80lerin sonu 90ların başında çocuk olan yurdum insanının
her pazar günü öğleden sonra gerçekleştirdiği temizlik eylemidir.
(bkz: paramız yoktu ama mutluyduk) nidalarını beraberinde getirmektedir..
sadece çevresini ısıtan sobanın kenarında çırıl çıplak ve ıslak olan bünyenin ağlaması durumunda kafasına su dökülen nesneyle vurulması ise an meselesidir.
öncelikle şampuan yoktur. bunu netleştirelim. kalıp sabun kullanılır pazardan alınan. bildiğin markasız kalıp şeklinde kesilmiş ve ağır sanayide kullanılan bir kokusu olan.
sonra,
su o yanan sobanın üstüne önceden konulmuş "güğüm" içinde ısıtılırdı. dakikalar öncesinden odanın kapısı açık kalmaması konusunda yani evin içi ısınsın diyerek ev halkına telkinlerde bulunurdu. (anne yapardı bu telkini. genelde ben telkin yerine abime cinsel içerikli telkine yeltendiğimden ve hep zararlı çıkıp ağladığımdan, anne daha politik ve otoriter sesi ile başarırdı. neyse) leğenin altına ve yaklaşık iki karış etrafına üstümüzden çıkan kirli elbiseler serilirdi. olası su sıçralamalarını göz önüne alarak. derken,
o lanet olası leğenin içine ne zaman girsem trt1 voltran'ı yayına koyardı. ulan televizyona bakacam diye gözüme kaçan sabunlu su yüzünden az mı kör olma tehlikesi geçirdim be. banyo bitince arizona kertenkelesi gibi olurdu gözler. kıpkırmızı. üstelik annem tarafından göte yediğim şaplağın haddi var hesabı yok. bak içim burkuldu yine.
bonya biter, don gömlek giyildikten sonra sanki marifet bir iş yapmışım gibi ödül beklerdim. lan sevmiyordum o banyo merasimini işte. ve ödül bekliyordum! banane. sonra ayaklarının altındaki toza kurban olduğum o güzel varlık gider bana iki yumurta pişirir, ekmeğe sanayağ sürer getirirdi önüme. işte bu! ödül önümde. heyy ehy. meleğim benim nur içinde yat emi..
birde en kötüsü suyun sıcaklık ayarı yoktur .gayet haşlak bir su ile "yandım anammmm " diye bağırılması kesindir. üstüne birde kafaya tasla vurulurdu. sus len.
cevap verdikçe kafaya yenilen tas sayısı artardı .
resmen işkenceydi be.
bu arada nerde pişerse pişsin soba da bir keramet vardır öyle güzel kestane hiçbiryer de pişmez. banyodan sonra iyi giderdi.
muhtemelen, mahalle maçlarındaki düşmelerden dolayı diz kapakları ve dirsekler yara içerisindedir ve anne, el örgüsü orlon lifi bir üvey anne umarsızlığı ile yaralara sürmekte aynı zamanda, narin derinizin üst tabakasını kazıdığından bi-haber;
demektedir. gözlerden gelen yaşlar, kafadan aşağı boca edilen kaynar suyla karışarak leğene dökülür. bu işkencenin bitip sıcak havluya sarındığınız an dünyanın en mutlu insanı olacağınızı düşünürsünüz ama hayır! sizden önce abinizin yıkanıp kurlandığı havlu henüz kurumamıştır. ıslak ve soğuk havlu cildinizdeki ıslaklığı kurutamaz zira, suya doymuştur. lakin anneniz, yarı haşlanmış cildinizi ovalaya ovalaya kurutur.
- artık işkence bitmiştir! ve bir sonraki yıkanmaya kadar her şeyi unutu-verirsiniz.
sobalı evlerde 0-10 yaş grubu çocukların maruz kaldığı eylem. aslında gayet eğlencelidir filan ama halka açık bi alan olduğu için çeşitli travmalara sebebiyet verebilir.
heyy gidi günler heyy, pazar günü sabah erken mahalleye çıkılmıştır arkadaşlarla oyun oynamak için, üst baş her yer çamur içinde gelinmiştir eve, sobanın verdiği sıcaklıkla ısınan suda, sobanın yanında soğuk olmasın aman çocuk hasta olmasın diye çimmek, saat biraz daha ilerlediği zaman "bizimkiler" dizisini izleyecek, dizi bitiminde parliament sinema klübü reklamını görünce, yatma zamanı geldiği anlayacak, pazartesi günleri ağır bir hafta başı sendromu yaşayacak çocuklardık.
gürül gürül yanar o soba. tüm kapılar açıktır, ve o sobanın yaydığı sıcaklık tüm odalara ulaşır. şimdilerin kombileri o zamanların sobalarıdır. kömür bulmak pek kolay değildir. odun yakılır, tahta yakılır.
canım annem bir tekstil atölyesinde çalışırdı o zamanlar. fire denilir dikimden sonra çıkan işe yaramayan parçalara. çuvala doldurur sırtlanır gelirdi. 3 4 yaşındayım. annem ve babam çalışıyor, babaannem bakıyor bana. annemin şimdiki bel fıtığı ve bel ağrısının nedeni o zamanlar o çuvalları taşıması ile başlamıştı. babam ise, işten çıkar meyhaneye gider içer içer eve gelir, annemle tartışır hatta döverdi. büyüyünce buna engel olacağım derdim, anneme yaptıklarının cezasını çektireceğim. annem gelirdi, leğeni hazırlardı. yıkardı beni. başımdan aşağı su dökünce leğenden fırlar odalara kaçardım çok sıcak diye. çocukluğun temel taşlarıdır sobanın yanında leğende yıkanmak.
bir dönemin özellikle pazar günleri yapılan illet eden aktivitesi olmuştur. anneniz vücudunuzu canınızı çıkarırcasına keselerken, sobanın üzerinde ıslık çalan güğümü pencereden fırlatmak istersiniz. arkasından tatlı bir uyku çekilir.
TRT de spor stüdyosu olurdu yıkanırken, göz aralığından golelre baka gider yatardık.
Bir daha hafatay kadar yıkanmak yok. kara kış yıkansanda kurunamazsın.
kafkayı düşünüyorum...acaba onu da annesi kışın bir pazar gecesi sobanın yanındaki mavi leğenin içinde hamur yoğurur gibi yıkasaydı kafka kafka olabilir miydi? ya da dostoyevski'yi annesi yıkarken kafasına tasla vursaydı karamazoff kardeşleri yazabilir miydi? tolstoy babasıyla gittiği bir piknikte onunla güreşmek zorunda bırakılsaydı, Puşkin amcalara pipisini göstermeye teşvik edilseydi, Turganyev'in amcası "hele bakıym büyümüş mü?" diyerek pipisini tutup "aboww elimi kaptı" diyerek kahkahalara boğulsaydı, Cehov sene sonunda notların kötü gelmesi durumunda sanayide çalışmakla ya da aptallara verilmekle tehdit edilseydi, Gorki arkadaşları tarafından "gorki sana burdan bir gor ki!" diye şakalara maruz kalsaydı dünya edebiyatı diye bir şey olabilebilir miydi dostlar? Olurdu hemi de çok güzel olurdu. sadece biz anlardık, biz severdik o ayrı.Yaşar Kemal, Reşat Nuri, Ahmet Hamdi, Orhan Veli, Cemal Süreya, Ahmet Haşim, Demirtaş Ceyhun, Melih Cevdet, Fakir Baykurt, Oktay Rıfat...VS...öyleyse sobanın yanında leğende yıkanan edebiyatçılarımıza biraz daha değer verelim. Çünkü onlar evrensel olamayacak kadar beklediler sobanın yanındaki o mavi leğenin içinde.
küçükken,havanın soğuk olması vesilesiyle dal daşak olup romantik bir şekilde salonun ortasında banyo etmek fiilidir.
sonradan teknoloji gelişti tabiki banyolara su ısıtan sobalar girdi.
ne günlerdi be.
gölzerim yanar leğenden kaçardım, canım annem o bakır tası canımı yakmadan kafama nasıl da vururdu ben kaçmayayım diye.
vallahi tası kafama vururken kafatasımdan ses çıkardı ama annem ne yapsa haklıydı işte.
