eski bir iran halkının ve bu halkın konuştuğu dilin adı. bugünkü iran'ın kuzey azerbaycan eyaleti civarında yerleşik idiler. urartuların ve taciklerin ataları oldukları tahmin edilmektedir. ayrıca Bu seneki kpss genel kültür sınavında "aşağıdakilerden hangisi özgün bir türk alfabesidir" sorusunun yanlış cevaplarından biridir.
türklerin ilk kara-balasagun anıtında kullandıkları alfebedir, uygur kaanı bögü'nün 762'de çin'e yaptığı seferden söz eden sevray yazıtı da soğdça ve türkçe olarak iki dilde yazılmıştır.
iran kokenli bir kavimdiler. fakat hukumdar soylari oguz yani yueci sulalesindendi. bazi çin kaynaklarinda 600.000 kisilik bir topluluk olduklari belirtilir. Hun saldirilari uzerine daha batiya goc ederek kangcu devletini kurdular. kumral, acik renk gozlu, kalkik burunlu ve erkekleri gur sakalli idi ki bu da onlarin aryani bir kavim olduklarini dogrulamaktadir. oysa gelenek, gorenekleri, evlenme ve matem torenleri turk halklarina cok benzemekte idi. kavimler gocu bir bakima onlarin da sonu oldu. buyuk bolumu aralarina kattiklari turkler ile kaynasarak turklesirken bir bolumu de tipki tacikler gibi fars dilini benimseyip farslastilar.
milattan sonra 400-500 yılları arasında tüm orta asya'da kullanılan uluslararası iletişim dili idi. bazı kaynaklarda bu dil ve onun yazısı için skyth veya saka kelimelerinin de kullanıldığı belirtilmektedir.
