yani biraz çağa da bakmak lazım diye düşünüyorum üstadlar. o zaman avusturya macaristan, rus çarlığı, osmanlı imparatorluğu hepsi yıkıldı. monarşiler de yıkıldı. milliyetçilik gibi bir akım yayılmışken zaten çok uluslu nasıl olacaksın? osmanlıcılık dediğin etnik kimlik gözetmeksizin bir toplumda var olmak ama kim takar bunu? türkiye bile milliyetçilik akımının etkisinde kalmış ve milli devlet kurarak osmanlıcılık fikrini yok etmiştir. ümmetçilik de öyle sırf senle aynı dine inanıyor diye arap niye senin altında yaşasın? sen arabın altında yaşa desem burun kıvırırsın ama.
o yüzden milliyetçilik tüm imparatorlukları parçalamıştır. ulus devlet anlayışı zaten fransız devrimin de bir getirisi. osmanlı da kader kurabanı oldu. çok güçlü bir devlet de olsa bence o şartlarda parça pinçik olurdu.
osmanlıyı çağdışı kalmak yıktı diye lise tarih kitaplarından öğrenilen bilgiyle geçiştirip atamaz kimse o kadar uzun boylu değil. osmanlıyı yıkan tonlarca neden vardır. teknolojik yeniliklere ayak uyduramamak, yöneten ile yönetilen arasındaki kopukluk, sağlıklı bir devlet geleneğinin oluşturulamaması, belirli bir ekonomik düzen* olmaması, ordu geleneğinin bozulması* ve yerine getirilen sistemin oturtulamaması, sınırlar içerisinde çok fazla etnik yapı... bir yığın neden var. bir o kadar da neden 1. dünya savaşı sonuna kadar ayakta durduğuna dair neden var. 600 yıl boyunca ayakta durmuş bir devlet var karşımızda öyle "çok baneldi yea" kafasıyla yargılanıp karar verilemez. ilber hocanın gazabına uğrarsınız sonra.
Osmanlı Devleti bazı tercihler yaptı ve bu tercihlerin sonucunda bazı bedeller ödedi.
Bu her alanda görülebilir. Mesela askeri olarak kendinden güçlü olan Valisi Kütahyaya kadar ordusu ile geldiğinde Rusya'ya sığındı. Sonra Rusya tehdidi altında olduğunu görüp 1838 ticaret antlaşması ile verilen ayrıcalıklar karşılığında ingiltereye sığındı. Bu durum ticareti bitirdi derken duyun-u Umumiye geldi vs vs.
Daha 1500 lerde portekiz ile savasirken kanuni gidişatı görmüştü. Sonuçta ticaret yolları değişti dünya değişti.
Osmanlıyı yıkan yenileşememesi hatta aynı isimle başka bir devlete dönüşememesidir.
Bunun son dönem padişahlar da farkındaydı. Hatta atatürk'ün yaptığı her şeyi ondan önce düşündüler ama ya eyleme geçiremediler yada yüzeysel kaldı.
ilk zamanlarda osmanlı sürekli bir değişim içindeydi. Başkentler değişti, anlayış değişti, devlet büyüdü, sistem gelişti vs.
Fakat nihai ulaşabileceği sınırlara ulaştı. Sürekli güçlü ve mükemmel şekilde gidemezdi kuşkusuz.
insan da böyle. Durdukça sıkılır, sorunsuzlukta olmadık sorunlar yaratır.
Eğer yeni bir şeyler yapmazsa çürümeye başlar. Fakat durgunluk onda sürerken çevre gelişmeye devam eder.
Yapılabilecek bir şey yoktu. Kaldı ki birçok tarihçinin de üzerine durduğu gibi esasında iki türk devleti vardır.
Selçuklu ile başlayan batı türk devleti yerini osmanlı'ya osmanlı ise türkiye'ye bıraktı.
Bunların içerisinde kültür de sürekli değişti. Osmanlı selçuklu ile aynı mıydı ?
Bugün de olağan olarak türkiye osmanlı ile aynı değil.
Bunlar aşırı sorun edilecek şeyler değil ayrıca. Türkler zaman zaman çin, iran, arap, fransız kültürlerinin etkisine girdi.
Bu bütün milletler için geçerli. Hep örnek verilen japonlar acaba ne kadar tümüyle japon kültürüne bağlı ?
