'' dunyanin en basit, en zavalli, hatta en ahmak adami bile, insani hayretten hayrete du$urecek ne muthis ve karisik bir ruha maliktir!.. nicin bunu anlamaktan bu kadar kaciyor ve insan dedikleri mahluku anlasilmasi ve hakkinda hukum verilmesi en kolay $eylerden biri zannediyoruz? nicin ilk defa gordugumuz bir peynirin evsafi hakkinda soz soylemekten kacindigimiz halde ilk rast geldigimiz insan hakkinda son kararimizi verip gonul rahatiyla oteye geciveriyoruz? ''
dediğini duyduktan sonra, yazdıkları okunası gelen yazardır.
edebiyat ve sanatın bir çok dalında eser vermiş türk yazar ve düşünürüdür. ölümü sansasyonel olduğu gibi yaşşamı da kolay olmamıştır. belki de türk yazarları içersinde kategorize etmesi en zor olanlarından birisidir. Edebiyata girişi öyküyle olmuştur. daha sonra ise roman türünde yapıtlar vermiştir. aslında bazılarının dediği gibi "keşke sürekli öykü yazsaymış hiç romana girmesiymiş" cihetnden eleştriler ise yersiz olduğunu "kuyucaklı yusuf" isimli eser göstermiştir.
hikayelerinde ilk dönemlerdeki soyut aşk dikkate değer yer kaplar. daha sonraki dönemlerde soyuttan somuta geçecektir. bu "soyutluk"un" görüldüğü ilk örneklerden birisi değirmen" isimli öyküdür. bununla birlikte sabahattin ali'nin eserlerinde naturalizm de hakimdir. "ses" isimli eseri bunu güzel bir örneğidir. doğa'dan daha doğrusu yaşadığı doğal ortamdan koparılan türkücünün bir yarışmada ezile büzüle halleri ve tüürü okuyamaması bunu bir yansımasıdır. benzer nitelikter "orman" isimli öyküde de görülebilir.bununla birlikte bazı öykülerinde düşsellik(Birdenbire Sönen Kandilin Hikayesi) hakim olmakla birlikte poevari etkiler sezilir.
daha sonraki dönemlerde kuyucaklı yusuf ile roman dünyasına adımını atmış toplumcu gerçekçi romanın ilk örneklerinden birini vermiştir. bana kalırsa da en yetkin romanı- teknik aksaklıklara rağmen- bu eseridir. bilhassa eşkiya romanları ve toplumcu gerçekçi romanlarının temelini hazırlamış gibidir bu eser. bu eserden sonra ise içimizdeki şeytan isimli eseri romanını yazmıştır. bu eserde ise olumsuz olarak betimlediği bazı kimselerin nihal atsız tarafından zeki velidi togan, peyami safa ve türkçü düşünürler olduğu iddia edilmiştir. hatta daha da ileri giderek ırkçı söylemler ile ağıza alınmayacak-ırkçı nitelikte- sözlerde bulunmuştur nihal atsız. (bunlarla birlikte kürk mantolu madonna başka bir entrinin konusudur)
yukarıda yazılanlar bir yana sabahattin ali'nin eserlerinde sömürüye ve toplumcu gerçekçi eleştrilere parmak basan yönler olmakla birlikte, bunları hiçbir zaman derinlemesine irdelemez. bu sabahattin ali'nin düşüncelerini roman ve öykülerine yansıtmasından ziyade, dönemdeki mütehakkim tek partili chp iktidarının yaptıklarından dolayıdır. uğrunda tutuklandığı şiirlerinde ise dönemin siyasilerini kastedip etmediği ise kesin gerçeklik olmamakla birlikte hariçten gazel okunmaması gerekmektedir.
kürk mantolu madonna'sında size aşkın tanımını bir kere daha gözden geçirten yazar.
'' Bir ruh, ancak bir benzerini bulduğu zaman ve bize, bizim aklımıza, hesaplarımıza danışmaya lüzum bile görmeden, meydana çıkıyordu...
Biz ancak o zaman sahiden yaşamaya -ruhumuzla yaşamaya- başlıyorduk.''
"sevip sevip yari ele kaptırmak kara bahtın bana eski işidir.Ömürmdeki yıllar kadar yar sevdim, hepsi başkasının eşidir." En sevdiğim mısralarından biri.
''..muhitinin senelerce sabırlı bir çalışma ile vücuda getirdiği sahte şahsiyet, asıl hüviyetinin başkaldırmasına meydan vermeyecek kadar kuvvetliydi; gibi mükkemmel bir cümle kurmuş yazar.
öyküleriyle hem kendisine, hem de kendisini bana tanıtana aşık eden, şey hayran bırakan yazar. of allam, özgür, şey yani öyküleri çok güzel. o bizim "sebo"muz.
Sinop cezaevinde yatarken herkesin bildiği aldırma gönül şiirini yazmıştır. çok yönlü bir kişiliktir. ülkedeki farklı görüşlerin bir arada bulunamamasına örnektir öldürülmesi.
ulkelerden bir ulkede, unutulmus bir sehrin kucuk bir kutuphanesi karistirilirken rusca sabahattin ali kitabi bulunur, nese kaplar insanin icini. bozuk parasi olmadigi icin para odemeden giden adamin arkasindan huzunle bakinirken bulur insan kendini.
nazım hikmet ran'ın akrabasıdır. çok saygın bir düşünür, yazar, şair olmakla birlikte atatürkçüdür. onun için bir faili meçhul, onun için aydınlatacağı yol kısaltıldı ya zaten.
Ataturkcu falan degildir. donemin halk partisi iktidarinin yuru ya kulum dedigi komunistlerden biridir.
Alman dili ve edebiyatini ogrenip donuste almanca ogretmeni olmak icin acilan sinava girip kazanmis ve almanya'nin yolunu tutmustur. fakat orada bir takim cinsi sapiklik mahiyetinde huylari oldugu anlasilmistir. bunun uzerine bu tip durumlara pek de musamahali yaklasmayan hitler rejimi kendisini sinirdisi etmistir.
komunist faaliyetlerinden oturu bulgaristan'a kacarken sinirda linc edilerek oldurulmustur.
