incil in latincenin tekelinden kurtulması gerektiğini ve böylelikle insanların ana dilleri ile ibadet edebilmeleri savını destekleyen, dönemin baskın tutucu unsurlarına karşı bu duruşları nedeniyle "protest" sözcüğünden türetilmiş "protestan" adı ile isimlendirilen hristiyanlık mezhebidir. Bu yönünün birgün islam aleminde de örnek alınarak uygulanmasını canı gönülden istediğim bir harekettir ayrıca; ancak ne yazık ki yakın tarihimizde yaşanılanlar bu düşünce yapısından ne derece uzak ve arap emperyalizminin etkisinde olduğumuzu ortaya koymuştur. ***
kendine tek yol gösterici olarak kutsal kitabı benimsemiş, tanrıyla arasına başkalarını sokmamayı ilke edinmiş hristiyan mezhebidir. diğer mezheplere göre daha rahat kuralları olduğu söylenemez incilde ne yazıyorsa o esas alınır. hristiyan olmanız için sanıldığı gibi size para vermezler ya da maddi vaadlerde bulunmazlar. amaçları sadece ibadetlerini yerine getirmektir. tabi hristiyanlığın şartlarından biri bilmeyen birine öğretmektdir ama sizi buna zorlamazlar. isteyen herkes bilgi almak için protestan kiliselerine kabul edilir. sevgi, hoşgörü esastır.
hristiyanların en büyük mezheplerinden biri..katolik ve ortodoksla birlikte metin ali feyyaz gibidirler ayrılmazlar..iyice bozulan katolik mezhebine bir cevap olarak doğmuştur ve reformlar sonucu oluşmuştur..esas olan kul ve tanrının arasına kimsenin giremeyeceğidir..özellikle günahların para karşılığı papazlar tarafından affedildiği dönemlerde çok revaçta olan mezhep..
hıristiyan mezhepleri içerisinde birey tanrı ilişkisini birey iradesi özünde tanımlayan yegane mezheptir. koyu katolikleri aratmayacak katılıkta kolları da olmakla birlikte, ortaya çıkışı itibariyle ibadette gösterişi reddeden ve ibadetin bireyselliğini öne çıkartan, çalışmayı kutsayan ve tembelliği şiddetle reddeden, her insanda bir tanrı projesi olduğuna ve bireyin bunu ortaya çıkartmak için çaba göstermesi gerektiğini ifade eden, tanrı ile ilişkide asıl olanın niyet olduğunu ve bu nedenle ritüelin niyetin gerisinde kalacağını ileri sürmüş olan, tek kaynak olarak incil'i alan ve dolayısıyla ruhban/yanılmazlık anlayışını reddeden mezheptir.
