kelime kökeni "ratio" yani orantıdan gelir, doğuştan fikirlere, akla ve tümdengelime meyilli ekoldür. Empirizm ise duyuma, tümevarıma ve doğuştan olmayan fikirlere odaklanır ki daha mantıklıdır... hülasa; rasyonalizm tek başına yetersizdir, statiktir. insan; mekanik şey değildir, sürekli değişim halindedir.
Doğuştan gelen bilginin var olduğunu, bizim bu bilgileri zamanla hatırladığımızı ortaya koyan akılcıl görüştür.
Emprizmin zamanla değişen olgulara deney ve duyumla yaklaşmasının sebebiyle değişen bilginin ortaya çıkmasına karşın kesin bilginin değişmeyeceğini ve kesin bilginin akıldan geldiğini savunan felsefik görüştür. Matematik ve mantık akılcıl ve kesin, değişmeyen yargılar sunduğu için herkesçe bu yüzden kabul edilir.
Platon’un Menon’un da Sokrates’in okuma-yazma bilmeyen genç köleye sorduğu sorularla geometri sorusu çözdürmesine karşılık olarak doğru bilginin deneyimle değil aklından gelen kesin yargılardan oluştuğunu savunmuştur.
her bireyin hayatına entegre etmesi gereken anlayış. rasyonalite hayat kurtarır. rasyonalite sizi sonunda mutlu eder. rasyonalite size sonunda maddi ve manevi anlamda kazanç getirir.
çok basit bir örnek vereyim:
diyelim ki sevgiliniz var ve sizin türkiye'de kalmanızı istiyor. siz ise kariyerinizde giderek yükseliyorsunuz ve öyle bir noktadasınız ki yurt dışına gitmeniz gerek. yurt dışına giderseniz daha iyi paralara daha kaliteli bir hayat süreceksiniz. yurt içinde kalırsanız sevdiğiniz insanla daha az paraya fakat birlikte yaşayacaksınız.
hangisini seçerdiniz?
yurt dışı ise siz rasyonel bir insansınız demektir. diğer durumda daha duygusal davranırsınız ve mantıklı olanı reddedersiniz. mantıklı olan yurt dışıdır çünkü daha fazla para kazanmanız sevgilinizle ileride daha kaliteli bir gelecek inşa etmenizi sağlar. içinde bulunduğumuz kapitalist düzende bu hareket tam anlamıyla mantıklı davranmaktır. tabii mantıklı yolu seçmek hedefe ulaşırken duygularınızı fazlasıyla köreltebilir. burada da ufak dokunuşlarla duyguları arada bir devreye sokarız ve ilişkiyi karşılıklı olarak sağlıklı tutarız. böyle böyle derken hedefe ulaşırız. olay budur.
gerçekten basit gibi gözükse de hayatı rasyonalizm temelli yaşamak insanı yorar, duygularınızı köreltir. ne yaptığınızın farkında iseniz durumu her türlü idare edebilirsiniz.
