müzik tarihine "yön değiştirten" eserlerden birisi daha. daha doğrusu müzik değil "keman, kemancılık tarihine" desek daha doğru.
paganini op.6 re majör 1. keman konçertosu, o zamana kadar yazılmış keman konçertolarının bünyesinde yer almayan teknik güçlüklere ya da şöyle diyelim ; keman tekniği gelişimlerine yer vererek, keman konçertosu yazılımını değiştirmiş bir eserdir. bu konçertodan sonra müzik sanatının önemli bir kolu sayılan "keman müziği" yönünü değiştirmiştir. bu konçerto yüzünden brahms, sibelius, mendelssohn konçertolar oldukça virtuoz bir şekilde ortaya çıkmışlardır.
çok uzun bir orkestra girişiyle başlar. keman çok güzel melodiler ve çalınması güç çift sesler çalarak esere katılır. birinci tema keman´da duyulduğu haliyle bile son derece virtuoz bir şekilde sunulmuştur. ikinci tema la majör tonundadır ve çok güzeldir. sonra keman sözü gene orkestraya devreder, söze tekrar geldiğinde son derece güç arpejler,çift sesler ricochet´ler le bezeli, öyle herkesin cesaret edip çalmaya yeltenmeyeceği pasajlar çalıp gene ilk temaya dönüş yapar, eserin re- exposition´undan sonra söz orkestraya bırakılır ve orkestra da sözü "kadans - cadenza" çalsın diye tekrar keman´a bırakır.
kadans konusunu sözlük yazarına açıklamakta büyük fayda görüyoruz. kadans -orijinal ismiyle cadenza- herhangi bir konçerto´ya bestecinin -ki bu herhangi bir besteci olabilir- genellikle birinci bölümün sonuna iliştirdiği "serbest performans alanına" verilen isimdir. bu sayede besteci, konçertonun yazıldığı enstrumanı çalan virtuoz a "söz sende göster kendini" demiş olure. genellikle boş bırakır burayı , eşlik yazmaz, solist tek´tir. sadece kadans´ın sonunu, ki orada esere gene orkestra dahil olacaktır, belirtir, "istediğin nuramayı çek, istediğini yap, ama sonunda sözü böyle bağla ki eserin devamını yazcaz, oraya uyumlu olsun" demiş olur, bu davranışıyla.
paganini gibi çok virtuoz konçertoların kadansları son derece karmaşık şeylerdir. her kemancı kendi fikri olan bir kadansı çalabileceği gibi, birçok başka kemancının çaldığı kadansları da çalabilir. ya da o kadanslardan ilham alabilir. paganini 1. konçerto için yazılmış bilimum candeza´ la mevcuttur. bu kadansların hiç kuşkusuz en ghüç olanı geçmişin ünlü virtuozu sauret´nin yazmış olduğu kadanstır. ancak bu kadans konçertonun kendisinden bile zordur, keman için yazılmış çok güç parçalar arasında kabul edilir.
bu konçertonun ikinci bölümü çok güzeldir. si minör tonundadır. son derece lirik ve romantik bir bölümdür. paganini konçertoların ikinci bölümleri genellikle en güzel aşk şarkısı kıvamında mükemmel müzik parçalarıdır.
üçüncü bölüm son derece güç bir rondo´dur, oldukça tanınmış bir bölümdür bu. keman´da yay sektirme hareketi olan "ricochet" tekniğinden bol miktarda yararlanılmıştır. ortasında sadece sol telinde çalınan çok güzel bir trio mevcuttur. bu kısım hem çok güzel hem de çok güçtür. ve eser ana temayı yeniden bir kez daha ele alarak sonuç (coda) kısmına bağlanır ve fanfarlı bir şekilde sona erer.
bu konçertonun birçok kaydı mevcuttur. bu kayıtlardan bazıları müzik tarihine geçmişlerdir. bunların hiç kuşkusuz birisi, leonid kogan´ın çaldığı paganini yorumudur. bu kayıt mükemmele en yakın konumdadır, üstelik kogan bu kayit da "sauret" kadans ı baştan sona çalmaktadır - sauret kadans 5 sayfa uzunluğundadır. bunun dısında zino francescatti´nin ruggeiro ricci´nin paganini koçertoları da atlanmamalıdır. itzhak perlman da yorumlamıştır bu eseri. o da iyi bir kayıttir. ayrıeten yehudi menuhin de sauret kadansla birlikte bu konçertoyu çalmıştır.
sözlük yazarı bu önemli keman konçertosunu tanısındır.
