikten sonra motorlar tekrar kapatılıyor ve boosterdaki kanatlar açılıp iniş yerini biraz daha doğrultuyor.
- buradan sonra fizik hesapları devreye giriyor. booster tamamen otonom hareket ediyor. hesabını muhtemelen
v^2=2*a*h
formülüne göre yapıyor. tabi bu kadar basit değil. işin içinde aerodinamik sürüklenme hesapları, dinamik basınç, değişken ağırlık gibi hesaplar var. aynı zamanda bitmekte olan bir yakıt var.
- bütün hesaplar oturunca alet ateşlemeye başlıyor. buna hoverslam deniyor. ateşleme son kez yapılıyor ve bu ateşleme kontrollü değil. yani 10 metre kalınca havada asılıp yavaş yavaş indiririz diye bir durum yok, motorların kontrolü o kadar kolay değil. yükseklik 0 olduğu anda hız da 2-3 km/h olmalı ki iniş başarılı olsun.
- ve son 2 inişte de olduğu gibi falcon 9 has landed anonsu geliyor.
- bu olaylar gerçekleşirken uydu ile birlikte second stage'imiz yoluna devam ediyor. bir süre sonra gerekli konuma gelince ateşleme yapılıp uydu bırakılıyor.
- ardından ekipler drone gemiye gelip falcon'ı sabitliyor. ağırlık merkezi motorlarından dolayı oldukça alçak olduğu için devrilme riski çok düşük.
- gemi bundan sonra limana geliyor, spacex görevlileri roketi tesislere alıp testleri gerçekleştiriyor.
ve diğer şirketlere göre aslında ucuz bir fiyat olan 62m euro'luk uçuş maliyetinin yarısı kurtarılmış oluyor.
bu uçuşta spacex muhtemelen fairing dediğimiz, uydu atmosferde zarar görmesin diye kullanılan korumalıkları da kurtarmak peşinde idi. henüz bir haber yok. bu korumaların maliyeti 2.5m euro. kurtarma gerçekleşirse onun da yöntemini yazacağım.
kurulduğu günden itibaren yakınen takip ettiğim şirket. bu sözlükte canlı yayın linkini paylaştığım şu (bkz: #31601344) entrym eksi 4 oy almış. puhahhaha. gerçekten komik adamlarsınız.
https://www.youtube.com/watch?v=7pUAydjne5M
indirdiler ulan! 46 metrelik koca booster'ı zınk diye okyanusun ortasındaki drone gemiye indirdiler. asıl görev de son derece başarılı devam ediyor.
büyük adamın büyük firması. helal size be!
defalarca ertelenen görevini bugün yapabilmiştir. öncelikli görev olan uyduyu geo-sync yörüngeye sokmayı başarmış, ancak ikincil görev olan ve bu sefer başarılması pek olası görülmeyen first stage'i kurtarma denemesi başarısızlıkla sonuçlanmıştır. https://twitter.com/elonm...status/705917924972736512
bu gece ses-9 uydusunu yörüngeye sokacak şirket. aslında dün gece yapılacaktı görev, ancak hava şartlarından ötürü ertelendi. hava şartlarından ertelenmesinin en büyük nedeni muhtemelen bi önceki görevde, inişin başarılı olup, buzlanmadan dolayı first stage'in bir ayağında sorun yaşanıp inişin başarısız olmasıdır.
bunun dışında ses-9 görevinde aslında spacex gönderilen roketi tekrar indirme işleminden pek umutlu değil. çünkü ses-9 geo-senkronize bir uydu. yani dünya'nın dönüş hızıyla aynı hızda yörüngede kalıp, sabit yerden görüntü alma veya sabit yere yayın yapmaya çalışacak.
aha yaklaşık olarak şöyle bir şey: https://galeri.uludagsozluk.com/r/982940/+
aynı zamanda (bkz: geosynchronous orbit)
geo-sync yörüngenin bir özelliği de diğer uydulara göre daha yüksek bir yörünge yüksekliğine sahip olması. yani falcon 9 bu sefer daha fazla yakıt harcayarak görevi tamamlayacak. bu da falcon'a geri iniş esnasında daha az yakıt kalması demek. yani yeterli burn yapılamamasından çekiniyor spacex görevlileri. bu da inişi zorlaştıracak.
her neyse, yayın spacex'in youtube kanalında bu gece 01:30 gibi başlayacak: https://www.youtube.com/watch?v=Ml1RO4IcOG0
bugün jason-3 uydusunu başarıyla yörüngeye sokmuş über uzay şirketi. biz ise böyle boş işlerle uğraşmak yerine akademisyenlerin imzalarıyla falan uğraşıyoruz. her neyse:
görev başarılı, ancak hala deney halinde olan stage 1 inişi bu sefer başarısız oldu. elon musk bunun sebebinin bir ayağın geç açılmasına bağladı. iniş beklendiği gibi soft bir şekilde gerçekleşmiş, ancak ayak açılmayınca stage 1 yatmış. ama asıl görev jason-3 olduğu için, görev başarılı olarak değerlendiriliyor.
merak edenler için; son görevde deneysel iniş de başarılı olmuştu. inen parçada herhangi bir hasar tespit edilmemesine rağmen, jason görevini riske atmamak için kurtarılan parça yerine, yeni yapılmış başka bir ateşleyici kullanıldı.
Falcon 9 Roketi dün görevini başarıyla tamamlayıp yer yüzüne dikey ''DiKEY'' şekilde dönmüş ve görevini tam bir başarıyla tamamlanmıştır . SpaceX böyle bir projenin başarısını çok istiyordu çünkü Mars koloni programı gelişim bölümünde ve bunun gibi başarılar programın daha hızlı devreye girmesine ortam hazırlamaktadır . Maliyet açısından bakacak olursak roketlerin artık 'fırlat - at ' mantığının son demlerini yaşadığını görmekteyiz . Büyük bir başarı tebrik ederiz .
