rıza tevfik bölükbaşı

entry32 galeri0
    32.
  1. 31.
  2. Babasının isteği üzerine istanbul’da bir Musevî okuluna gitmiş mason.
    0 ...
  3. 30.
  4. sevr'i imzalayan devlet temsilcisi ve filozof rıza lakaplı şair aynı kişidir ilginçtir ki..
    1 ...
  5. 29.
  6. sevr antlaşmasını imzalayan osmanlı delegesinin içinde bulunmasından dolayı yüzellilikler listesine alınıp yurtdışına sürgüne yollanmıştır. dönemin şura-yı devlet(bugünkü adıyla danıştay) başkanıdır.

    sürgündeyken memleket hasreti çekip duygusal şiirler yazmıştır. sürgüne gittiği yer de abd falan. adamdaki kafaya bak.
    2 ...
  7. 28.
  8. kendisine, felsefe dersleri vermesi nedeniyle feylesof rıza denmiştir.
    0 ...
  9. 27.
  10. hürriyet ve itilaf fırkası'ndandır. aynı fırkanın günümüzdeki devamının yandaşlarının sevr anlaşmasını imzalayan bu haini büyük adam saymaları şaşırtıcı değil. hain haini sever elbette...

    şu rezillere bir bakar mısınız? neden büyük adammış? abdülhamit'i övdüğü için!.. abdülhamit kim? bir kurşun atmadan kıbrıs'ı ingiliz'e, girit'i yunan'a teslim eden şahıs!...
    1 ...
  11. 26.
  12. https://youtube.com/watch?v=ecJO_16meMM

    Böyle bir eseri yazması bile ne kadar büyük insan olduğunu kanıtlar.
    1 ...
  13. 25.
  14. sultan hamid’in ruhaniyeti’nden istimdat

    nerdesin, şevketli sultan hamid han,
    feryadım varır mı barigahına.
    ölüm uykusundan bir lahza uyan,
    şu nankör [milletin] bak günahına!
    tahkire yeltenen tac-ü tahtını,
    denedi bu millet kara bahtını,
    sınad-ı sillenin nerm ve sahtını,
    rahmet et sultanım suz-i âhına.

    tarihler ismini andığı zaman,
    sana hak verecek, hey koca sultan.
    bizdik utanmadan iftira atan,
    asrın en siyasî padişahına!

    ‘pâdişah hem zâlim, hem deli’ dedik,
    ihtilâle kıyam etmeli dedik,
    şeytan ne dediyse, biz ‘beli’ dedik,
    çalıştık fitnenin intibahına!

    divane sen değil, meğer bizmişiz!
    bir çürük ipliğe hülya dizmişiz!
    sade deli değil edepsizmişiz!
    tükürdük atalar kıblegâhına!

    sonra cinsi bozuk ahlakı fena,
    bir sürü türedi, girdi meydana.
    nerden çıktı bunca veled-i zina?
    yuh olsun bunların ham ervahına!

    bunlar halkı didik didik ettiler,
    katliama kadar sürüp gittiler,
    saçak öpmeyenler secde ettiler,
    [bir asi zabitin] pis külahına!

    bugün varsa yoksa [enver ve cemal],
    şöhretine herkes fuzulî dellal,
    alemi manada bak da ibret al,
    uğursuz talihin şu kemrahına!

    haddi yok, açlıkla derde girenin,
    sehpâ-yı kazâya boyun verenin,
    lânetle anılan cebâbirenin,
    bu, rahmet okuttu en küstâhına!
    çok kişiye şimdi vatan mezardır,
    herkesin belâdan nasîbi vardır,
    selâmetle eren pek bahtiyardır,
    bu şeb-i yeldânın sen sabahına!

    milliyet dâvâsı fıska büründü,
    ridâ-yi diyânet yerde süründü,
    türkün ruhu zorla âsi göründü,
    hem peygamberine, hem allâh’ına!

    sen hafiyelerle dem sürdün ancak,
    bunlar her tarafa kurdu salıncak,
    eli, yüzü kanlı bir sürü alçak,
    kemend attı dehrin mihr-u mâhına!

    bu itler nedense bana salmadı,
    bahalıydı başım kimse almadı,
    seyrandan başkaca iş de kalmadı,
    gurbet ellerinin bu seyyahına!

    hoş oldu cilvesi cumhuriyetin,
    tadı kalmamıştı meşrutiyetin,
    deccal’a dil çalan böyle milletin,
    bundan başka çare yok ıslahına!

    lâkin sen sultânım gavs-ı ekbersin,
    âhıretten bile himmet eylersin,
    çok çekti şu millet murada ersin,
    sefâat kıl şâhım mededhâhına!

    düzeltmeler:
    "harab büldânın" yerine
    "bu şeb-i yeldânın" ifadesi olmalı.

    "şu nankör … bak günahına" noktalı
    yere "milletin" gelmeli.
    "… … … pis külâhına" noktalı yere
    "bir asi zabitin" gelmeli.
    "bugün varsa yoksa … … … " noktalı
    yere gelince:

    necip fazıl kısakürek:
    "…"
    "…manzumenin rıza tevfik’e ait ve münteşir bulunduğu gerçekleşiyor. fakat
    onu bize gönderen okuyucu, mısralardan birini yazdıktan sonra karalamış,
    eksik bırakmıştır. onu takip eden mısralarsa belli başlı bir şahıstan bahsedildiğini
    açıkça gösterdiği için bunun kim olduğunu anlamak lazımdır. eksik mısrayı
    takip eden kafiyelere ayrıca vezinde noksan kalan beş heceye göre bu isim
    mustafa kemal olabilir. fakat ayni esaslara yüzde yüz uygun olarak tek ve
    müşterek hüviyet ifadesiyle enver ve cemal de olabilir. rıza tevfik’in siyasî
    temayüllerini ve mücadele hedeflerini bilenlerce, birinci hüviyetle ikinciler
    arasında fark yoktur… görülüyor ki, tam yüzde ellişer ihtimalle iki hüviyet
    kutbu üzerinde de temerküz edebilen bir ifade karşısındayız…"
    "yine manzumenin rıza tevfik’e ait olduğunu bilenlere başvuruyor ve şu cevabı
    alıyoruz:
    -kat’i olarak hatırımızda değil, fakat enver ve cemal olsa gerek… zira
    abdülhamid’in ruhaniyetinden istimdat isimli bir hücum manzumesinde
    hatıra ilk gelecek zümre ittihat ve terakki, ilk gelecek isimler de enver
    ve cemal‘dir. mustafa kemal‘in abdülhamid’le birinci planda bir
    alâkası olmamıştır."

    "bu yeni tahmin ve tefsir, karalanmış mısradaki ismin (enver ve cemal) olması
    ihtimalini biraz daha yükseltmiştir. ondan evvelki mısralarsa, okuyucunun
    bize apaçık yazdığı gibi:
    "etek öpmeyenler secde ettiler
    bir asi zabitin pis külahına." şeklindedir.
    bu da enver ve cemal ihtimalini, mustafa kemal’den daha fazla hatıra getirmektedir.
    zira enver, tâbi olduğu padişaha karşı doğrudan doğruya isyan ve harekete
    geçmiş bir zabittir."

    "manzumenin aslını rıza tevfik’den öğrenmek istiyoruz. kendisi müsbet ve
    menfi hiç bir şey söylemiyor; sadece manzumenin aslını gizliyor ve mahut
    isim, hakikatte ne olursa olsun, bizce tam bir meçhul halinde kalıyor.
    "fakat bütün bunların manzumenin ruhu ve bizim onu neşretmemizdeki maksat
    bakımından hiç bir kıymeti yok… biz, yepyeni bir ideolocya ve dünya görüşünün
    bağlıları büyük doğu’cular, manzumeyi, esasen fâni şahıslar üstü ruh ve
    manasıyle ele alacağız. bunun için de, okuyucunun sildiği kelimeleri, zaten
    tam tahkik edemediğimiz için noktalıyoruz! "bir asi zabitin" kelimelerini
    de, kendi elimizle silerek, herhangi müşahhas bir ifadeye kimsenin takılmasını
    istemiyerek, davaya mücerret ve sembolik bir eda vererek bilhassa askerleri
    ve zabitleri tenzih fikrini güderek, noktalarla gösteriyoruz. yani, noktalarla
    gösterdiğimiz iki eksik mısradan birini okuyucu silmiştir, öbürünü de biz.
    maksadımız da, davayı küçük şahıs planından çıkarıp büyük tarihî, içtimaî,
    ruhî, ahlâkî teşhis planına intikal ettirmek, böylece şu veya bu şahısla
    doğrudan doğruya hiçbir alâkamız olmadığını göstermektedir. her şey, manzumenin
    bütünündeki ruh ve manadadır."
    "…"

    kaynak:
    necip fazıl kısakürek’in müdafalarım isimli eserinde, türklüğe hakaret
    davası başlığı altında.
    (bu şiiri yayınladığı için mahkum olmuştu. bu da onun müdafaasını içeriyor.)
    düzeltme kısmı

    alıntı:
    http://mmustafagoktas.wor...-ruhaniyetinden-istimdat/

    necip fazıl mahkeme müdafaasında elbette asi zabit, veled-i zina, itler diye kastettiklerinin, mustafa kemal ve kemalist devrimbazlar olduğunu söyleyemezdi heralde.. nfk tamamen haksız da diyemeyiz. zaten şiirin o kısımları silinmiş neticede.

    bugün varsa yoksa [mustafa kemal],
    şöhretine herkes fuzulî dellal,
    alemi manada bak da ibret al,
    uğursuz talihin şu kemrahına!

    mustafa kemal'i koyduğumuz zaman kafiye hizalanıyor..
    0 ...
  15. 24.
  16. 23.
  17. cesirmustafapaşa da(edirne) doğan rıza tevfik, 1899 yılında tıbiye yi bitirdi. hekimlik ve milletvekilliği yaptı. 1918 de maarif nazırı, 1919 da şuray-ı devlet reisi oldu. osmanlı delegesi olarak sevr antlaşmasını imzaladı(1920). ulusal kurtuluş savaşı na karşı tavır aldığından, 1922 de yüzelliliklerle birlikte yurt dışına sürüldü. 1943 te, af yasasından bir kaçyıl sonra türkiye ye döndü.
    1 ...
  18. 22.
  19. orhan karaveli'nin ali kemal adlı kitabından :

    ve birkaç satır da, ülkemizin kendi kendisine verdiği sıfatla tek (?) filozofu rıza tevfik'ten. alemdar gazetesinin 11 temmuz 1920 tarihli sayısında yayımlanan ve pek bilinmeyen bu yazısında tıp doktoru rıza tevfik, bütün benzerlerini geride bırakan bir teşhis (!) ile mustafa kemal'i profosör lombroso'nun siyasi mecnunları (delileri, çıldırmışları) arasına koymaktadır. hukuka ilgi duyanlar bilirler. italyan krimonoloji uzmanı profosör cesare lombroso suçların hukuksal yanından çok suçlulara ilişkin incelemelere ağırlık veren bir bilim adamıydı. ona göre kimi bireyler doğuştan suçlu olurlar ve bunu kanıtlayan fiziksel özellikler taşırlardı. daha da basite indirgemek gerekirse, suçlu bireyler suratlarından belli olurdu. bunlar insan evriminin ilkel bir evresine aittiler ve onlara bunu bilerek yaklaşmak gerekirdi. açıkçası tipleri bozuktu ve tehlikeli idiler. işte rıza tevfik'e göre mustafa kemal paşa bir lombroso örneğiydi. kendisinin de kul cinsi diye nitelediği " ... para ile alınıp satılan çerkes, habeş ve zenci kızları gibi " bir çerkes kızından doğduğunu unutup ırkçılık yapmaktaydı. niyeti acaba mustafa kemal'in türklüğüne gölge düşürmek miydi ? bahsedilen yazıdan bazı alıntılar :
    " anadolunun çete reisleri ile yakınları arasında acaba kaç tane hakiki türk gösterilebilir ? ... bu adamlar anadolu'da önceden beri kaçakçılık gibi gayrı meşru işler yaparak, yol kesip köy basarak yaşarlar. kuvayı milliye'nin bütün marifeti bu kötü kişileri hapishanelerden seçmiş ve onlarla amaçlarını birleştirmiş olmasıdır. gerçek bu iken kuvayı milliye'yi türk milletinin bağrından çıkmış bir iyilik haykırışı gibi göstermek şarlatanlığın son derecesidir. ... mustafa kemal tarihte elbette bir isim bırakacak. fakat bu, profosör lombroso2nun inceleyip araştırdığı siyasal mecnunlar arasında bir isim olacaktır. "

    sayfa 77, 78.
    2 ...
  20. 21.
  21. gel derviş gel hele yabana gitme
    her ne arar isen inan sendedir
    beyhude nefsine eziyet etme
    kabeyse maksudun rahman sendedir

    çöllerde dolaşıp seraba bakma
    allah allah deyü havaya bakma
    talibi hak isen kitaba bakma
    okumak bilirsen kuran sendedir

    gayrıdan derdine arayıp çare
    ne varlık verirsin nar ile mare
    cennetten çıktınsa behey avare
    havva'yı aldatan yılan sendedir

    ey rıza takat yok hakkı inkara
    sen mahrem imişsin didarı yare
    şimdi agah oldum sırrı esrara
    alemi yaratan vicdan sendedir.

    feylezof rıza diye de anılan şair.
    0 ...
  22. 20.
  23. batı felsefesinin türkiye de tanınması yönünde çalışmaları olduğu ve darülfünun da felsefe dersleri verdiği için kendisine feylesof rıza da denmiştir. serab ı ömrüm adlı şiiri vardır.
    0 ...
  24. 19.
  25. dilerim ki fânî dünyâ'da kimse
    ömrünü mihnetle telef etmesin.
    fakat kâmil adam olmak isterse,
    elem çektiğine esef etmesin.
    1 ...
  26. 18.
  27. (1869- 1949)
    tekke ve aşık debiyatından etkilenerek koşma ve nefesler yazar.
    eseri:
    serab-ı ömrüm.
    2 ...
  28. 17.
  29. ne kadar sövsek az olacak arnavuttur kendileri.
    3 ...
  30. 16.
  31. yanlış hatırlamıyorsam (bkz: sevr anlaşması)'na imza atan yetkililerden biridir aynı zamanda.
    1 ...
  32. 15.
  33. 1869 doğumlu şair,felsefeci ve devlet adamı.

    en bilinen şiiri ahmet kaya'nın da sözlerini besteleyip seslendirdiği uçun kuşlar uçun'dur.sultan abdülhamid'in ölümünün ardından yazdığı sultan hamid'in ruhaniyetinden istimdat adlı şiiri ise şöyledir:

    nerdesin şevketlim sultan hamid han
    feryâdım varır mı bârigâhına?
    ölüm uykusundan bir lâhza uyan,
    şu nankör pezevengin bak günâhına.

    târihler ismini andığı zaman,
    sana hak verecek, ey koca sultan;
    bizdik utanmadan iftira atan,
    asrın en siyâsî padişâhına.

    pâdişah hem zâlim, hem deli dedik,
    ihtilâle kıyam etmeli dedik;
    şeytan ne dediyse, biz 'beli' dedik;
    çalıştık fitnenin intibahına.

    dîvâne sen değil, meğer bizmişiz,
    bir çürük ipliğe hülyâ dizmişiz.
    sade deli değil, edepsizmişiz.
    tükürdük atalar kıblegâhına.

    sonra cinsi bozuk, ahlâkı fena,
    bir sürü türedi, girdi meydana.
    nerden çıktı bunca veled-i zinâ?
    yuh olsun bunların ham ervâhına!

    haddi yok, açlıkla derde girenin,
    sehpâ-yı kazâya boyun verenin.
    lânetle anılan cebâbirenin
    bu, rahmet okuttu en küstâhına.

    milliyet dâvâsı fıska büründü,
    ridâ-yı diyânet yerde süründü,
    türk'ün ruhu zorla âsi göründü,
    hem peygamberine, hem allâh'ına.

    lâkin sen sultânım gavs-ı ekbersin
    ahiretten bile himmet eylersin,
    çok çekti şu millet murada ersin
    şefâat kıl şâhım mededhâhına.
    0 ...
  34. 14.
  35. Sevr gibi bir kara lekenin altında imzası bulunan emperyalistlerin baş yalakalarından şairimsi.
    1 ...
  36. 13.
  37. Uçun kuşlar uçun doğduğum yere şiirini Ahmet Kaya söyler.
    0 ...
  38. 12.
  39. feylezof rıza lakaplı filozof. insanın aklını başından alan bir deyişi de şöyledir:

    Gel derviş gel hele yabana gitme,
    Her ne arar isen inan sendedir.
    Beyhude nefsine eziyet etme,
    Kabeyse maksudun rahman sendedir.

    Çöllerde dolaşıp seraba bakma,
    Allah Allah deyü havaya bakma,
    Talibi hak isen kitaba bakma,
    Okumak bilirsen Kuran sendedir.

    Gayrıdan derdine arayıp çare,
    Ne varlık verirsin nar ile mare,
    Cennetten çıktınsa behey avare,
    Havva'yı aldatan yılan sendedir.

    Ey Rıza takat yok hakkı inkara,
    Sen mahrem imişsin didarı yare,
    Şimdi agah oldum sırrı esrara,
    Alemi yaratan vicdan sendedir.
    1 ...
  40. 11.
  41. ittihat ve terakki despotizminin en etkili muhalifi hürriyet ve itilaf fırkasının üç kurucusundan biri.
    1 ...
  42. 10.
  43. tanım: vatan haini.

    açıklama: lan vatan haini dedik ya. anadolu'da tecavüze uğrayan kadınların, öldürülen bebeklerin, kısacası katledilen insanların bulunduğu bir sofraya oturtulsa, cihan şairi olsa ne fayda...

    ikinci tanım: sevr'i imzalayan köpek.

    aylar sonrasında gelen edit: vatan hainliğiyle suçlanmasını beğenmeyen birilerinin eksilemesine maruz kaldık. vay vay vay, emperyalizm kıçı yalayanlara vatansever mi diyecektik, hayrola? alıştınız tabi ampul yalamaya, yanına popo gelse farketmez diyorsunuz?*
    4 ...
  44. 9.
  45. kurtuluş savaşı karşıtı, mekteb-i sultani hocası, filozof. istanbul üniversitesi' nde yaptığı bir konuşmada ' ben türk değilim, türklükten istifa ediyorum' diye bağırmış, bunun üzerine süleyman nazif den ayarı almış, arbedeye sebep olmuştur. manda zihniyetine haiz bir adamdır kendisi.
    0 ...
  46. 8.
  47. "tarihi tetkikler gösteriyor ki, bedevi araplarda, kırgızlarda, daha birçok islam kavimlerinde örtünme adeti yoktur.Yine tetkikler gösteriyor ki, biz bu adeti tül ve yaşmak olarak bizans'tan almışız.sefaletin örtünmesi de örtümemesi de berbattır.insan cemiyetlerinde iptidai haklardan bile yoksun olan sefil sınıflar açık da gezse, kapalı da gezse haktan mahrumdur" diyen şahıstır.
    yukarıdaki yazı Ataol Behramoğlu'nun yazısından alıntılanmıştır.
    0 ...
© 2025 uludağ sözlük