Bizans'ın orta dönemlerinde kullanımı göze çarpan haç plan mimarisinin farklılaşmış daha çok ibadet yerlerinde kullanılmış adıdır. 8. yüzyıldan başlayarak istanbul'da ve anadolu'da bu tarz mimari ile yapılar inşa edilmiştir. Orta mekanın üzeri dört payenin taşıdığı bir kubbe ile örtülür.Kubbenin dört yanında tonozlarla örtülü bir birine eşit mekanlar haç kollarını oluşturur
--spoiler--
iki şekilde görülür. Yunan Haçı Planlı ve Latin Haçı planlı.
ikonoklasmanın 842'de ortadan kalkması ile başlayan Orta Dönem Bizans sanatında, Yunan Haçı planı, bu dönemde mimari tiplerin başında gelmekte, hatta uzun süre tek mimari tipi oluşturmaktadır. Bu tipin bu denli önem kazanmasının altında, kilisenin ikonoklasma'ya karşı kazandığı zaferden duyulan coşku ve bunun itici gücü ile Hıristiyan sembolizminin bir anda sanat dünyasını kaplaması yapmaktadır. Aya irini, Kariye manastırı, Kalenderhane Camisi, Gül camii, Zeyrek camii bu planda yapılmış kiliselerdir. Latin Haç plan Anadoluda fazla görülmez. Efesteki St Jean kilisesi buna örnektir.
