Bonzai olarak adlandırmakta olduğumuz yeni nesil bu uyarıcı madde genel olarak uluslararası polisiye literatürde ‘’ spice’’ adı altında tanımlandırılmaktadır. Ülkemizde kullanımın hızla artmakta olduğu bu uyarıcı madde üretiminde sıklıkla kullanılan bonzai ağacının yaprakları sebebi ile bonzai adını almıştır. En önemli husus burada kurutulan madde olarak herhangi bir başka bitkinin yapraklarının da kullanılabiliyor olmasıdır.
07.01.2011 tarihli ve 2011/1310 sayılı B.K.K. (13 Şubat 2011 tarih ve 27845 sayılı Resmi Gazete) Tarihli BKK kararınca uyuşturucuların murakebesi kanunundaki uyuşturucu ve uyarıcı maddelerin listesine ekleninceye kadar yoğun bir kullanım alanı bulmuştur.
Bahse konu B.K.K da 2. Maddede adı geçen maddeler şunlardır;
Sentetik kannabinoidlerden:
JWH-018
CP 47,497
JWH-073
HU-210
JWH-200
JWH-250
JWH-398
JWH-081
JWH-073 methyl derivate
JWH-015
JWH-122
JWH-203
JWH-210
JWH-019
Karar kapsamında suç teşkil eden maddelerin Esrar ın etkin maddesi olan THC ye benzer etkilere sahip olması sebebiyle kuru otlara emdirilmek suretiyle esrar görünümü kazandırmaktadır. Çok az miktarlardaki etken maddeden yüksek miktarlarda üretim yapılabilmesi maddenin polisiye manada mücadelesinde hem zorluğuna hem de önemini ortaya koymaktadır. Genel olarak çin menşei olarak ortaya çıktığı söylese de herhangi bir yerde üretiminin kolay mümkün olduğu bilinmektedir.
Spice adı altında internette online satış sitelerinden 2006 yılından itibaren satışında artış görülmesi ile dikkat çekmiş ve tahminen bu ivmesi 2004 yılına kadar gittiği düşünülmektedir. Zengin aromalı Egzotik tütsü, insan kullanımı için değildir şeklindeki ibarelerin aksine yoğun olarak dumanı çekilerek kullanılan ve esrara benzer etkiler yaratan bir maddedir.
Spice silver, spice gold,spice diamond, Spice Arctic Synergy, Spice Tropiccl Synergy, Spice Egypt,
Yucatan Fire, Smoke, Sence, ChillX, Highdi’s Almdröhner, Earth Impact, Gorillaz, Skunk, Genie, Galaxy Gold, Space Truckin, Solar Flare, Moon Rocks, Blue Lotus, Aroma, Scope gibi bir çok farklı isim ve ambalaj adı altına satılmaktadır.
isveç REiTOX ulusal ofisinin 2007 yılında 10 gram civarındaki ufak yakalama ile yayınladığı rapor ile resmi olarak bu ürünlerin takibi hususunda erken uyarı sistemi 2008 yılında başlamıştır.
2008 yılı boyunca Alman ve Avusturya makamları tarafından Spice ın içeriğini tespite yönelik adli tahkikat yürütmüşlerdir. 19 Aralık 2008 tarihinde Avusturya NFP resmi olarak Avusturya AGES PharmMed isimli kurumu eliyle yürütülen çalışmalar sonucunda JWH-018 (Naphthalen-1-yl-(1-pentylindol-3-yl)methanone) ( genel kimyasal adı 1-Pentyl-3-(1-naphthoyl)indole) maddesinin psikoaktif CB reseptörlerini içerdiğini bildirmiştir. Bu içerik son olarak Spice Gold, Silver and Diamond isim altında bulunan ürünler içerisinde tespit edilmiştir.
Bu psikoaktif maddelerin Avusturya ve Almanya da ki bazı medikal veya kimya şirketleri tarafından üretildiği tespit edilmiştir.
Avusturya nın resmi açıklamasından birkaç gün önce açıklama yapan Alman NFP JWH-018 i rapor etmiştir. Jwh- 018 maddesi naphthoylindole dir ve aminoalkylindole ailesinden bir maddedir. Kimyasal şekli esasen tetrahidorkarbon (THC) ile benzer özellikler göstermektedir. Ve bu madde 1995 yılında yapılan bir sentez sonucunda ilk kez bulunmuştur.
JWH–018 ingiltere; Slovakya Finlandiya ve irlanda da rapor edilmiştir.
2-(1R,3S)-3-Hydroxycyclohexyl]-5-(2-methyloctan-2-yl)phenol) ;
Almanya da THC- Pharm ürünleri içerisinde JWH-018 tespit edilerek Alman NFP tarafından rapor edilmiştir.
JWH- 018 ilk olarak 1995 yılında deneyler sırasında sentez edilmiştir. Amino alkaline iodin ailesinden naphthoylindole dir.
Yapısal olarak Δ9-tetrahydrocannabinol (THC) kimyasal yapısında farklılıklar bulundurmaktadır. Fakat hayvanlar üzerinde benzer etkileri olduğu hatta daha etkili olduğu analitik detaylarda ortaya çıkmıştır.
20 haziran 2009 yılında Alman NFP EMCDDA ı sentetik kannobionid olan CP 47,497 (2-(1R,3S)-3-Hydroxycyclohexyl]-5-(2-methyloctan-2-yl)phenol) Freiburg üniversitesi ve Alman federal polis teşkilatının tanımlandığı hususunda bilgilendirmiştir. Sentetik kannobionidlerin CB reseptörlerinin THC ile çok benzer özelliklerinin ve etkilerinin olduğu belirtilmiştir.
Avrupa dışında 2009 yılında Amerika DEA tarafından sentetik kannobionid olan HU-210 —(6aR,10aR)-9-(Hydroxymethyl)-6,6-dimethyl-3-(2-methyloctan-2-yl)-6a,7,10,10a-tetrahydrobenzo[c]chromen-1-ol maddesi rapor edilmiştir. Birleşik Devletler Gümrük idaresi tarafından küçük ama önemli oranlarda Temmuz 2009 da yakalamalar yapmıştır. Birleşik krallıkta yapılan üç SPiCE ürününde etken maddesi olarak rapor edilmiştir.
Danimarka ve Hollanda da yapılan yakalamalar ile JWH ailesinin JWH-018 in düşük alkalin homologu olan JWH- 073 tespit edilerek rapor edilmiştir.
JWH -018 e benzer olarak CB1 ve CB2 reseptörleri içermesi sebebi ile bu reseptörlerin THC ye yakın etkilerinin olmasına neden olur.
Her iki yakalamalarda ilk olarak bahse konu olan madde Spice olarak adlandırılan ürün formunda yakalanmamış toz formunda iken yakalanmıştır. Finlandiya ve Almanya da akabinde spice tarzı ürünlerde etken madde olarak tespit edilmiştir.
Ekim 2009 de Almanya ve birleşik krallık yeni iki sentetik kannabinoid rapor etmişlerdir. JWH-398 (1-Pentyl-3-(4-chloro-1-naphthoyl)indole) TICTAC isimli bir şirketin şubat ile temmuz 2009 tarihleri arasında online satış yaptığı üç ayrı bitkisel ürün adı altında satılan ürün yakalamasında rapor edilmiştir. Ayrıca fenilasetilindiole olan JWH-250 (2-(2-Methoxyphenyl)-1-(1-pentylindol-3-yl)ethanone) MAYIS 2009 yılında alman federal kriminal polisi tarafından yakalanmış ve sadece tek olarak CB1 reseptörünün olduğu tespit edilmiştir.
Yapılan araştırmalarda şuana dek sentetik kannabionidlerin gerçek kendi özellikleri sebebi ile ölüme neden olacak bir toksik etkiye sahipolmadığı rapor edilmiştir. Ancak yeni çıkan versiyonlar ile ölüm vakalarının olduğu tespit edilmiştir. Yan etken maddelerin de öldürücü etkiye sahip olduğu bilinmektedir.
Maddelerin bitkisel ürün içindeki dozaj farklılıkları da bir çok sağlık problemine neden olan farklı bir sebep olarak önümüze çıkmaktadır. Bağımlının kullandığı maddedeki etken maddenin homojen olarak dağılmamış olması sebebi ile yüksek dozda aldığı ve bunun da vücutta ani ve büyük tahribata neden olmaktadır.
Şu ana kadar net olarak ters etkileri olarak rapor edilen rahatsızlıklar
· Aşırı stres , bunalım, çalkantı
· Hipertansiyon nöbetleri
· Hypokalemia (düşük potasyum düzeyi)
Araştırmacılar esrardaki yüksek dozdaki etkilerin benzerlerinin görülmesine rağmen çok daha tehlikeli oluştuğunu vurgulamaktadır.
Psikolojik semptomların özellikle psikoziz e neden olduğuna dair ciddi deliller bulunmaktadır. Birleşik devletlerde akut böbrek hasarı ile Sentetik Kannabionid kullanımı arasındaki bağlantıları araştırılmaktadır. JWH-018 ın kullanımının istemik inme vakaları ile bağlantısı gözlenmiştir.
2012 yılında birleşik krallık ta annihilation ismi ile pazarlanan bir maddenin kullanımı akabinde hastaneye başvurması akabinde polisin yaptığı baskınlarda birçok işyerinde satılan ürünler üzerinde yapılan incelemede birçok sentetik kannabionid olduğu tespit edilmiştir.
