Bilişsel çelişki aslında hayatın her alanında karşılaşılabilecek bir kuramdır.
Örneğin, arkadaşlık ilişkilerinde sevilen bir kişi eğer karşı tarafa yalan söylüyorsa, bu diğer kişi açısından bir çelişki doğuracaktır. Çünkü ikisi de iyi arkadaştır ve yalan kötü bir şeydir. Kişinin bu durumda takınabileceği tavırlar yalanı reddetmek, arkadaşıyla olan ilişkisine son vermek, yalanı önemsiz-basit bir yalan olarak görmek ve yalanın iyilik için söylendiğine kendini inandırmak.
Bilişsel çelişkiyi azaltıcı mesajların verildiği reklamlar da izleyene bir sorun ya da durumla ilgili başına gelebilecek bir olay gösterilmekte ya da var olan bir ürüne karşı olan olumsuz tutumunu azaltıcı mesajlar iletilmektedir. Örneğin, hazır çorbaların içinde katkı maddesi olup olmadığı düşüncesi o ürünün alımını etkilemekte ve ürün alındığında ya katkı maddesi varsa sorusunu akıllara getirerek bir çelişki durumu ortaya çıkarmaktadır.
Bu nedenle reklamlarda katkısız, el değmeden vb. mesajların yer aldığı hazır çorba reklamlarıyla kişinin bilişsel çelişkisi azaltılmaya çalışılmaktadır.
Yine aynı şekilde margarin reklamlarında, çocuklara yönelik hazırlanan gıda ürünü reklamlarında bu tür mesajlara yer verilmektedir.
Ayrıca kişinin tüketirken topluma yararlı olması açısından da A sınıfı enerjiyle çalışan makineleri tercih etmesi, iyi bir insan olduğu ve doğayı koruması gerektiği, ürünleri bilinçli tüketmesinin iyi bir şey olduğunu gösterildiği reklamlarda yine kişinin içindeki bilişsel çelişkiyi azaltıcı mesajların yer aldığı reklamlardır.
Bir başka örnek olarak sigorta reklamları verilebilir. Sigorta reklamlarında bireye başkalarını başına gelen ve kendisinin de karşılaşabileceği kazalar, hastalıklar, aksaklıklar, hırsızlık vb. olaylar gösterilmektedir. Böylelikle bireyin kendinin başına gelmeyeceğini düşündüğü olayların, herkesin başına gelebileceği gerçeğiyle yüzleştirilmekte ve çelişki yaratılmaktadır. Çelişkinin ortadan kaldırılması için yapılması gereken de ev, araba, eş, çocuk vb. değer verilenleri sigortalamaktır.
Bu konuyla ilgili reklam örneklerinden bazıları aşağıda yer almaktadır.
1. ÇEVRECi BONUS
ÇEVRECi BONUS TELEViZYON REKLAMI
2. BOSH-DOĞA DOSTU TEKNOLOJi
3. SiGARA KARŞITI KAMU SPOTU
4. LiPTON-KURBAĞAYI TAKiP ET
5. DASK-KiME MiSAFiR OLACAKSINIZ?
6. DANONE
7. ÜLKER BiZiM-ÇORBA
8. KNORR
9. BECEL
10. FAiRY
+(Denge tutumu olarak sosyal iletişim yoluyla çelişkinin azaltılması notları)
