ağızdan çıkanın "iyi bilirdik" içten geçeninse ne olduğu belli olmayan cevapları bulunan,cenaze namazı sonrası sorulan ve müslümanlıkta büyük önemi bulunan hak kavramının soruşturulduğu söylemdir.
(bkz: hakkını helal etmek)*
islamiyet'de kul hakkının önemi büyüktür. Allah (cc) kul hakkının önemini biz müslümanlara defalarca vurgulamıştır. dünya hayatını tamamlamış olan bir müslüman için kılınacak olan cenaze namazı esnasında, namazı kıldıran imam tarafından, cenazeye katılan vefat etmiş kişinin yakınlarından helallik dilemesi amacı ile cemaat'e sorulan söz'dür.
iyi bilirdik denilmesi neredeyse zorunlu olan, ardından hakkınızı helal ediyormusunuz şeklinde sürüp giden kalıplaşmış cenaze cümlelerinden en müstesnası.
- rahmetliyi nasil bilirdiniz?
- ipnem gibi pustum gibi bir şey idi.
- ölünün arkasindan öyle konusulmaz.
- ac tabutu yüzünede söyliyelim.
- niye bu kadar hinclisiniz meftaya.
- sen de tanisaydin o düdüğü ana avrat dümdüz gider cenaze namazinda, az bile dedik.,
ahirette bize sorulacaktır belkide -nerden iyi bilirdiniz. iyi bilirdik diyebilmemiz için, kişiye şahit olmamız lazım. yaptığımız resmen şahitliktir. -Allah bilir cevabını vermek daha doğru olduğu görüşündeyim.
an itibariyle onun nasıl bilindiğinin hiçbir değeri kalmamıştır.muhtemelen cenazesine gelenler 'iyi bilirdik' ya da hakkınızı helal edin sorusuna 'helal olsun' diye cevap verecektir. çünkü onu 'iyi bilmeyenler' ve haklarını 'helal etmeyenler' zaten orda olmayacaktır. cenazesini görmekten zevk almayacaksa eğer.
