ona göre hakikate ulaşma yolunda insan zihni genellikle güvenilir bir yapıdır, çünkü o tanrı'nın bir eseridir. bedenin varlığını devam ettirmesinde duyuların işlevlerini sorgularken tanrı'nın ,bedeni genellikle iyi yola sevk eden bir beden-zihin etkileşimi sistemi oluşturduğu düşüncesine varmıştır. tanrı insana genellikle içgüdüsel olarak iyiliği seçmeyi sağlayan bir his vermiş olsa da insan çoğunlukla yanlış kanılara varabilir ki bunların çoğunluğu duyularla ilgilidir, ya da daha kapsamlı olarak temelsiz ahlaki yargılara varabilir. buna ek olarak duyumlarımızın kesinliğine öyle olmadıkları durumlarda bile güveniriz; örneğin bacağı olmayan engelli bir kişi bacağında ağrı hissedebilir. turkuazın bazı tonları kimilerine göre yeşil, kimilerine göre mavi olarak adlandırılır.
descartes'a göre şüpheli şeylere inanmaktan sakınmamızı mümkün kılarak aldanmamıza engel olan özgür bir irademiz vardır ancak bu irade hata yapmamızın başlıca sebebidir. tanrı insanı kendiliğinden özgür bir iradeyle donatmıştır, bir bakıma tanrı'nın ve insanın özgürlüğü arasında bir fark yoktur ancak insanın kısıtlı bir zihin yapısı vardır ve özgür olduğu için iyi ya da doğru olup olmadığını kestiremediği durumlarda yanlış ya kötü tarafı seçebilir. “bir tanrı'nın var olduğunu anladıktan sonra, aynı zamanda, her şeyin ona bağlı olduğunu ve onun asla aldatıcı olmadığını da anladığım için, bunun sonunda açık ve seçik olarak kavradığım her şeyin, doğru ve kesin bir bilgisini ediniyorum.” şeklinde bir açıklama getirmiştir.
"Şüphe ediyorum. şüphe etmek, mükemmel olmamak. Mükemmel olmadığını bilmek, ancak mükemmel olduğuna inandığım bir varlığın bana mükemmeliyet fikrini vermiş olmasına inanmaktır." Şeklindeki akıl yürütmenin sahibi olan filozof.
son şüphe bükücü! kendi varlığını düşünmesine dayandırmayan düşünür.
bahsi geçen konunun yer aldığı eserin adı meditasyonlar'dır. (bkz: meditasyonlar)
descartes'ın bu eserinde düşünce basamakları ile tanrı'nın varlığını ispatlar.
ünlü sözü ''düşünüyorum öyleyse varım.'' deyişini ilk basamaklarda doğru kabul etse de kusursuzluk fikrini insanlara veren kusursuz bir tanrı'nın varlığını ispatladıktan sonra kendi varlığını tanrı'nın varlığına dayandırır.
metod üzerine soylev kitabında tanrı hakkında fikirleri oldukça muğlak olan -hatta bunun üzerine yazılmış doktora tezleri var- üstelik kartezyen, bilimsel, akılcı düşünce için batı avrupa'da çok önemli bir mihenk taşı olan düşünür. askerlik yaparken yazdığı metod kitabında çeşitli motifler vardır. Mesela bir fırından bahseder sürekli. bir fırın başında notlarını aldığı düşünülür. tanrı fikrine gelince "üçgenin iç açıları toplamı iki dik açıya eşitse tanrı vardır" gibi anlaşılması güç denklemlerinin aslında dönemin baskıcı katolik rejimi sebebiyle olduğu düşünülür. descartes taktikçi olabilir mesela. çünkü "şüphelenemeyeceğim tek şey şüphelenen 'ben'in kendisidir" diyen birisinin tanrı hakkındaki düşünceleri pek tatmin edici kuşkuculuğa sahip değildir.
Hani bazen aşırı gerçekçi rüyalar görürüz. Alarm çalar ve uyanmışızdır. Kahvaltımızı yapar ve işe gitmek için hazırlanırız. Fakat tam bu sırada bir alarm daha çalar. Aslında az önce yaşadıklarımız tamamen rüyadır. Aşırı gerçekçi bir rüya.
Kendisi de böyle bir rüyanın sonucunda hiçbir şeyden kesin emin olamayacağız teorisini ortaya atar. Çünkü duyu organlarının bize sunduğu tüm bilgiler yanıltıcı olabilir. Mesela bir suyun içindeki kalemin kırık gözükmesi gibi. Halbuki kalem sapasağlamdır.
Fakat descartes ilkçağ filozofu aşırı şüpheci pyrrhon ile fikirlerinin tamamen örtüştüğünü düşünmüyordu. Ona göre kendisi farklı bir şüphecilik ortaya koymalıydı. Ve sonunda Sadece Zihin denilen olgunun varlığı kesindir, Diğer her şey bir yanılsama olabilir teoremini geliştirdi. Yani beden denilen şeyin varlığından emin değilim ama Zihin kesinlikle var. Kendimi bedensiz düşünebiliyorum ama Zihinsiz düşünemiyorum fikrini ispatlayan en meşhur cümlesini söyledi: “düşünüyorum, öyleyse varım.”
insanın tabiat üzerine hakimiyet kurmasını meşrulaştıran bir filozof. düşünen varlık yer kaplayamaz, yer kaplayan düşünemez savı insan aklının despotizmine neden olmuştur.
metod üzerine soylev kitabında tanrı hakkında fikirleri oldukça muğlak olan -hatta bunun üzerine yazılmış doktora tezleri var- ve üstelik kartezyen, bilimsel, akılcı düşünce için batı avrupa'da çok önemli bir mihenk taşı olan düşünür. askerlik yaparken yazdığı mezkur kitabında çeşitli motifler vardır. Mesela bir fırından bahseder sürekli. bir fırın başında notlarını aldığı düşünülür bu yüzzden. tanrı fikrine gelince "üçgenin iç açıları toplamı iki dik açıya eşitse tanrı vardır" gibi anlaşılması güç denklemlerinin aslında dönemin baskıcı katolik rejimi sebebiyle olduğu düşünülür. descartes belki bir taktikçi olabilir mesela. çünkü "şüphelenemeyeceğim tek şey şüphelenen 'ben'in kendisidir" diyen birisinin tanrı hakkındaki düşünceleri pek tatmin edici kuşkuculuğa sahip değildir.
gezegenlerin güneş etrafındaki hareketlerinin uzay içerisinde vorteksi sağlayan bir madde ile gerçekleştiğini düşünmüştür. bu çok ilkel bir düşünce ama o zamanlar için ufuk açıcı ve bu konu hakkında sonradan düşünülmesini sağlamış bir adımdır. newton'a kadar bu düşünce fransa'da neredeyse 100 yıl boyunca hakim olmuştur. ardından newton gelip dinamik bir sistem için böyle bir şeyin mümkün olamayacağını söyleyip evrensel kütleçekim yasasını ortaya koydu. daha sonra einstein çıkıp "isaac yanılıyor, kütleçekim kuvveti diye bir şey yok. uzay-zaman bükülmesi bu" dedi. şu an elimizdeki en son teori bu ancak einstein'ın kütleçekim teorisi de eksik bir teoridir. bu yüzden teorinin aksini doğrulayacak bir gözlem hala mümkün.
eksilerinden biri de ruh-beden dualizmi yaparken, bu ikiliği birbirinden ayrı tutması, ruh ve bedenin (özne ve nesnenin) bağlılığını daha modern felsefe kadar iyi bir şekilde ortaya koyamamasıdır.
Her şeyden kuşku duyuyordu ancak bir şeyden emindi, düşüncenin varlığı. Sadece şüpheci bir tavır takınmak istiyordu ve hiçbir şeyin bilinemeyeceğini düşünen diğer şüphecilerden farklı olarak descartes bazı inançların şüphecilikten bile etkilenemeyeceğini göstermek istiyordu.
--spoiler--
Alarmınız çalıyor, kapatıp yataktan kalkıyorsunuz, giyiniyorsunuz, kahvaltınızı yapıyorsunuz ve güne hazırsınız. Ama sonra beklemediğiniz bir şey oluyor, uyanıyorsunuz gördüğünüz sadece rüyaymış.
Rüyanızda kalkıp güne hazırlanıyordunuz ama gerçekte yorganın altında mışıl mışıl uyuyordunuz.
--spoiler--
işte descartes, zamanında böyle bir rüya görmüş ve hakkında düşünmeye başlamıştı. insan rüya görmediğinden nasıl emin olabilirdi? Dünya, gerçekten de kendisine göründüğü gibi miydi?
Şu anda bu yazıyı okurken uyanığım inancı size oldukça güvenilir gelebilir. Umarım uyanıksınızdır ve gerçekten de okuyorsunuzdur. Bundan nasıl kuşku duyabilirsiniz ki?
Düşünüyorum,o halde varım,o halde eksik melekelerimin eksiksiz kaynağı olan bir yaradan’ım var.dışarımızdaki her şey şüphe götürebilir.doğru yalnızca ruhumuzdadır ve onun yüce yargıcı ruhtur. Aksiyomu olan düşünür.
