petrografide kayaclardaki baglayici maddenin katilasarak mineralleri, hatta kayac kirintilarini birbirine yapistirdigini anlatmak icin kullanilan terim.
Düşük karbonlu (%0,2 den az) çeliklerin yüzeylerinde karbon oranını yükselterek sertleşebilir bir bileşime çekmek ve ardından malzemenin sadece yüzeyine sertleştirme işlemi uygulamaktır. Basit bir tanımla, malzemenin yüzeyinden içe doğru karbon yayındırılması olayıdır.
- Asıl hedef yüksek sertliktir.
- Sementasyon, aşınma direncini arttırmakla birlikte yüzey katmanı sayesinde iyi bir yorulma dayanımı elde edilir.
Sementasyon; karbon orasnı %0,2 den düşük, ince taneli malzemeler olan sementasyon çeliklerine uygulanır.
3 adımdan oluşmaktadır;
1-) Malzemenin yüzeyinden içeri doğru karbon verme,
2-) Karbonu arttırılan yüzeye su verilerek martenzitik yapı elde edilmesi,
3-) Oluşturulan martenzitin menevişlenerek kullanılır hale getirilmesi.
semente edilecek çelik, sementasyon çeliklerinden seçilerek yapılır. karbon oranı % 0,3ten az olanlar çelikler doğrudan su verme ile sertleştirilemezler.
sementasyon bir karbürizasyon işlemidir. çok yoğun ortamdan az yoğuna karbon diffüzesiyle gerçekleştirilir. bir yüzey sertleştirme işlemi olduğundan, önemli olan yüzeyin sertleşmesidir. makina parçalarının iç kısmının sünek olması titreşim söndürme kabiliyetleri açısından önemlidir. yüzey derinliği kontrolü yapılabilir. (erf, gauss hata fonsiyonu)
sementasyon katı ortamda yapılırsa buna kutu sementasyonu adı verilir. semente edilecek çelik, çelik sacdan yapılı bir kutu içinde, silisyumu düşük nitelikli kömür tozuna (karbon kaynağına yani) sarılarak fırına verilir ve östenit bölgeye ısıtılır. östenit bölgeye ısıtmanın anlamı şudur, kübik yüzey merkezli yapıda daha çok karbon ertilebilir. kafes daha fazla karbonu alabilir, fırında soğutulan parça daha sonra kutudan çıkarılır ve tekrar fırına sokularak 2. defa östenit bölgeye ısıtılır. burada karbon oranı değişen parça yüzeyi söz konusu olduğundan, 2. a3 sıcaklığı farklı olacaktır artık. östenit bölgeye çıkarılan parça artık sertleştirme ( suverme) amacıyla 2.defa ısıtılmış olacaktır. ve martenzitin kırılganlığını gidermek için ardından bir temperleme(menevişleme) çakılır.
sıvı ortamda tuz banyoları, nacn (sodyum siyanür) gibi karbon oranı yüksek sıvılar kullanılır. sıvı ve gaz ortamda diffüzyon (atomsal yayınma) katıdakine göre daha yüksektir. ayrıca diffüzyon zaman isteyen bir iştir. sıvı olarak nacn kullanılırsa, siyanürün karbonu çelik yüzeyine geçer. ancak siyanür çok zehirli bir sıvı olduğundan bu işlem ekstra dikkat gerektirmektedir. tuz banyosundan çıkarılan parça, artık su havuzuna atılarak sertleştirilir. temperlemeye bu durumda ihtiyaç duyulmaz.
Karbon miktarı %0,1- %0,2 olan çeliklere uygulanır. ilkin malzemeye belirli bir sıcaklıkta karbon emdirilir ve sertleşir. bu şekilde dış yüzeyi sert, iç yüzeyi yumuşak bir malzeme elde edilir.
