siyasi kararların sonuçlarını kendi lehinde konumlandırmaya çalışan siyasal düşünce veya tavır almadır.
günümüzde kendisini sol veya sağ ideolojilerde konumlandıramayanlara siyasal pragmatistler diyebiliriz. siyasal pragmatizmde olaylar, olgular ideolojik yönden kalıplarla ele alınmaz. siyasal pragmatistler, alınan siyasal bir kararın sonuçlarını subjektif olarak değerlendirir, kendi lehlerinde olup olmadığına bakar. buradaki faydacılık tek yanlı pozitif bir siyasal değerlendirmeye yol açar. siyasal pragmatizmde rasyonellik değil tek yanlı siyasal çıkarım esastır. çıkarım sonucu, siyasal sonuçların pek çok faktörü göz ardı edilebilir.
örneğin kürt açılımı; siyasal pragmatistler kürt açılımında kürtlerin, sol, sağ, liberal, ulusalcı veya demokratların penceresinden bakmazlar. açılımın topluma ne gibi faydaları olacağını ölçüp değerlendirmeye çalışırlar. onlar için yerel bir unsurun ana dilini özgürce kullanması ve insan hakları önemli değildir. önemli olan yerel bir unsurun anadilini konuşunca topluma ne gibi faydaları olacağıdır. daha mı çok zenginleşeceğiz? şiddet azalacak mı? toplumsal bütünlük bozulur mu? bozulursa ne gibi sonuçlar doğar? doğan sonuçlar toplumun yararına mıdır? bu sorulara vereceği faydacı cevaplar neticesinde eğer kürt açılımının kendi lehinde faydalı olmadığına inanırsa açılıma karşı çıkabilir. açılıma karşı çıkanlar ile ittifak kurup, ulusalcı bir siyasal konuma geçiş yapabilir. siyasal pragmatist bu noktada gerçekten ulusalcı ya da üniter yapının savunucusu olduğu için değil, açılımın karşısında olduğu için kendini bu şekilde konumlandırmıştır.
geniş anlamda bir başka örnekte; atatürk'ün cumhuriyetin kuruluş dönemi ve sonrasında hem sovyetler hem de batı ile siyasal ilişkilerini kendi devletinin çıkarları doğrultusunda sürdürmesidir. burada faydacılık esastır. farklı siyasal sistemlere sahip devletlerle, o devletlerin siyasal diliyle konuşarak kendi siyasal çıkarımını yaparken kendi devleti için düşündüğü siyasal sistemini de yerleştirmeye çalışmıştır.
özetle; siyasal pragmatizmde değişken bir siyasal tavır söz konusudur. ideolojilerdeki irade pragmatizmde yoktur. irade sabitken tavır değişkendir. siyasal pragmatistlerde koşullara göre kendi siyasal tavırlarını alır veya değiştirir.
