Bir fiziksel sistemin farklı durumları söz konusu olabilir. Örneğin uyarılmış bir fiziksel sistem ayrı bir durumdur, sistemin minimum enerjideki taban durumu aynı sistemin farklı bir durumudur. Eğer sistemin uyarılmış durumda sahip olduğu bir simetrisi taban durumunda ortadan kalkıyor ise bu sistemin bu simetrisi kendiliğinden kırılmış demektir.
Kendiliğinden simetri kırınımı için simetrik bir tepenin tam üzerine yerleştirilmiş bir futbol topunu düşünelim. Bu sistem uyarılmış durumdadır ve (sağa-sola göre) simetriktir. Ancak sistemi kendi haline bıraktığımızda (ve tabi yerçekimi var iken veya top ile tepe arasında kütle çekimi var iken) top ya sağa veya sola düşecektir ve eski simetrik durum kendiliğinden kırılmış olacaktır.
evrenimiz kendiliğinden bir simetri kırılmasıyla meydana gelmiştir. eğer simetri kırılmasaydı ne yaşam ne de içinde yaşadığımız evren olmayacaktı. yani bir bakıma evrenin ortaya çıktığı ilk dakikalarda eşit sayıda madde ve antimadde parçacığı olsaydı bizler olmayacaktık.
kimileri bu simetri kırılmasının tamamen tesadüf üzerine gerçekleştiğini savunurken kimileri hassas ayar argümanını savunur. zayıf antropik ilkeye göre evren tesadüfen meydana gelebilir ve evren, içindeki canlılar karbon bazlı olmak üzere ayarlanmıştır. stephen hawking "evren neden böyledir?" sorusuna şöyle cevap veriyor: "başka türlü olsaydı biz burada olamazdık ve bu soruyu soramazdık.". yani gözlemci ile gözlemlediği evren arasında sıkı bir bağ olduğu ileri sürülür.
güçlü antropik ilkeye göre ise evren, içinde insanın var olabilmesi için tasarlanmıştır ve hassas ayarlıdır. bir nevi evrendeki hassas ayarı ve düzeni savunarak ve temel alarak tanrı'nın varlığını kanıtlamaya çalışır. insan yaşamının bir takım rastlantısal olaylar zinciri sonucu oluştuğuna karşı çıkar.
