kimileri hemencecik yaşayıp, dibine vurup, halledip, bir sabah birden bilmedikleri bir neşe ile dolmuş uyanabilir de,, kimileri hem de en umursamayacağını düşünenler,, ötelemiş ve hiç hesaba katmadıkları bir zamanda üzerlerine çullanmış bulabilirlermiki,,
bir insanın ses tellerinin normalin 7 katı uzun olması ona tanrının bir lütfumudur,, yoksa bir tür arıza olabilirmi doğuştan sağırlık gibi,, yada tanrının cezalandırırken ödüllendirdiğimi demeli,,
allah kazadan beladan esirgesin, başa gelenin sindirilmesi sürecidir. sindirim gerçekleşirse mutlu günler geri başlar.
savaşlardan sonra sık sık görülen bu sendrom, genellikle kişiye doğrudan yönelen ya da başka insanlara yöneltmiş olan ölümcül tehditlerin ardından gerçekleşir.
travma sonrası stres bozukluğu.
her 3 kişiden biri hayatlarının belli bir evresinde travma tik bir olaya maruz kalır.
psikolojik travma; kişinin duygusal, fiziksel ve zihinsel bütünlüğüni zedeleyerek yaşantısına darbe vuran ve ruhsal bozukluklara neden olan dramatik olaylardır. bu tip durumlar karşısında kişlerin %70'i olayların yarattıkları etkileri nispeten daha kolay atlatırken, % 10- 15'i daha uzun vadeli tepkiler verirler.
işte buna posttravmatik (travma sonrası) stres bozukluğu adı verilir.
bu durum; deprem, sel vb. doğal felaketlerin ardından oluşabileceği gibi; savaş, terör, saldırı, tecavüz, trafik kazaları gibi gündelik yaşamın dışındaki deneyimlerden sonra da ortaya çıkabilir.
örneğin; trafik kazası yüzdelerinin oldukça yüksek olduğu ülkemizde olduğu gibi, dünya genelinde de elde edilen verilere göre, trafik kazası sonrasında hayatta kalan kişilerin yaklaşık yarısında bu sorunun yaşandığı gözlenmiştir.
criminal minds adlı dizinin son bölümünde işlenmiş psikolojik bozukluk.
--spoiler--
savaştan 14 sene önce ülkesine dönmüş süje, mogadishu' da yaşanan çatışmalar sırasında, arkadaşını öldürmek üzere olan bir gencin boynunu kırmıştır. bu sırada bir patlama olmuştur.
süje, evine dönse de, çeşitli tikleri gelişir; kalabalığa karaışamaz ve sürekli soğuk ter döker, gürültüye tepki vermeye başlar. bir gün, iş dönüşü kamyonetinin tekerleği patlar, tekerleğini tamir etmeye çalışırken bir patlama olur ve mogadishu' da yaşadıklarının tekrarlandığını varsayan süje, kaçıp kendi oluşturduğu sığınaklarda yaşarken, tehdit olarak gördüğü kişileri öldürür.
--spoiler--
PTSB olarak siniflandirilmis hastalar için, hemen hemen herkes için travmatik olabilecek bir büyüklükte emosyonel bir stress yasamis olmalidir. Bu tip travmalar içinde savas deneyimi, dogal afetler, tecavüz, saldiri ve ciddi kazalar(otomobil kazasi veya bina yangini gibi) olmalidir.
PTSB'u
1-Travma deneyimi ile ilgili düsünsel rüyalarin veya uyanik düsüncelerin olmasi
PTSB'lugu ile baglantili yaygin semptomlar depresyon, anksiyete ve bilissel zorluklar (konsantrasyon zorlugu gibi) vardir.
DSM de PTSB semptomlarinin minimum süresi bir ay olmalidir.
DSM IV ASB u olarak isimlendirdigi yeni bir tani ile bizi tanistirmistir. ASB deki hastalik semptomlari travmatik olaydan sonra 4 hafta içinde meydana gelmeli ve semptomlar iki gün ile 4 hafta içerisinde sonlanmalidir.
Tarihçe
Otonomik kardiak semptomlarla kendini gösteren Amerikan iç savasinda PTSB'un sendromuna benzeyen hastaliga asker kalbi ismi verilmistir.
1871 yilinda DA Costa'nin yayinladigi "On Irritabl Heart" çalismasinda bu tip askerleri tanimlamaktadir.
1.Dünya savasinda bu sendrom "Shell Shock" olarak isimlendirilmis ve bomba patlamalari sonucunda olusan beyin travmasinin nedeni ile meydana geldigi hipotezi ileri sürülmüstür.
2.Dünya savasindan emekli askerler, nazi toplanma kamplarindan sag kalanlar, Japonyada atom bombasina maruz kalanlardan sag kurtulanlar da benzer semptomlar görülmüs. Bu duruma zaman zaman zorlama nevrozu veya fiili tükenmislik isimleri verilmistir.
1900 yillarda psikoanalitik etkinin güçlü oldugu özellikle Amerika Birlesik Devletlerinde travmatik nevroz tanisi, bu durumlar için konulmustur.
Travmatik nöroz, travmatik olay vasitasi ile çözümlenmemis erken dönem çatismalarinin tekrardan aktive olmasi ile izah edilmistir.
1941 yilinda Boston'da the Coronut Grove da, kalabalik bir gece kulübünde, meydana gelen bir yangindan sag kalanlarda asiri sinirsellik tükenmislik ve kabuslarin olusturdugu gösterilmistir. Hastalik etkileri gecikmis olarak da ortaya çikabilmektedir. (Erikson 1976)
Vietnam savasinda sag kalanlarla baglantili psikiyatrik hastalik kavrami bugün bilindigi gibi verimli bir sonuca olusarak PTSB'nin kavramina gelinmistir.
Bütün bu travmatik durumlarda hastaligin görünümü stress etkeninin büyüklügü ile yakindan korelasyon göstermektedir. En ciddi stresler (mesela toplama kamplari) taniklarin %75 den fazlasinda sendromun görülmesi ile neticelenmistir. *
