kirli tarihleriyle bir ülkenin insanlarını yargılamanın acımasızlık ve vizyonsuzluk olduğunu bilmesine rağmen, çok ama çok yakın bir tarihte yaptıkları vahşi soykırımla mazlum boşnakcanlarda kalıcı yaralar açan sırplarda gözlemlenen rahatlama biçimidir. ne yazık ki tecrübelerimize rağmen uzak kalamadığımız önyargılarımızın, sırbistan'a ayak basıldığı anda söz konusu ülkenin insanlarının hiç de canavarımsı olmadığı gerçeğinin farkedilmesiyle yerle bir olması aslında son derece memnuniyet vericidir. devletlerin yaptığı zulümlerin insanlara mal edilmemesi gerekliliğine bir kez daha tanık olurken, sırpların candanlığı karşısında önyargılarınızdan kaynaklanan gizli utanç da oldukça olumlu bir şeydir. yine de bosna'da duvarlara, havaya, topraklara sinmiş taptaze trajediye tanık olunmuşken, 'bu insanlar buysa bu olay ne peki' diye düşünmemek elde değildir. avrupa'nın o meşhur 'insani' hukukunun denetimi altında gerçekleşen soykırımın sahibi olan bir ülkenin insanı olmak, belki de leş mazinin gölgesinden bir şekilde kurtulabilmek için normalden daha da insancıl olmaya çalışmak gibi bir psikoloji doğuruyordur. nedeni her ne ise, bu insani rahatlığın ve candanlığın varlığına tanık olmak hoş bir deneyimdir. bu rahatlığın, mevcut önyargıları yıkmak için başka insanlar üzerinde ne kadar işe yarayabileceği hakkındaki ihtimaller ise bir başka başlığın konusudur.
