Ribonukleotid Reduktaz Enzimi : Bir Elektronun Uzun Yolculuğu
bir cips yiyecektim içinde Ribonukleotid varmış buyrun açıklaması yemiyorum vazgeçtim.
Ribonukleotid reduktaz adından da anlaşılacağı üzere mevcut bütün organizmalarda ribonukleotidlerin indirgenerek, DNA'nin yapıtaşı olan deoksiribonukleotitlere dönüşmesini katalizleyen enzimdir. Bu reaksiyon aynı zamanda DNA biyosentezindeki hız belirleyici basamaktır. Oldukça önemli fonksiyona sahip olan bu enzim R1 ve R2 diye adlandırılan iki alt birimden oluşur. R2 birimi, aktif merkezinde yer alan binukleer Fe (II) merkezi aracılığıyla moleküler oksijeni indirgeyerek aktive eder ve sonucta R1 alt biriminde uzun ömürlü bir tirozil radikali oluşur. işte tam bu noktada elektronumuzun 35 Angstrom* sürecek (proton eşzamanlı - proton coupled electron transfer) yolculuğu başlar. Bu uzun seyahatinde elektronumuza bir tiriptofan ve üç tirozin aminoasidi oluşturdukları radikalik ara ürünlerle yol boyunca eşlik ederler. Son durakta ise ribonukleotid indirgemesini gerçekleştirecek olan ve R1 alt biriminde bulunan sisteinil radikali oluşturulur.
Elektron transferi canlı sistemlerinde çokça görülen bir olay olmasına karşın genelde metaller arasında görülür ve transfer mesafesi de 10-15 Angstromu pek geçmez. Atomlar arası bağ uzunluklarının genelde 1-2 Angstrom mertebesinde olduğu düşünülürse 35 Angstromluk bir mesafe elekron transferi için oldukça fazladır. Ribonukleotid reduktaz enziminde gerçekleşen bu olayın biyolojik sistemlerde başka bir örneği yoktur. Bu transferin tam mekanizması hala çözülebilmiş değildir. MIT'den JoAnne Stubbe bu konu hakkında en çok çalışan kimyacılardan birisidir.
* : 1 angstrom = 1.0 × 10-10 meters
Kaynaklar:
C&EN News, 200, Volume 85, Number 27, 25-26
Stubbe, J. Curr.Opin.Chem.Biol. 2003, 7, 183-188
