gezi direnişinden sonra zeka seviyesine göre oy değerlendirmesine yönelik istekler ütopik olanına örnektir. bu sistem için ülkedeki tüm yurtdaşların iq seviyelerin belirlenmesi gerekir. böylece ülkedeki zeka seviyesi ortalaması bulunur. örneğin bulunan ortalamanın 100 olduğunu varsayalım. iq su 100 olan bir vatandaşın oyu 1 oy olarak sayılacaktır. iq'su 150 olan vatandaşın oyu ise 1.5 oy değerinde olacaktır. sistemin iyi yanlarına örnek olarak azınlıkta olan zeki insanların sıradan yığınlar içerisinde kaybolmasını bir miktar önlemesi, her vatandaşın iq su belirlenmiş olacağından bu bilgiden eğitim, sağlık, mesleki yönelim gibi alanlarda yararlanılması, istatiki açıdan zekanın yaşam tarzı ve tercihlere etkisinin saptanması, siyasilerin politikalarının aptalları uyutmaktan çıkıp, zekileri ikna etmeye yönelik olarak evrilmesi verilebilir. kötü yanları ise toplumsal kutuplaşmaya yol açması, eşit katılım hakkının ihlali, toplumda özgüven kaybı, 5 yılda bir tüm vatandaşları iq testinden geçirmenin ekonomiye vereceği zarar, siyasi düşüncenin zekadan bağımsız bir alan olması ve dolayısıyla yapılan tespitin amaca yönelik eksikliği sayılabilir. yine de bu öneriyi dile getirenlere hak verdiğimi ve akp nin bu sistemde barajı geçmekte zorlanacağını düşünüyorum.
liste usulü seçim sistemi adnan menderes'in mecliste aldığı oydan çok daha yüksek koltuk sayısına ulaşmasını sağlamış sistemdir. rakip partiden 1 oy fazlayla bile seçim çevresinin tüm koltukların ele geçirilmesini sağlayabilen bir sistemdir çünkü kural olarak aday değil liste oylanır ve siz adaya değil listeye evet dersiniz. çok şükür ki antidemokratik sonuçları olan bu sistemden seneler önce vazgeçilmiştir.
seçim sistemleri, seçim çevrelerinin büyüklüğüne ve oyların değerlendiriliş şekline göre olmak üzere 2 ana gruba ayrılır.
1.seçim çevrelerinin büyüklüğüne, daha doğrusu çıkaracakları milletvekili sayısına göre de, liste usulü ve tek-isim (dar bölge)usulü olarak 2ye ayrılır.
2. oyların değerlendiriliş şekline göre de; çoğunluk sistemi ve nisbi temsil olarak 2 ana gruba ayrılır. çoğunluk sisteminin de, basit (tek turlu) ve mutlak (iki turlu) çoğunluk sistemleri olmak üzere 2 çeşidi vardır.
* nisbi temsilde ilk işlem, seçim sayısının veya seçim kotasının bulunmasıdır. partilerin aldıkları oylar her zaman seçim kotasının tam katı olamayacağı için nisbi temsilin çeşitli şekilleri ortaya çıkmıştır.
1.en büyük artık usulü: artık milletvekilleri, artık oyların büyüklük sırasına göre dağıtılır. (küçük partilerin yararınadır.)
2.en kuvvetli ortalama sistemi: partilerin aldıkları oylar, onların ilk dağıtım sonucunda kazandıkları milletvekili sayısına bölünür, ortalamaların büyüklük sırasına göre dağıtılır. (büyük partilerin yararınadır.)
3.dhondt usulü: ülkemizde genel baraj yöntemiyle birlikte uygulanmaktadır. (yüzde 10luk baraj uygulaması)
* bazı ülkelerde bütün artık oyların ve artık milletvekillerinin tek bir merkezde toplanması ve bunların dağıtımının ulusal düzeyde yapılması da mümkündür. bu sisteme ulusal artık veya milli bakiye sistemi denir.
