osmanlı vs bizans şeklinde olanları mevcuttur. şah=padişah-kral şeklinde yapılmıştır. insan değil oynamaya dokunmaya kıyamaz. ayrıca:
(bkz: şah)
(bkz: vezir)
(bkz: kale)
(bkz: fil)
(bkz: at)
(bkz: piyon)
şah: Boş olduğu takdirde hemen bitişiğindeki karelere gidebilir, tek hamlede daha uzak karelere gidemez.
vezir: Boş olan karelere hem dikey hem çapraz hareket edebilir. Kale ve filin hareketlerinin birleşimi şeklinde hareket eder.
fil: Önünde bir engel bulunmadıkça çapraz şekilde hareket eder. Fillerin biri daima beyaz, diğeri daima siyah karelerde hareket eder.
kale: Yatay veya dikey bir hat üzerinde başka bir taşın olduğu kareye kadar serbestçe hareket edebilir. Kale, bulunduğu hattın üzerinde hareket yönünde rakibe ait ilk taşı almak potansiyeline de sahiptir.
at: Herhangi bir yönde 2 kare ve buna dik yönlerden birinde bir kare ilerler. ilerlerken geçtiği karelerin dolu olmasından etkilenmez. Hareketini bitirdiği karede rakip taş varsa bu taşı alır. (L şeklinde ilerler.)
piyon: Piyonlar önlerinde taş bulunmadıkça, ileriye doğru ve düz olarak ilerlerler. Piyonlar açılışta (ilk hamlelerinde) isterlerse iki kare ilerleyebilirler. Piyonlar ileriye doğru tek kare çapraz olarak diğer taşları alabilirler. Sekizinci sıraya ulaşan piyonlar oyuncunun istediği herhangi bir taşa (Şah hariç) terfi ederler. Bu taş genellikle en güçlü taş olan Vezir olur.
sonunda hepsi aynı kutunun içine konur. şüphesiz ki bunda alınacak bir ders vardır. yani ne demekmiş eğer bir şah(başbakan) da olsan piyon(normal vatandaş) da olsan öteki tarafta hesabını vereceksin. *
fil, at, eşşek gibi isimler tamamen satrancı türkçe'ye uyarlayan dallamanın götünden uydurmasıdır. oyunu resmen hayvanat bahçesine çevirmiş deyyus. hele kraliçenin cinsiyetini değiştirip vezir yapını da ayrıca kutluyorum.
satranç taşlarının asıl isimleri şöyledir;
şah - kral
vezir - kraliçe
kale - kule/savaş arabası*
fil - başpapaz
at - şövalye
piyon - piyade
