pharsalus sehrinde, gaius julius caesar'in kuvvetleri (populares) ile gnaeus magnus pompey'in kuvvetleri (optimates) arasinda gecen kritik bir savastir. zira caesar, roma'ya daldigindan beri kovaladigi pompey'i burada son olarak karsisina almistir.
pompey'in gucleri, sayi olarak sezar'in neredeyse 3 katidir.
pompey sagini, caesar da solunu enipeus nehrine dayayarak kanatlarindan zarar gormemeye ozen gostermistir. atlilar konusunda 4-5 kat rakamca ustundur pompey. bu nedenle aciktaki sol kanadina guvenmektedir.
savas basladiginda sezar'in piyadeleri pompey'in saflarina dogru yavastan hucum icin ilerlemeye baslar. tabi, yorulmalarini uman pompey, kendi guclerine sabit durmalari emrini verir. sezar bu taktigi anlayinca yari yolda durma emrini verir piyadelerine. boylece dinlenmeye zamanlari olur. pompey'in ordusunda farkli diller konusan yabancilar oldugundan saldirma sirasinda orta saflarinda bir hareketsizlik olur ve karmasaya sebep olur.
nehir tarafinda hafif piyadeler, zirhli piyadeler tam yaklasmadan geri cekilince o tarafta bir acilma olur pompey'de. pompey'in atlilari, sezar'in atlilarini geri puskurturken sezar'in 4. hattindaki zirhli piyadelerle karsilasinca afallar. o sirada, sezar, geri cekilmis piyadelerini ve tecrubeli mizraklilarini, pompey'in atlilarinin ustune surer. hemen o anda, daha savasmamis, taze piyadelerini de orta mevziye ceker ve ataga gecer. pompey'in atlilari daglara puskurtulurken piyadeleri cekilmeye baslar. kalan atlilara da mizraklilarini kullanir sezar. pompey, savasin kaybedilmeye mahkum oldugunu gorur ve askerleri baski altinda kilictan gecerken, yavastan kacar.
sonuc olarak sezar, roma'nin ilk imparatoru olmasa da o yolu acmistir. senatoyu onunde kopek etmistir bu savastan sonra.
