--spoiler--
Giris
Taraf Devletler,
* Her hafta çoğu masum ve korunmasız sivillerden ve özellikle çocuklardan oluşan yüzlerce kişiyi
öldüren veya sakat bırakan, ekonomik kalkınmayı ve yeniden yapılanmayı engelleyen, mültecilerin ve
iç göçe maruz kalmış kişilerin yurtlarına dönmelerine manî olan ve yerleştirildikten sonra yıllarca diğer
vahim neticeler yaratan anti-personel mayınların neden olduğu acılara ve kayıplara son vermeye
kararlı olarak,
* Dünyanın her tarafında yerleştirilmiş bulunan anti-personel mayınların kaldırılması mücadelesine
etkili şekilde ve eşgüdüm içerisinde katkıda bulunmak için ellerinden gelen azamî gayreti göstermenin
ve bunların imhasını sağlamanın gerekli olduğuna inanarak,
* Mayın kurbanlarının, sosyal ve ekonomik bakımlardan yeniden uyum sağlamaları dahil, bakım ve
rehabilitasyonlarına yardım etmek için ellerinden gelen azamî çabayı harcamayı arzu ederek,
* Anti-personel mayınların tamamen yasaklanmasının aynı zamanda önemli bir güven artırıcı önlem
olacağını kabul ederek,
* Asırı Derecede Yaralayıcı ve Ayırım Gözetmeyen Etkileri Bulunan Belirli Konvansiyonel Silahların
Kullanımının Yasaklanması veya Kısıtlanması Sözleşmesinin 3 Mayıs 1996 tarihinde tadil edilen
Mayınlar, Bubi Tuzakları ve Diğer Teçhizatın Kullanımının Yasaklanması veya Kısıtlanması hakkındaki
Ek Protokolünün kabul edilmesini memnuniyetle karşılayarak ve henüz onaylamamış bulunan bütün
Devletlere en erken zamanda bu Protokolü onaylamaları için çağrıda bulunarak,
* Birleşmiş Milletler Genel Kurulunun, bütün Devletleri anti-personel kara mayınlarının kullanımının,
depolanmasının, üretiminin ve devredilmesinin yasaklanması için etkin, hukukî bağlayıcılığı olan
uluslararası bir anlaşmayı gayretli bir sekilde takibe teşvik eden, 10 Aralık 1996 tarihli ve 51/45 S.
sayılı Kararını da memnuniyetle karşılayarak,
* Anti-personel mayınların kullanımını, depolanmasını, üretimini ve devredilmesini yasaklamak,
sınırlamak, veya askıya almak amacıyla geçmis yıllarda alınan tek ve çok taraflı önlemlerden ayrıca
memnuniyet duyarak,
* Anti-personel mayınların bütünüyle yasaklanması için yapılan çağrının da kanıtladığı gibi, kamu
vicdanının insanî ilkelerin daha ileriye götürülmesindeki rolünü vurgulayarak ve Uluslararası Kızılhaç
ve Kızılay Hareketinin, Kara Mayınlarının Yasaklanması Uluslararası Kampanyasının ve dünyanın her
yerindeki çok sayıdaki diğer hükümet dışı kurulusların bu amaçla gösterdiği çabaları tanıyarak,
* Uluslararası topluluğu anti-personel mayınların kullanımını, depolanmasını, üretimini ve
devredilmesini yasaklayan, hukukî bağlayıcı olan uluslararası bir anlaşma müzakere etmeye çağıran 5
nEkim 1996 tarihli Ottowa Deklarasyonunu ve 27 Haziran 1997 tarihli Brüksel Deklarasyonunu
anımsayarak,
* Bütün Devletlerin bu Sözleşmeye katılmaya özendirilmeleri arzusunu vurgulayarak ve bu
Sözlesmenin evrensellestirilmesinin teşviki yönünde, diğerlerinin yanı sıra, Birlesmis Milletler,
Silahsızlanma Konferansı, bölgesel kuruluş ve gruplar ve Aşırı Derecede Yaralayıcı ve Ayırım
Gözetmeyen Etkileri Bulunan Belirli Konvansiyonel Silahların Kullanımının Yasaklanması veya
Kısıtlanması Sözleşmesi gözden geçirme konferansları dahil, konuyla ilgili bütün forumlarda büyük bir
gayretle çalısmaya kararlı olarak,
* Silahlı çatışmalarda tarafların savaş yöntem ya da araçlarını seçme haklarının sınırsız olmadığına
dair uluslararası insanî hukuk ilkesini, silahlı çatısmalarda asırı yaralanmaya veya gereksiz acıya yol
açabilecek nitelikteki silahların, fırlatma vasıtalarının ve diğer savaş araçlarının ve yöntemlerinin
kullanılmasını yasaklayan ilkeyi ve siviller ile savaşanlar arasında bir ayırım yapılması gerektiğine
iliskin ilkeyi kendilerine esas alarak,
Asağıdaki hususlarda anlasmaya varmıslardır:
Madde 1
Genel yükümlülükler
1. Taraf Devletlerden her biri, hangi koşullar altında olursa olsun, hiçbir zaman:
a) Anti-personel mayın kullanmamayı;
b) Anti-personel mayın geliştirmemeyi, üretmemeyi, bir başka sekilde edinmemeyi; depolamamayı,
elde tutmamayı veya doğrudan doğruya veya dolaylı yoldan bir başkasına devretmemeyi;
c) Bu Sözleşme çerçevesinde bir Taraf Devlete yasaklanmış bulunan herhangi bir faaliyetle iştigal
etmekte olan herhangi bir kimseye, hiçbir sekilde yardımcı olmamayı, cesaret vermemeyi veya bunları
teşvik etmemeyi, taahhüt eder.
2. Taraf Devletlerden her biri, bu Sözleşmenin hükümlerine uygun olarak, bütün anti-personel
mayınları imha etmeyi ya da bunların imha edilmesini sağlamayı taahhüt eder.
Madde 2
Tanımlar
1. "Anti-Personel Mayın (APM)", bir kisinin mevcudiyeti, yaklaşması veya teması ile infilak edecek
biçimde tasarımlanan ve bir veya birden fazla kisiyi etkisiz hale getirecek, yaralayacak veya öldürecek
mayındır. Sahıslara yönelik olmayıp, araçların yaklasması, üzerine basması veya dokunması ile
patlayacak sekilde tasarımlanmıs ve bunların yerinden sökülmesini engelleyen sistemlerle teçhiz
edilmiş mayınlar, bu sekilde teçhiz edilmiş olmaları nedeniyle, anti-personel mayın olarak telakki
edilmezler.
2. "Mayın", toprağın veya baska bir yüzey alanının altına, üstüne ya da yakınına yerleştirilmek ve bir
kişinin veya aracın mevcudiyeti, yaklasması veya teması ile infilak etmek üzere tasarlanmış
mühimmattır.
3. "Mayın tuzaklama cihazı" bir mayının korunmasını amaçlayan ve mayının parçası, mayına bağlı,
iliştirilmiş veya mayının altına yerleştirilmiş ve mayına dokunulmaya tesebbüs edildiğinde veya mayın
bir baska biçimde kasten kurcalandığında faaliyete geçen bir aygıttır.
4. "Devir", anti-personel mayınların ulusal topraklardan içeri veya dısarı fiziksel olarak nakledilmesine
ilaveten, mayınlar üzerindeki hak ve denetimin devredilmesini de içerir, ancak döşenmiş anti-personel
mayınları içeren toprakların devredilmesini kapsamaz.
5. "Mayınlı alan", mayınların mevcudiyeti veya mevcudiyetinden kuskulanılması nedeniyle tehlikeli
olan alandır.
Madde 3
istisnalar
1. Madde 1'de belirtilen genel yükümlülüklere karşın, mayın tespit, mayın temizleme veya mayın imha
tekniklerinin geliştirilmesi veya bu teknikler hakkında eğitim verilmesi için bir miktar anti-personel
mayının bulundurulması veya devredilmesi mümkündür. Bu tür mayınların miktarı yukarıda sözü
edilen amaçlar için kesinlikle gerekli olan asgarî sayıyı geçmeyecektir.
2. Anti-personel mayınların imha amacıyla devri yapılabilir.
Madde 4
Depolanmış anti-personel mayınların imhası
Madde 3'te belirtilen durumlar dışında, Taraf Devletlerin her biri, sahip olduğu veya tasarrufunda
bulunan, ya da yetkisi veya kontrolü altında olan depolanmış bütün anti-personel mayınları, mümkün
olan en kısa zamanda, ancak bu Sözlesmenin söz konusu Taraf Devlet için yürürlüğe girmesinden
sonra dört yıldan daha geç olmamak sartıyla, imha etmek veya imha edilmesini sağlamakla
yükümlüdür.
Madde 5
Mayınlı alanlardaki anti-personel mayınların imhası
1. Taraf Devletlerden her biri, yetkisi ya da denetimi altında olan mayınlı alanlardaki bütün anti-personel
mayınları bu Sözlesmenin söz konusu Taraf Devlet için yürürlüğe girmesinden sonra on
yıldan daha geç olmamak sartıyla mümkün olan en kısa zamanda imha etmek ya da imha edilmesini
sağlamakla yükümlüdür.
2. Taraf Devletlerden her biri, anti-personel mayın bulunduğu bilinen veya döşenmiş bulunduğundan
kuşkulanılan, yetkisi ya da denetimi altındaki bütün alanları belirlemek için elinden gelen her çabayı
gösterecek ve bu alanlarda bulunan bütün anti-personel mayınlar imha edilinceye kadar sivillerin etkili
bir biçimde bu alanların dışında tutulmalarını temin etmek için, yetkisi ya da denetimi altında bulunan
mayınlı alanlardaki bütün anti-personel mayınların, en kısa zamanda, çevreleri işaretli, gözetim altında
ve çitler ya da başka yöntemlerle korunuyor olmalarını sağlayacaktır. işaretleme, en azından, Aşırı
Derecede Yaralayıcı ve Ayırım Gözetmeyen Etkileri Bulunan Belirli Konvansiyonel Silahların
Kullanımının Yasaklanması veya Kısıtlanması Sözleşmesinin, Mayınların, Bubi Tuzaklarının ve Diğer
Aletlerin Kullanımlarının Yasaklanması ya da Kısıtlanmasına iliskin Ek Protokolünün 3 Mayıs 1996
tarihinde değiştirilen şeklinde belirlenen standartlarda olmalıdır.
3. Bir Taraf Devlet, 1. fıkrada söz konusu anti-personel mayınların hepsini belirtilen zaman zarfında
imha edemeyeceği veya imha edilmesini sağlayamayacağı kanaatine varırsa, Taraf Devletler
Toplantısına veya Gözden Geçirme Konferansına, bu tür anti-personel mayınların imhasını
tamamlamak için son mühletin 10 yıla kadar uzatılması talebinde bulunabilir.
4. Her talep,
a) Önerilen ek mühletin süresini;
b) Önerilen ek mühletin,
(i) Mayınlardan arındırma ulusal programları çerçevesinde yürütülen çalışmaların hazırlıklarını ve
mevcut durumunu,
(ii) Taraf Devletin bütün anti-personel mayınların imha edilmesi için kullanabileceği malî ve teknik
araçları ve
(iii) Taraf Devletin, mayınlı alanlardaki bütün anti-personel mayınları imha etmesine engel olan
koşulları da kapsayan nedenlerinin ayrıntılı bir açıklamasını;
c) Ek mühletin insanî, toplumsal, ekonomik, ve çevresel açılardan getireceği sonuçları ve
d) Önerilen ek mühlet talebiyle bağlantılı diğer bilgileri içermelidir.
5. Taraf Devletler Toplantısı veya Gözden Geçirme Konferansı, 4. fıkra kapsamına giren hususları göz
önünde bulundurarak talebi değerlendirecek ve mevcut Taraf Devletlerin oy çokluğuyla ek mühlet
talebinin kabul edilip edilmeyeceğine karar verecektir.
6. Bu Maddenin 3., 4. ve 5. fıkralarına uygun olarak yeni bir taleple basvurulması halinde söz konusu
uzatma yenilenebilecektir. Daha fazla uzatma süresi talep eden Taraf Devlet, bir önceki uzatma
döneminde bu Madde uyarınca neler yapıldığına iliskin ek bilgi verecektir.
Madde 6
Uluslararası isbirliği ve yardım
1. Taraf Devletlerin her biri bu Sözleşmeye göre yükümlülüklerini yerine getirirken, mümkün olan
durumlarda, diğer Taraf Devletlerden imkânlar dahilinde yardım isteme ve alma hakkına sahiptir.
2. Taraf Devletlerden her biri, bu Sözleşmenin uygulanmasıyla ilgili teçhizat, malzeme ve bilimsel ve
teknolojik bilgi alışverişini kolaylastırmakla yükümlüdür ve bu alışverişe mümkün olan en geniş sekilde
katılmak hakkına sahiptir. Taraf Devletler, insancıl amaçlar için kullanılacak mayın temizleme
teçhizatının ve ilgili teknolojik bilginin tedarikine gereksiz kısıtlamalar getirmeyeceklerdir.
3. imkânı olan her Taraf Devlet mayın kurbanlarının bakımına ve rehabilitasyonuna, sosyal ve
ekonomik uyumuna ve mayınlar konusundaki bilinçlendirme programlarına yardım sağlayacaktır. Bu
yardım, diğerleri meyanında, Birleşmiş Milletler sistemi, uluslararası, bölgesel ya da ulusal örgütler
veya kuruluşlar, Uluslararası Kızılhaç Komitesi, Ulusal Kızılhaç ve Kızılay kurumları ve bunların
Uluslararası Federasyonu, hükümet dışı örgütler aracılığıyla veya ikili düzeyde sağlanabilecektir.
4. imkânı olan her Taraf Devlet mayın temizliğine ve bağlantılı faaliyetlere yardım sağlayacaktır. Bu
yardım, diğerleri meyanında, Birlesmis Milletler sistemi, uluslararası veya bölgesel örgüt ya da
kuruluşlar, hükümet dışı örgüt veya kuruluşlar aracılığıyla ya da ikili düzeyde veya Birleşmiş Milletler
Mayın Temizlemeye Yardım Gönüllü Vakıf Fonuna ya da mayınlardan arındırmayla uğrasan diğer
bölgesel fonlara katkıda bulunarak sağlanabilecektir.
5. imkânı olan her Taraf Devlet depolanmış anti-personel mayınların imha edilmesi için yardım
sağlayacaktır.
6. Taraf Devletlerden her biri, Birleşmiş Milletler sistemi içinde kurulmus olan mayın temizlemeyle ilgili
veri tabanına, özellikle mayın temizlemenin çeşitli yöntem ve teknolojilerine iliskin bilgileri ve mayın
temizlemeyle ilgili uzmanların, uzman kurumlarının veya ulusal temas noktalarının listelerini sağlamayı
taahhüt eder.
7. Taraf Devletler, bir ulusal mayınlardan arındırma programının geliştirilmesinde:
a) Anti-personel mayın sorununun boyutunun ve kapsamının;
b) Programın uygulanması için gerekli olan malî, teknolojik kaynakların ve insan kaynaklarının;
c) ilgili Taraf Devletin yetkisi veya kontrolü altında bulunan mayınlı alanlardaki bütün anti-personel
mayınları imha etmek için gerekli olan tahmini yıl sayısının;
d) Mayından kaynaklanan yaralanma veya ölüm olaylarını azaltmak için mayınlar konusundaki
bilinçlendirme faaliyetlerinin;
e) Mayın kurbanlarına yardımın; ve
f) ilgili Taraf Devletin Hükümeti ile programın uygulanmasında çalısacak, konuyla ilgili hükümet,
hükümetlerarası veya hükümet dışı kuruluşlar arasındaki iliskinin; belirlenmesi için Birlesmis Milletler,
bölgesel örgütler, diğer Taraf Devletler veya diğer yetkili hükümetlerarası ya da hükümet dışı
kuruluşlardan kendi yetkililerine yardımcı olmalarını talep edebileceklerdir.
8. Bu Maddenin hükümleri uyarınca yardım alan ve veren Taraf Devletlerden her biri, kararlastırılmış
yardım programlarının bütünüyle ve seri bir biçimde uygulanmasını teminen işbirliği yapacaktır.
Madde 7
şeffaflık önlemleri
1. Taraf Devletlerden her biri, mümkün olduğunda, ancak her halükârda bu Sözleşme söz konusu
Taraf Devlet için yürürlüğe girdikten sonra en fazla 180 gün içerisinde:
a) Madde 9'da değinilen ulusal uygulama önlemleri;
b) Sahip olduğu ya da yetkisi veya denetimi altında bulunan depolanmış bütün anti-personel
mayınlarının, türü, miktarı ve mümkünse depolanmıs her anti-personel mayın türü için seri numarasını
da içerecek biçimde sınıflandırılmıs, toplam sayısı;
c) imkânlar ölçüsünde, her mayınlı alanda bulunan anti-personel mayınların türüne ve her tür antipersonel
mayının sayısına ve ne zaman döşendiklerine iliskin mümkün olduğunca ayrıntılı bilgileri
içerecek sekilde, anti-personel mayın bulunan ya da bulunduğundan kuşkulanılan yetkisi veya
denetimi altındaki bütün mayınlı alanların yerleri;
d) Mayın tespit, mayın temizleme veya mayın imha etme tekniklerinin gelistirilmesi ve bu tekniklerle
eğitim vermek amacıyla bulundurulan veya devredilen, ya da imha edilmek üzere devredilen bütün
anti-personel mayınların türleri, miktarları ve mümkünse seri numaraları ile bir Taraf Devlet tarafından
anti-personel mayınları bulundurmak ya da devretmek üzere Madde 3 uyarınca yetkili kılınmış
kurumlar;
e) Anti-personel mayın üreten isletmelerinin başka amaçlı kullanım için dönüştürülmelerine ya da
hizmet dışı bırakılmalarına ilişkin programların durumu;
f) imha için kullanılacak yöntemler, imha alanlarının yerleri ve güvenlikle ve çevreyle ilgili izlenilecek
uygulanabilir standartların ayrıntılarını içerecek şekilde, anti-personel mayınların imha edilmesine
ilişkin madde 4 ve 5 uyarınca yürütülen programların durumu;
g) Bu Sözleşmenin söz konusu Taraf Devlet için yürürlüğe girmesinden sonra imha edilen tüm antipersonel
mayınların, sırasıyla 4 üncü ve 5 inci maddeler uyarınca imha edilen her bir türdeki antipersonel
mayının miktarının dökümünü içerecek şekilde, türleri ve miktarları, bunun yanısıra,
mümkünse, 4 üncü madde uyarınca imha edilen her bir türdeki anti-personel mayının seri numaraları;
h) Bir Taraf Devlet tarafından üretilen ve o Taraf Devletin halen sahip olduğu veya tasarrufunda
bulundurduğu herbir türdeki anti-personel mayının, makul olan hallerde söz konusu mayınların teşhisi
ve temizlenmesini kolaylaştıracak kategorilerde bilgi verilecek şekilde- bu bilgi asgarî olarak, mayının
boyutlarını, fünye cinsini, patlayıcı madde cinsini, metal madde cinsini, renkli fotoğraflarını ve mayın
temizlemeyi kolaylaştıracak diğer bilgileri içerecektir- bilindiği ölçüde teknik özellikleri; ve
i) Maddenin 2 nci fıkrasında tanımlanan bütün alanlarla ilgili olarak, halka derhal ve etkili bir uyarıda
bulunulmasını sağlamak için alınan önlemler
hakkında Birleşmiş Milletler Genel Sekreterine rapor verecektir.
2. Bu Madde uyarınca sağlanan bilgiler, son takvim yılını kapsayacak sekilde Taraf Devletlerce yıllık
olarak güncelleştirilecek ve her yıl en geç 30 Nisan'da Birleşmiş Milletler Genel Sekreterine
sunulacaktır.
3. Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri, aldığı bütün bu tür raporları Taraf Devletlere iletecektir.
Madde 8
Sözlesmeye uymanın kolaylastırılması ve açıklık kazanması
1. Taraf Devletler, bu Sözlesmenin hükümlerinin uygulanmasıyla ilgili olarak birbirlerine danısmayı ve
birbirleriyle isbirliği yapmayı ve Taraf Devletlerin Sözlesmeden kaynaklanan yükümlülüklerini yerine
getirmelerini kolaylastırmak için isbirliği ruhu içerisinde birlikte çalısmayı kabul ederler.
2. Bir veya daha fazla Taraf Devlet baska bir Taraf Devletin bu Sözlesmenin hükümlerine uymasına
iliskin soruları açıklığa kavusturmak ve çözmek istiyorsa, bu konu hakkında söz konusu Taraf Devlete
Birlesmis Milletler Genel Sekreteri aracılığıyla Açıklama Talebi sunabilir. Bu tür bir talep, bütün gerekli
bilgilerle birlikte yapılmalıdır. Taraf Devletlerden her biri dayanağı olmayan Açıklama Taleplerinden
kaçınmalı, suiistimale meydan verilmemesine özen gösterilmelidir. Bir Açıklama Talebi alan Taraf
Devlet, bu konunun açıklığa kavusmasına yardımcı olacak bütün bilgileri 28 gün içinde Birlesmis
Milletler Genel Sekreteri aracılığıyla talepte bulunan Taraf Devlete ulastıracaktır.
3. Talepte bulunan Taraf Devlet, Birlesmis Milletler Genel Sekreteri aracılığıyla belirtilen süre zarfında
bir yanıt almaz veya Açıklama Talebine aldığı yanıtı tatmin edici bulmazsa, konuyu Birlesmis Milletler
Genel Sekreteri vasıtasıyla bir sonraki Taraf Devletler Toplantısına sunabilecektir. Birlesmis Milletler
Genel Sekreteri, Açıklama Talebine ait bütün gerekli bilgilerle birlikte konuyu bütün Taraf Devletlere
iletecektir. Bütün bu bilgiler, yanıt verme hakkı olan, talepte bulunulan Taraf Devlete de sunulacaktır.
4. Bir Taraf Devletler Toplantısı gerçeklesinceye kadar, endise duyan Taraf Devletlerden herhangi
birisi Birlesmis Milletler Genel Sekreterinden, talep edilen açıklamayı kolaylastırmak için dostça
girisimde bulunmasını isteyebilir.
5. Talepte bulunan Taraf Devlet, konunun ele alınmasını teminen, Birlesmis Milletler Genel Sekreteri
aracılığıyla bir Taraf Devletler Özel Toplantısı düzenlenmesini önerebilir. Birlesmis Milletler Genel
Sekreteri bu doğrultuda, konuyu ele almak amacıyla bir Taraf Devletler Özel Toplantısı
düzenlenmesinden yana olup olmadıklarını belirtmeleri talebiyle birlikte, söz konusu öneriyi ve ilgili
Taraf Devletlerce teslim edilen tüm bilgileri bütün Taraf Devletlere iletecektir. Bu tür bir duyuruyu
izleyen 14 gün içerisinde Taraf Devletlerin en azından üçte birinin Özel Toplantıyı onaylaması halinde,
Birlesmis Milletler Genel Sekreteri Taraf Devletlerin Özel Toplantısını bir sonraki 14 gün içinde
toplayacaktır. Toplantı yeterlilik sayısını Taraf Devletlerin çoğunluğu olusturacaktır.
6. Taraf Devletler Toplantısı veya duruma göre Taraf Devletler Özel Toplantısı, önce ilgili Taraf
Devletlerin sundukları bütün bilgileri dikkate alarak konuyu daha fazla inceleyip incelemeyeceğini
belirleyecektir. Taraf Devletler Toplantısı veya Taraf Devletler Özel Toplantısı, oydasma ile bir karara
varmak için her türlü çabayı gösterecektir. Bu yöndeki bütün çabalara karsın mutabakat
sağlanamadığı takdirde, bu kararı katılan ve oy kullanan Taraf Devletlerin çoğunluğu ile alacaktır.
7. Bütün Taraf Devletler, konunun gözden geçirilmesinin sağlanmasını teminen Taraf Devletler
Toplantısı veya Taraf Devletler Özel Toplantısı ile, 8. fıkra uyarınca veri toplama heyetlerinin
yetkilendirilmesi hususu dahil, bütünüyle isbirliği yapacaklardır.
8. Konuya daha fazla açıklık getirilmesine gerek duyulduğu takdirde, Taraf Devletler Toplantısı veya
Taraf Devletler Özel Toplantısı bir veri toplama heyeti yetkilendirecek ve katılan ve oy kullanan Taraf
Devletlerin çoğunluğu ile görev yönergesini kararlastıracaktır. Açıklama istenen Taraf Devlet, istediği
zaman ülkesine bir veri toplama heyeti davet edebilecektir. Bu görev Taraf Devletler Toplantısının
veya Taraf Devletler Özel Toplantısının böyle bir görev için yetki veren kararı olmadan
gerçeklesecektir. 9. ve 10. fıkralar uyarınca tespit edilen ve onaylanan en fazla 9 uzmandan olusan
heyet, ihlal iddiasına konu olan noktada veya açıklama istenen Taraf Devletin yetkisi veya denetimi
altında bulunan ihlal iddiasıyla doğrudan ilgili diğer mahallerde ek bilgi toplayabilecektir.
9. Birlesmis Milletler Genel Sekreteri, Taraf Devletlerin sağladıkları nitelikli uzmanların isim, milliyet ve
alakalı diğer bilgileri içeren listesini hazırlayıp güncellestirerek bütün Taraf Devletlere iletecektir. Bir
Taraf Devlet kabul etmediği yazılı olarak bildirmediği sürece, bu listeye dahil olan herhangi bir nitelikli
uzmanın bütün veri toplama heyetlerinde yer alacağı varsayılacaktır. Kabul edilmeyen uzman, kabul
edilmediği bu göreve atanmasından önce bildirilmis olduğu takdirde, karsı çıkan Taraf Devletin
topraklarında veya yetkisi ya da denetimi altındaki baska bir yerde görevli veri toplama heyetlerine
katılmayacaktır.
10. Birlesmis Milletler Genel Sekreteri, Taraf Devletler Toplantısının veya Taraf Devletler Özel
Toplantısının talebini aldığında, açıklama talep edilen Taraf Devlete de danıstıktan sonra, heyet
üyelerini ve baskanını atayacaktır. Arastırma görevini talep eden ya da bu talepten doğrudan etkilenen
Taraf Devletlerin vatandasları bu göreve tayin edilmeyeceklerdir. Veri toplama heyetinin üyeleri 13
Subat 1946 tarihinde kabul edilen Birlesmis Milletlerin Ayrıcalık ve Bağısıklıkları Sözlesmesinin VI.
Maddesinde yer alan ayrıcalık ve bağısıklıklardan yararlanacaklardır.
11. Veri toplama heyeti üyeleri, en az 72 saat önceden haber vermek suretiyle, en erken zamanda
açıklama istenen Taraf Devletin topraklarına ulasacaklardır. Açıklama istenen Taraf Devlet, heyeti
kabul etmek, ulasımını ve ibatesini sağlamak için gerekli idarî önlemleri alacak ve denetimi altındaki
topraklarda bulunduğu süre boyunca heyetin güvenliğini mümkün olan en yüksek düzeyde
sağlamaktan sorumlu olacaktır.
12. Veri Toplama heyeti, açıklama istenen Taraf Devletin egemenlik haklarına halel getirmeden,
sadece ihlal iddiası hakkında bilgi toplamak amacıyla kullanılmak üzere gerekli olan teçhizatı söz
konusu Taraf Devletin topraklarına sokabilecektir. Heyet, hakkında açıklama istenen Taraf Devlete,
inceleme görevi sırasında kullanmayı öngördüğü teçhizatı varısından önce bildirecektir.
13. Açıklama istenen Taraf Devlet, veri toplama heyetinin iddia edilen ihlal konusuna iliskin bilgi
verebilecek bütün ilgili kisilerle görüsmesine imkân verilmesini sağlamak için bütün çabayı
gösterecektir.
14. Açıklama istenen Taraf Devlet, veri toplama heyetinin iddia edilen ihlal konusuyla ilgili bilgi
toplanması ihtimali bulunan, denetimi altındaki bütün alanlarla ve tesislere girmesine izin verecektir.
Bu uygulama, açıklama istenen Taraf Devletin;
a) Hassas teçhizatın, bilginin ve alanların korunması,
b) Taraf Devletin mülkiyet haklarına, aramalara ve el koymalara iliskin anayasal yükümlülüklerinin
veya diğer anayasal hakların korunması ya da,
c) Veri toplama heyeti üyelerinin fiziksel korunması ve güvenliği için gerekli göreceği düzenlemelere
tabi olacaktır. Hakkında arastırma istenen Taraf Devlet bu tür düzenlemeler yaptığı takdirde, bu
Sözlesmeye uyduğunu göstermek için makul olan her türlü çabayı sarfedecektir.
15. Aksine anlasmaya varılmadığı takdirde, veri toplama heyeti ilgili Taraf Devletin topraklarında 14
günden ve herhangi belirli bir yerde 7 günden fazla kalamayacaktır.
16. Gizlilik esasına göre sağlanan ve veri toplama heyetinin göreviyle bağlantılı olmayan tüm bilgiler
gizli tutulacaktır.
17. Veri toplama heyeti, bulgularının sonuçlarını Taraf Devletler Toplantısına veya Taraf Devletler Özel
Toplantısına Birlesmis Milletler Genel Sekreteri aracılığıyla bildirecektir.
18. Taraf Devletler Toplantısı veya Taraf Devletler Özel Toplantısı, veri toplama heyeti tarafından
sunulan rapor da dahil olmak üzere, konuya iliskin bütün bilgileri değerlendirecek ve arastırma istenen
Taraf Devletten ihlal konusuna yönelik olarak belirli bir zaman zarfında önlemler almasını talep
edebilecektir. Arastırma istenen Taraf Devlet bu talep doğrultusunda alınan bütün önlemler hakkında
rapor verecektir.
19. Taraf Devletler Toplantısı veya Taraf Devletler Özel Toplantısı, incelenmekte olan konunun daha
fazla açıklığa ya da çözüme kavusturulmasını teminen, uluslararası hukuka dayanan gerekli islemlerin
baslatılması da dahil, ilgili Taraf Devletlere yol ve yöntemler önerebilecektir. Taraf Devletler Toplantısı
veya Taraf Devletler Özel Toplantısı, incelenen konunun arastırma istenen Taraf Devletin denetimini
asan kosullardan kaynaklandığının belirlendiği durumlarda, 6. Maddede atıfta bulunulan isbirliği
önlemlerine basvurulması dahil, uygun önlemler tavsiye edebilecektir.
20. Taraf Devletler Toplantısı veya Taraf Devletler Özel Toplantısı, 18. ve 19. fıkralarda değinilen
kararları oydasmayla, aksi takdirde mevcut ve oy kullanan Taraf Devletlerin üçte iki çoğunluğuyla
almak için her türlü çabayı gösterecektir.
Madde 9
Ulusal uygulama önlemleri
Taraf Devletlerin her biri, yetkisi veya denetimi altındaki kisiler tarafından veya bölgelerde yapılan, bu
Sözlesmeye tabi olan Taraf Devletlere yasaklanmıs olan faaliyetleri engellemek ve ortadan kaldırmak
için, cezai yaptırımlar da dahil olmak üzere, gerekli bütün yasal, idarî ve diğer önlemleri alacaktır.
Madde 10
Uyusmazlıkların çözülmesi
1. Taraf Devletler, bu Sözlesmenin uygulanması veya yorumlanmasına iliskin olarak ortaya çıkabilecek
her türlü uyusmazlığı çözmek için birbirlerine danısacak ve isbirliği yapacaklardır. Taraf Devletlerin her
biri, bu tür herhangi bir anlasmazlığı Taraf Devletler Toplantısına sunabilecektir.
2. Taraf Devletler Toplantısı, dostça girisim önermek, bir uyusmazlığa taraf olan Devletleri kendi tercih
edecekleri bir uzlasma sürecini baslatmaya davet etmek ve üzerinde mutabakata varılacak herhangi
bir yöntem için bir zaman sınırlaması koymak dahil, uygun gördüğü herhangi bir sekilde uyusmazlığın
çözülmesine katkıda bulunabilecektir.
3. Đsbu Madde, bu Sözlesmeye riayetin kolaylastırılması ve açıklığa kavusturulmasına iliskin diğer
hükümlerine halel getirmeyecektir.
Madde 11
Taraf Devletler toplantıları
1. Taraf Devletler, Sözlesmenin yürütülmesiyle ve uygulanmasıyla ilgili olarak:
a) Sözlesmenin isleyisi ve statüsü;
b) Sözlesmenin hükümleri uyarınca sunulan raporlardan kaynaklanan konular;
c) 6. Madde uyarınca yapılan uluslararası isbirliği ve yardımlasma;
d) Anti-personel mayınların temizlenmesi ile ilgili teknolojilerin gelistirilmesi;
e) Taraf Devletlerin 8. Madde uyarınca yaptıkları sunuslar; ve
f) Taraf Devletlerin 5. Madde uyarınca yaptıkları sunuslara iliskin kararlar,
dahil bütün konuları değerlendirmek amacıyla düzenli olarak toplanacaktır.
2. Đlk Taraf Devletler toplantısı, bu Sözlesmenin yürürlüğe girmesinden sonra bir yıl içerisinde
Birlesmis Milletler Genel Sekreteri tarafından düzenlenecektir. Đzleyen toplantılar, birinci Gözden
Geçirme Konferansına kadar Birlesmis Milletler Genel Sekreteri tarafından yıllık olarak
düzenlenecektir.
3. 8. Maddede belirtilen kosullarda, Birlesmis Milletler Genel Sekreteri bir Taraf Devletler Özel
Toplantısı düzenleyecektir.
4. Kararlastırılan Usul Kurallarına uygun olarak, bu Sözlesmeye taraf olmayan Devletlerin yanı sıra,
Birlesmis Milletler, diğer ilgili uluslararası örgütler ve kuruluslar, yerel örgütler, Uluslararası Kızılhaç
Komitesi ve ilgili hükümet dısı örgütler, bu toplantılara gözlemci olarak katılmaya davet
edilebileceklerdir.
Madde 12
Gözden Geçirme Konferansları
1. Bu Sözlesme yürürlüğe girdikten sonra bes yıl içerisinde Birlesmis Milletler Genel Sekreteri
tarafından bir Gözden Geçirme Konferansı düzenlenecektir. Sonraki Gözden Geçirme Konferansları,
bir ya da daha çok Taraf Devlet tarafından talep edildiği takdirde, iki konferans arası hiçbir sekilde bes
yıldan daha az olmamak kaydıyla, Birlesmis Milletler Genel Sekreteri tarafından toplanacaktır.
Sözlesmeye Taraf Devletlerin hepsi her Gözden Geçirme Konferansına çağırılacaklardır.
2. Gözden Geçirme Konferansının amacı:
a) Sözlesmenin isleyisini ve statüsünü gözden geçirmek,
b) 11. Maddenin 2. fıkrasında atıfta bulunulan Taraf Devletler Toplantılarına ilave toplantıların
gerekliliğini ve aralıklarını kararlastırmak,
c) Taraf Devletlerin 5. Madde uyarınca yaptıkları sunuslara iliskin kararlar almak ve
d) Gerektiği takdirde, kapanıs raporunda Sözlesmenin uygulanmasıyla ilgili kararlara yer vermek
olacaktır.
3. Kararlastırılan Usul Kurallarına uygun olarak, bu Sözlesmeye taraf olmayan Devletlerin yanı sıra,
Birlesmis Milletler, diğer ilgili uluslararası örgütler ve kuruluslar, yerel örgütler, Uluslararası Kızılhaç
Komitesi ve ilgili hükümet dısı örgütler, her Gözden Geçirme Konferansına gözlemci olarak katılmaya
davet edilebileceklerdir.
Madde 13
Değisiklikler
1. Taraf Devletlerin her biri Sözlesmenin yürürlüğe girmesinden sonra herhangi bir tarihte Sözlesmede
değisiklikler önerebilecektir. Her değisiklik önerisi Sözlesmenin Saklayıcısına iletilecek, o da bunu
bütün Taraf Devletlere duyuracak ve önerinin ele alınması için bir Değisiklik Konferansı toplanması
konusundaki görüslerini soracaktır. Taraf Devletlerin çoğunluğunun duyurudan sonra 30 gün içerisinde
önerinin ele alınmasını desteklediklerini Saklayıcıyla bildirmeleri halinde, Saklayıcı bütün Taraf
Devletlerin davet edileceği bir Değisiklik Konferansı toplayacaktır.
2. Kararlastırılan Usul Kurallarına uygun olarak, bu Sözlesmeye taraf olmayan Devletlerin yanı sıra,
Birlesmis Milletler, diğer ilgili uluslararası örgütler ve kuruluslar, yerel örgütler, Uluslararası Kızılhaç
Komitesi ve ilgili hükümet dısı örgütler, Değisiklik Konferanslarının her birine gözlemci olarak
katılmaya davet edilebileceklerdir.
3. Taraf Devletlerin çoğunluğu daha önce yapılmasını talep etmediği takdirde, Değisiklik Konferansı,
Taraf Devletler Toplantısının veya Gözden Geçirme Konferansının hemen ardından toplanacaktır.
4. Değisiklikler, Değisiklik Konferansında hazır bulunan ve oy kullanan Taraf Devletlerin üçte ikilik
çoğunluğu tarafından kabul edilecektir. Saklayıcı bu sekilde kabul edilen bütün değisiklikleri Taraf
Devletlere duyuracaktır.
5. Bu Sözlesmede yapılan bir değisiklik, kabul eden Taraf Devletler için, Taraf Devletlerin
çoğunluğunun kabul ettiklerine dair belgeleri Saklayıcıya teslim etmeleriyle yürürlüğe girecektir.
Bundan sonra, diğer Taraf Devletler için değisiklik, kabul etme belgelerini teslim ettikleri tarihte
yürürlüğe girecektir.
Madde
14 Masraflar
1. Taraf Devletler Toplantılarının, Taraf Devletler Özel Toplantılarının, Gözden Geçirme
Konferanslarının ve Değisiklik Konferanslarının masrafları, Birlesmis Milletler katkı payı oranlarına
göre uyarlanarak, Sözlesmeye Taraf Devletler ile Sözlesmeye taraf olmayan katılımcı Devletler
tarafından karsılanacaktır.
2. Birlesmis Milletler Genel Sekreterinin 7. ve 8. Maddeler çerçevesinde belirlediği masraflar ile veri
toplama heyetlerinin masrafları, Birlesmis Milletler katkı payı oranlarına göre uyarlanarak Taraf
Devletler tarafından karsılanacaktır.
Madde 15
Đmza
18 Eylül 1997 tarihinde Oslo, Norveç'te hazırlanan bu Sözlesme, 3 Aralık 1997 tarihinden 4 Aralık
1997 tarihine kadar Ottowa, Kanada'da ve 5 Aralık 1997 tarihinden yürürlüğe girmesine kadar New
York'taki Birlesmis Milletler Merkezinde bütün Devletler için imzaya açık olacaktır.
Madde 16
Onaylama, kabul etme, uygun bulma veya katılma
1. Bu Sözlesme, imzacıların onayına, kabul etmelerine veya uygun bulmalarına tâbi olacaktır.
2. Sözlesme, imzalamamıs olan her Devletin katılımına açık olacaktır.
3. Onaylamaya, kabul etmeye, uygun bulmaya veya katılmaya iliskin belgeler Saklayıcıda
toplanacaktır.
Madde 17
Yürürlüğe girme
1. Bu Sözlesme, onaylama, kabul etme, uygun bulma veya katılma belgelerinin kırkıncısının tevdi
edildiği aydan sonraki altıncı ayın ilk gününde yürürlüğe girecektir.
2. Bu Sözlesme, onaylama, kabul etme, uygun bulma veya katılma belgesini kırkıncı onaylama, kabul
etme, uygun bulma veya katılma belgesinin tevdi edilmesinden sonra veren her Devlet için, sözkonusu
Devletin onaylama, kabul etme, uygun bulma veya katılma belgesini verdiği tarihten sonraki altıncı
ayın ilk gününde yürürlüğe girecektir.
Madde 18
Geçici uygulama
Devletlerin her biri, Sözlesmeyle ilgili onaylama, kabul etme, uygun bulma veya katılma islemi
sırasında, 1. maddenin 1. fıkrasını Sözlesme yürürlüğe girinceye kadar geçici olarak uygulayacağını
açıklayabilecektir.
Madde 19
Çekinceler
Bu Sözlesmenin Maddeleri çekincelere tâbi olmayacaktır.
Madde 20
Yürürlük süresi ve çekilme
1. Bu Sözlesmenin yürürlük süresi sınırsız olacaktır.
2. Taraf Devletlerin her biri, ulusal egemenlik hakkını kullanarak bu Sözlesmeden çekilme hakkına
sahiptir. Bu durumda çekildiğini bütün diğer Taraf Devletlere, Saklayıcıya ve Birlesmis Milletler
Güvenlik Konseyine bildirecektir. Sözkonusu çekilme kararıyla ilgili belgelerde çekilmeye yol açan
sebeplerin tam bir açıklamasına yer verilecektir.
3. Çekilme, ancak çekilmeyle ilgili belgelerin Saklayıcı tarafından alınmasından altı ay sonra yürürlüğe
girecektir. Bununla birlikte, altı aylık süre dolduğunda çekilen Taraf Devletin bir silahlı çatısmanın
içinde bulunması halinde, çekilme silahlı çatısma sonuçlanmadan önce yürürlüğe girmeyecektir.
4. Bir Taraf Devletin Sözlesmeden çekilmesi, Devletlerin ilgili uluslararası hukuk kurallarından
kaynaklanan yükümlülüklerini yerine getirmeyi sürdürme sorumluluklarını hiçbir sekilde
etkilemeyecektir.
Madde 21
Saklayıcı
Bu Sözlesmenin Saklayıcısı olarak Birlesmis Milletler Genel Sekreteri görevlendirilmistir.
Madde 22
Geçerli metinler
Bu Sözlesmenin her biri esit derecede geçerli olan Arapça, Çince, Đngilizce, Fransızca, Rusça ve
Đspanyolca orijinal metinleri Birlesmis Milletler Genel Sekreteri tarafından saklanacaklardır.
