devlete isyan eden, devleti bölmeye çalışan oğlun bile olsa duygularını kenara bırakacaksın felsefesidir. ama hayatı boyunca hiç bir üst düzey görevde bulunmamış zihinler nasıl algılasın bunu.
ulan senin şirketin var, oğluna sorumluluk veriyorsun ama o şirketin anasını bellemeye meyilli. iki seçeneğin var ya diyeceksin ki şirkette çalışanların ve şirketin ekonomiye kattığı değer için 1 kişiden vazgeçerim ya da sırf oğlum olduğu için onlarca çalışanı ve istihdam sağlayan bu firmayı hiçe sayarım.
ama işte önce beyin olmalı, önce beyin. ulan sen bir yerde müdürsen; aynı maaşı alan ama verimlilik olarak birbirinden çok farklı olanlardan başarılı olanı mı yoksa daha çok sevdiğini mi tutarsın. senin sevgin seni ilgilendirir işten çıkarır acını yaşarsın ama başarısızlık herkesi etkiler. dağılın şimdi okul zili çaldı.
günümüz mantığıyla kesinlikle anlaşılamayacak durumdur. bununla birlikte tarihi dönem ve şartlar düşünülmelidir.
padişahın bir baba olarak vereceği kararlar ile devlet başkanı olarak vereceği kararlar birbirinden farklıdır. devlet başkanlığı demek milyonlarca vatandaşının geleceğini tayin etmek demektir. bu nedenle devleti felakete sürükleyecek olaylar hükümdarın sorumluluğu altındadır. şehzadeler arası taht kavgalarında binlerce müslüman askerin öldüğü bir gerçektir. bunun yanında devletin bölünme tehlikesi vardır. ( fetret devri, cem sultan olayı ) osmanlı öncesi türk devletlerinde de bu durum defalarca yaşanmış tecrübe edilmiştir. dolayısıyla bir padişah için şehzadesinin isyanı karşısında düştüğü durum çok ağırdır. bir baba olarak oğlunu korumak isyana göz yummak, hükümdar olarak devletin başına gelebilecek tehlikeyi göze almak. kısacası günah kısmını allaha havale etmekle birlikte insan olarak bu tip kararlar vermek gerçekten çok zordur. hükümdarlık aslında ateşten gömlek giymektir. sadeceharemde onlarca kadınla birlikte zevk ve sefa içinde yaşadığı düşünülmemelidir.
bu durumun önlenmesine yönelik olarak ekber ve erşed uygulamasına geçilmişse de oda devleti çok gerilere götürmüştür. yeteneksizler sadece yaşı büyük diye başa geçmişlerdir.
hülasa günümüz şartlarında doğru ya da yanlış diye eleştirmek zordur. ona bakarsak firavunları tanrı olarak kabul eden mısırlıları nasıl açıklayacağız. osmanlıda baba oğul kardeş birbirini öldürmüş biz türkiye cumhuriyeti olarak yapmayalım diye ders çıkarmaya da gerek yok. zaten dönem ve şartlar farklıdır.
yazı biraz uzun oldu. kısaca bu olayları okuyup öğrenmek araştırmak doğru ancak eleştirmek bir sonuca varmaz. eleştirende sadece kendini yorar.
karısını çinlilere peşkeş çeken islam öncesi türk hükümdarlar ile aynı amacı taşımakta olan padişahların yaptığı eylemdir.
sizin adaletinizi sikeyim beyinsizler, birisi milletin bekası için karısını çine yollar göklere çıkarırsınız diğeri milletin bekası için oğlundan feragat eder yerin dibine sokmaya çalışırsınız....
osmanlıdan önceki devletlerde uygulanmadığı için devletlerin ömürlerinin kısa sürmelerine sebep olduğu gibi taht kavgaları sırasında binlerce müslümanın ölümüne sebep olmuş. bu nedenlerden dolayı osmanlılar bu hatalardan ders çıkararak daha az insanın ölmesi sağlanmış hem de 6 buçuk asır ayakta kalabilmiştir.
