turkrus.com ' un moderatörü suat taşpınar' ın ruslar ve türklerin değişim konusundaki pek de benzeşmeyen yönlerini ele aldığı enfes yazı.
--spoiler--
türklerle rusların pek çok ortak yönü var. size upuzun bir liste çıkarabilirim. yıllardır bu mevzuyu yazıp çizmekten gına getirmiş olabilirim. rusçada bir laf var: rusu kazısan altından tatar çıkar diyorlar. putin bile birlik ve beraberlik mesajları verirken kullanıyor bu özlü sözü. ben de üstündeki eski sistemden ve de soğuk iklimden kaynaklanan hafif buz tabakasını iki kadeh içki, iki satır muhabbetle eritin; rus ile türk birbirine çok benzer diyorum. ama bugünkü mevzum, birbirimize zerre kadar benzemediğimiz bir noktaya dair.
on beş küsur yıldır, turist kontenjanından ara sıra istanbula yolumu düşürdüğümde üç ahbap çavuş grubumuz balık yemeye gidiyoruz. her seferinde kireçburnundaki o salaş meyhaneye... bana kalırsa hiçbir özelliği, kerameti yok. onca yıldır ne tabağı ne çatalı değişti. ne menüsüne yaratıcı, yeni bir meze girdi, ne de kalitesi yükseldi. türkiyedeki mekanlara özgü o ekmek teknesine para yatırmama adetine sadık, vasat bir yer. ama ben ne zaman başka bir yere gidelim desem ahbaplarım huysuzlaşıyor.
burada tam tersi. rus tanıdıkları birkaç kez üst üste bir yere davet etsem, neden hep aynı yere gidiyoruz ki? yeni bir yer görelim diye itiraz ediyorlar.
yıllar bana şunu öğretti: biz türklerin hayata karşı duruşu inanılmaz muhafazakar. alışkanlıklarımız iman gibi; kolay değişmiyor. körün değneği bellediği gibi belliyoruz pek çok şeyi. bir kadın saçının rengini, şeklini değiştirse kesin depresyonda diyenden geçilmiyor. orta yaşta bir adam farklı tarzda bir giyim denese, ya genç sevgili buldu, ya da yaşlılık kompleksine kapıldı diye fısıldıyoruz. hadi, bu akşam rakı değil, şarap içelim diyenin, eski köye yeni adet getirme diye ağzının payını veriyoruz. babamızın okuduğu gazete sadece ismi aynı kalmak kaydıyla 180 derece değişmiş bile olsa, sanki mirasmış gibi almaya devam ediyoruz.
ruslar tam tersi. yeniliğe inanılmaz açık bir toplum. herşeyi denemek istiyorlar. takıntıları pek az. pek çok şeyin alışkanlık haline gelmesine izin vermeyecek kadar daldan dala konuyorlar. belki sovyet devrinin zincirlerinden yeni kurtuldukları için her şeye merakla, abartılı bir ilgiyle saldırdıkları söylenebilir. ayran gönüllü olduklarından dem vurulabilir. hatta bir zamanlar bir memlekette bakanın birinin ağzından kaçırdığı gibi görgüsüz olduklarını düşünenler de çok olabilir.
ama ben rusların bu yanına bayılıyorum. iktidar korkusu, devlet baskısı, bürokrasinin insan gibi yaşamayı, nefes almayı zorlaştırdığı anlarda içimi ferahlatan limon kolonyası gibi geliyor bana bu yenilikçi, meraklı duruş. moskovada menüsünde aynı anda mesela japon, özbek, italyan ve avrupa mutfağı bulunan, hem en pahalı şampanyalar patlatılıp hem de nargile tüttürülen pek çok mekan var. efesin genç satış-pazarlama müdürü berke kardeşin çok tuttuğum bir tesbitiyle, rusyada herşey moda, markalar bile. yenilik yapmazsanız modanız geçiyor. her ürüne, her markaya bir merakla, bir ilgiyle saldırıyor millet, sonra kendini demode olmadan yenileyebilenler ayakta kalıyor.
biz o kadar muhafazakar ve o kadar yenilik tembeliyiz ki... mesela bin yıllık yoğurta meyve katıp dünyaya satmak da başkalarına nasip oluyor. en baba dünya mutfaklarının istanbulda bile esamesi okunmuyor. müdavimi olduğumuz restoranda hep oturduğumuz masa doluysa homurdanıyoruz. yeşil çay istanbulda hala fantazi sayılıyor, çok ısrar ederseniz sallama poşeti getiriliyor, ama 10 yıl önce girdiği moskovada kırk çeşidini her köşede bulmak mümkün. falan filan...
rusyada insanlar üç kuruş maaşları bile olsa en azından- türkiyeye tatile gidiyor. yüzleri içeri değil dünyaya dönük. nerede ne bulsalar yiyip, içip, giyinip kuşanıp deniyorlar. müthiş meraklılar. bugünkü manzara sık sık görgüsüzlük, açlık, zincirlerinden boşanmışlık diye ayıplansa da, benim umudum zaman içinde bundan kötü bir bulamaç değil, hoş bir lezzet çıkması. zaten dünyayı gezen, daha medeni hayatlar olduğunu gözüyle gören, bizde niye yok? diye sormaya başlayan rusların bugün değilse yarın bu ülkede hayatı daha yaşanır kılacaklarına inan diyor içimdeki ses... çünkü yeniliğin ana rahmi hayatın kendisi. tohumlar orada çoktandır birikiyor.
--spoiler--
