bandura isimli psikoloğun ortaya attığı teoridir. buna göre çocuklar, büyüklerini taklit ederler ve bu taklit etme davranışı çocukların dünyaya ayak uydurmalarının ilk adımıdır. onları dünyaya hazırlayan, güvenli, sağlıklı ve topluma uyumlu bireyler olmalarını sağlayan taklit güdüsü çoğu zaman büyüklere komik gelebilecek sonuçlar doğurur. küçük bir kızın gizli gizli makyaj yapmaya çalışması veya annesinin topuklu ayakkabısını giymesi, çocuğun abisinin gözlüklerini takarak kitap okuyormuş gibi yapması, erkek çocuğunun babasının tıraş takımlarıyla oynaması bundandır.
bu yüzden anne babalara, çocuklarına öğretmek istedikleri davranışları önce kendileri uygulamaları söylenir. sigara içen bir ebeveyn çocuğuna "bunu içme, zıkkım bu" demeden önce sigarayı bırakmalı, özür dilemeyi öğretmek isteyen ebeveyn gerektiğinde çocuğundan özür dileyebilmelidir.
bandura tarafından ortaya atılmıştır. davranışlar çevreden taklit yoluyla öğrenilir. birey model ile etkileşime girerek öğrenir. model ebeveyn, arkadaş, öğretmen olabilir. birey modelin davranışlarını gözler ve bazı süzgeçlerden geçirip taklit edip etmeyeceğine karar verir. modelin aldığı pekiştireçler, cezalar, tepkiler davranışın gözlemciler tarafından uygulanıp uygulanmaması adına çok önemlidir.
bandura ya göre gözlem yolu ile öğrenme bireyin sadece basit dercede takilitler yapması ile edindiği bilgiler değil çevresindeki bilgileri bilişsel olarak işlemedir. bandura ya göre bu öğrenme kasıtlı ve istem dışı olarak gerçekleşir. insanlar çevrelerindeki kişileri gözlediklerini ve bu gözlemler sonucu kendileri için uygun olan davranışı yaşantılarında kullandıklarını öne sürmüştür. banduraya göre yalnızca davranışlar değil bazı duygularda gözlem yolu ile öğrenilebilir. bandura buna örnek olarak annesi fareden korkan bir küçük kızın annesi gibi fareden korkmasını göstermiştir. banduraya göre gözlem yolu ile öğrenmede şu faktörler etkilidir.
1-dolaylı pekiştirme: banduraya göre derslerinden yüksek not alan abisine babasının para verdiğini gören çocuk daha fazla dres çalışacaktır. buna dolaylı pekiştirme denir.
2-dolaylı ceza: bandura sınıfta konuştuğu için öğretmeni tarafından cezalandırlan arkadaşını gören öğrencini konuşma davranışından kaçınacağını söylemiştir. buna da dolaylı ceza adını vermiştir.
3-dolaylı güdülenme: başarı veya başarısızlığı gözleyen birey belli davranışları yapıp yapmayacağına karar vermesini ifade edn durumdur.
4-dolaylı duygu: bazı duygular gözlem yolu ile kazanılır. örneğin birçok insan zarar görmediği halde fareden köpekten yılandan korkarlar. bu korkuların nedeni bu tip korkuları olan bireylerin gözlenmesidir. modeli gözleyen kişi dolaylı yaşantı kazanarak aynı tip korkulara sahip olabilir.
5-modelin özellikleri: banduraya göre kuramın en önemli ögesidir. birey davranışı yapabilmek için o davranışın nasıl yapıldığını gözlemek zorundadır. model ile gözleyenin karakter benzerlikleri ve aynı özelliklere sahip olmaları davranışın taklit edilme olasılığını artırır.. model ile gözleyen arasında temel benzerlikler olması gerer,kmektedir bunları şu şekilde sıralayabiliriz
a-statü benzerliği
b-karakter benzerliği
c-yaş benzerliği
d-cinsiyet benzerliği gibi.
