Evliyâ Çelebi, 1635 yılında, istanbul'da yapılmış bir esnaf alayı münâsebetiyle (on iki) meşhûr oyun kolunun isimlerini veriyor:
1. Parpul Kolu.
2. Ahmet Kolu.
3. Şehiroğlanı Kapucuoğlu Osman Kolu.
4. Servi Kolu.
5. Babanazlı Kolu.
6. Zümrüd Kolu.
7. Çelebi Kolu.
8. Akîde Kolu.
9. Cevâhir Kolu.
10. Patakoğlu Kolu.
11. Haşona Kolu.
12. Samurkaş Kolu.
Gene aynı kaynaktan, bu kolların iki yüz - dört yüz kişilik kalabalık topluluklar olduklarını öğreniyoruz. Selim Nüzhet Gerçek, Evliyâ Çelebi'nin, oyun kollarının mâhiyeti hakkında verdiği bilgiyi; ".....Birincisinin, (Ebülkelâm bir alay rind-i cihân luubedebâzân..) ikincisinin (Âfitap misâl rakkaslar..) üçüncüsünün (Her biri yegâne-i asır hânende ve sâzende mukallîdler..) dördüncüsünün (Yetimiş ağı yırtmış rind-i cihânlar..) beşincisinin (Mukallîd-i sâhip kelâm ve arz-ı Acemânede rakkaslar..) altıncısının (Rumlara müteallik taklîdlerde mâhir oyuncular..) yedincisinin (Hânende, sâzende ve rakkaslar..) sekizincisinin (Bahçe ve bahçevan Gürcü taklîdi yapanlar muthîk ve mutrîb-i ruhnüvâzlar..) dokuzuncusunun (Çenebazlıkta ve her türlü luubedebâzlıkta ileri gidenler..) onuncusunun (Maskaralar..) on birincisinin (Rakkâslar..) on ikincisinin (Muhtelif oyunlar oynayan mukallîdler.) olarak özetledikten sonra; "Hulâsaten naklettiğim bu satırların aslındaki tafsilât da bize bir şey öğretmemektedir. Ve öğrendiklerimizden de bütün bunların Orta Oyunu ile alâkası olmadığına hükmedebiliriz. Kol takımı çengi takımı demektir. Târihlerde Samurkaş Kolu, Akîde Kolu gibi daha birçok çengi takımlarının ismi geçer. Bu kolların efrâdı arasında taklîd yapanlar da vardır." "Daha birçok mukallîdden bahseden Evliyâ Çelebi onlar hakkında tafsilât verirken Orta Oyunu gibi bir oyun mevcûd olsaydı elbette izâhât verirdi. Esasen taklîd, Selçuk saraylarına varıncaya kadar bütün şark'da çok mergûp bir san'attir. Fakat taklîd tam mânâsiyle bir temâşâ nev'i sayılamayacağından üzerinde ayrıca durmuyorum..." diyor.
kaynak:http://www.halksahnesi.or...r/ortaoyunu/ortaoyunu.htm
