ervomekanizma sözcüğü Latince servus (köle) ve Yunanca mekhanema'dan (mekanizma) türetilmiştir. Böylece ortaya çıkan «köle mekanizma» kavramı, kullananın küçük bir çabası karşılığında, özel bir işlevi yerine getirecek sistem anlamına gelir.
Servomekanizmalar, küçük bir giriş gücüyle doğrudan orantılı büyük çıkış güçlerini denetleyebilen, kapalı çevrimli denetim mekanizmaları *olarak tanımlanırlar. Denetim, mekanik, elektriksel, hidrolik, pnömatik * , elektronik olarak ya da bunların birleşimiyle gerçekleştirilebilir. ilke olarak denetim, istenen değer ile elde edilen değerin karşılaştırılması sonucu aralarındaki farktan, yani hatadan yararlanılarak sağlanır. Böylece, elde edilen değerin, istenen değere yakınlastınlmasına çalışılır. Değişik servomekanizmalar bir araya getirilerek, karmaşık bir otomatik denetim sistemi elde edilebilir. Sözgelimiatom reaktörlerinde ya da kimyasal işlemlerin yapıldığı tesislerde, bu tür sistemlerle denetim yapılır.
Günümüzde servomekanizma kuramı çok ilerlemiştir. Bazı kuramcılar, bunların mühendislik alanıdışında, sosyal bilimler ve ekonomi dallarında da kullanılabileceğini düşünmektedirler.
Servomekanizmalann geçmişi, daha çok, özel mühendislik sorunlarının çözülmesi amacıyla geliştirilmiş aygıtlara ve buluşlara dayanır. ilk servomekanizmayı geliştiren, * 'tır. Watt, 1775 yılında, bir buhar makinasının hızını otomatik olarak düzenleme amacıyla bir merkezkaç regülatör yaptı. Bu regülatör, makinanın tahrik miline takılmış iki ağırlıktan oluşuyordu. Mille birlikte dönen ağırlıklar, hız arttıkça milden uzaklaşıp MERKEZKAÇ kuvveti VE MERKEZCiL KUVVETi, mile takılmış bir sürgüyü hareket ettiriyordu. Sürgünün hareketi, bir çubukla buhar giriş supabına iletilmekte, böylece makinaya giren buhar miktarı azaltılmaktaydı. Bu da ağırlıkların mile yaklaşmasına ve halkayı ters yönde hareket ettirmesine yolaçıyordu. Sonuçta, buhar miktarı yeniden artıyor ve hız yükseliyordu. Hız değişmeleri ve sürgünün kayma hareketi, makina değişmez hıza erişince azalmaktaydı.
Bu ve benzeri amaçlar, 1930 yıllarına kadar birçok alanda servomekanizmalann geliştirilmesine yolaçmıştır. Ama, tam otomatik denetim sistemlerinde bir temel benzerlik olduğu düşüncesi, oldukça yenidir.
Servomekanizmaların temel kuramına en büyük katkı, ELEKTRONiK'ten geldi. Elektronik yükselticilere ve devrelerine ilişkin kuram hızla gelişti: ters * geri besleme ilkesinin ortaya çıkarılması ve bunun servomekanizmalann hareketine özel bir örnek oluşturduğunun anlaşılması, OTOMATiK DENETiM' in temellerinin atılmasına yolaçtı. Elektronik devrelerin özelliklerini açıklama konusunda geliştirilen düşünceler, pnömatik, elektriksel ya da mekanik olmasına bakılmaksızın, bütün servomekanizma alanlarına uygulandı.
Bütün servomekanizmalar, denetim sistemleridir, ama bütün denetim sistemleri servomekanizma değildir. Servomekanizmalann iki önemli Özelliği vardır. Birincisi, denetimin, denetim işlemi sonucunda değişen bir nicelik tarafından harekete geçirilmesidir. ikincisi de, servomekanizmalann belirli bir uzaklıktan, düşük güçlü bir birimle, daha yüksek güçlü bir işlemin yönetilmesine olanak vermesidir. Sözgelimi, bir otomobilin yöneltme mekanizması bu iki özelliği de taşımaz. Yani, yalnızca bir denetim mekanizmasıdır. Bir servo sistem için gerekli olan temel özellik, bir sistemde elde edilen durum ile istenen durum arasındaki farkın sürekli olarak denetlenmesidir. Bir hata olduğunda, gerekli önlemin alınması gerekir. *
