insanla birlikte ortaya çıkan din olgusunun ne hale gelip, insanlara ne verdiğine/kazandırdığına bundan 2000 sene evvel dikkat çekmiş bir düşünür...
günümüzde cennet vaadiyle insanlara cehennemi yaşatanlar çıkıp fakirliği, yoksulluğu, insan gibi yaşama hakkına sahip olmamayı kutsallaştırıyor.
kimse demiyor ki insanı yaratan tanrı...
bir resim, bir heykel yapan, bir kitap yazan sanatçı düşünür...
bir çocuk doğuran anne...
ticaret yapan - bir işletme sahibi bir esnaf...
bir ailesi olan erkek...
sürüsü olan çoban...
ülkesini yöneten bir kral, bir tiran, bir yönetici...
ders veren bir öğretmen...
meyve bahçelerinin sahibi bir çiftçi...
ya da bir sürüye liderlik eden hayvan...
kim - hangi canlı olursa olsun başarısız olmak ister mi?
eseri kötü olmasını isteyen sanatçı, koyunlarının bakımsız olmasını isteyen çoban, çocuğunun çirkin olmasını isteyen anne, sürüsünün güçsüz olmasını isteyen kurt, ailesi mutsuz yoksul olmasını isteyen baba, ülkesinin açlık içinde boğuşmasını isteyen yönetici, işletmesi zarar etsin batsın isteyen esnaf, bahçesinde yeterli meyve olmasın - çürük elma isteyen çiftçi, eşi fakirlikle boğuşsun isteyen kadın, başarısız öğrencim olsun isteyen öğretmen olabilir mi?
ya bu dünya evren insan doğa sayılamayacak güzellik ve nimetin sahibi onu yaratan...
seneca "Hayat Tanrı'nın armağanıdır; fakat iyi yaşamak, senin düşüncenin armağanıdır." der.
yaşadıkların eylemlerinin, eylemler de düşüncelerinin ürünü olup; depremler, savaşlar, ekonomik krizler, haksızlık - hukuksuzluklar vs tüm bunların getirdiği acılar sonuçlar tanrının değil de insanların aptallığı olan ürünlerdir.
2000 sene evvel ve şimdi ve de 2000 sene sonra da aynı şeyleri insanlar konuşacak.
çünkü aptallık insan oğlunun en büyük genetik zaafıdır.
romalı askerlerin ısrarlı takibinden bıkınca başını kaçtığı arabadan uzatmış ve kendisini fark etmelerine izin vermiş filozof.
belki de bazen mücadele etmeyi bırakıp hayatın kırmadığımız ve kırılmadığımız bir çizgide ilerlemesine izin vermeliyiz.
mesela uzun süredir maruz kaldığım ve karşılaşmak istemediğim bakışların, güzel kadınların beni içermeyen tercihlerinin ve sevgililere duyduğum öfkenin beni yiyip bitirmesine izin vermemeliyim. bir yabancı kötü niyetli ve şımarık olsa da benim uykumu kaçırmamalı kötülüğü. bunu yapmak zorundayım.
Yine yamulmuyorsam dönemin kralının oğlunun öğretmenliğini yapar çocuğu egitir büyütür adam eder ne var ki iblis çocuj büyüyüp kral olunca seneca'yı öldürtür. Bilindik krala muhaliflik ve sözde ihanet hikayeleri.
Zamanın aslında hiç de kısa olmadığını biz insanların onu gereksiz işlerle mesgul olarak kötü değerlendirdiğimizi söyleyen stoacı filozof.
Değistiremeyeceğimiz şeyler için üzülmenin, kaygılanmanın gereksizliğini duygularımızdan siyrılmamız gerektiğini oğütler bu öğreti. Anca bu yolla kafa rahatlığına erişilebilir. Ve asla iç huzurumuzun seyri duygulara teslim edilemez.
Hayatımızın üzerinde kontrol tamamen bizin elimize geçmelidir. Bu sebeple seçimlerimizin dogru olup olmadığının sorgulanması gerekir. Sorgulanmamış tercihlerimiz sorgulanmamış bir hayat anlamına gelir. Verimsiz ve doyum elde edilmemiş kötü bir hayat hikayemiz olacaktır böyle bir gidişle.
Hakikat felsefededir. Insanlar ancak kalabalığın gürültüsünden ve dünyasından uzakta kendini bulabilir. Aksi halde boş ve değersiz işlerle meşgul olarak insanlar yalnızca kendilerinden saklanırlar.
"yara almamış bir talih hiçbir darbeye karşı koyamaz, ama yaşadığı sıkıntılarla sürekli savaşım halinde olan kişinin derisi aldığı yaralarla kabuk bağlar, hiçbir kötülüğe yenilmez. Düşse bile, dizlerinin üstünde dövüşür."
providentia adlı nefis eseri ile söylenildiği gibi hatip olan, dili nasıl kullanabildiğini hem de çeviri olmasına rağmen anlayabildiğiniz bir stoacı. küçüklükten beri hep özel ders almış, zengin bir ailede yetişmiş. ve bunun meyvelerini de almış.
Seneca cumhuriyetçi ilkeler için verilen mücadelenin kaybedildiği ve imparatorluğun bir kader olarak kabul edildiği dönemin en önemli düşünürü ve devlet adamıdır. Seneca, elitlerin içine düştükleri özgürlük probleminin sözcüsü olmuştur. imparatorun sonsuz otoritesinin altında ezilenlere düşünürler ahlaklı ve onurlu bir yaşamın yollarını göstermeye çalışmaktadırlar.
Mö 4 - ms 65 yılları arasında yaşamış romalı filozof, devlet adamı, oyun yazarı ve hiciv ustasıdır.
Neron'un öğretmeni ve sonraki yıllarda akıl hocası olarak görev yapmıştır.
hayatta yaşadığımız şoklara karşı en iyi öğütleri vermiş filozoftur. kendi hayatıda neron yüzünden trajediye kurban gitmiştir. neron un hocası olmasına rağmen ruh hastası neron onuda öldürmüştür.
