- sultanım coğrafi keşiflere gidecek miyiz?
+ yok yaa sanmam..
- neden kine devletlim? sömürgecilik yaygınlaşıyor, bize de helal düşmez mi bu parsadan?
+ ya konu o değil vezir.. çağırmadılar bizi..
- efendim?
+ çağırmadılar coğrafi keşiflere çıkarken.. vizigotları aramışlar, germenler gelmese olmaz, zaten frenkler organize etmiş olayı.. bizi çağırmamış ibneler.. tavır yapıyorlar..
- padişahım unutmuşlardır..
+ hayır ben bilmez miyim.. hep o cenevizliler yüzünden arkamızdan konuşuyorlar.. geçen ceneviz kralını avusturya-macaristan arşidüküne ''kanka şu araplar da amma konuşuyor ha, sanırsın osmanlı dedikodusu.. hıhıhıhıh..'' derken yakaladım..
- olsun kendileri kaybeder padişahım..
+ aynen vezir.. ben de memlukluleri çağırdım takılmaya bize zaten.. artık böyle..
- iyi etmişsiniz..
tarih öğretmenlerinin sormaktan haz aldıkları sorulardan biridir.
ama her derste olduğu gibi tarih de ezbere dayalı öğretildiği için yıllar sonra büyük bir çoğunluğun aklında sadece sorusu kalmıştır.
Donanmaya gereken önemi hiç bir zaman veremediğimiz için. Dibimizdeki rodos, Kıbrıs, Girit gibi yerleri bile alırken çok uzun ve zor kuşatmaya oldu. Gemi teknolojisi yerlerdeydi. Avrupalı dev kalyonlar çıkarırken biz kürekli kadırgalarla savaş etmeye çalıştık. Bir de liman olmalı atlantikte korunmalı. Sen istanbuldan bu işi yapamazsın.
Osmanli nin yani Turk devletlerinin tamaminda olan kizilelma ulkusu nedeniyle katilmamistir. Turk devlet yapisinda somurme yoktur. Devlet güc, kut ve ülus uzerine yapilanir.
Bilge kaganin halka soyledigi "aci doyurdum" mantigi buradan gelir. Devlet halka karsi sorumludur. Adaletle yonetmek zorundadir. Insanlik, hakkaniyet cemberi tum bunlar Turkler i cografi kesiflerden yani somurgeden uzak tutmustur. Ayrimina dikkat etmek gerekiyor.
Bu gun halen tunusta, bosnada padisahlara dua ediliyorsa, trablusgarp sokaklari "bizler abdulhamid in torunlariyiz" diyorsa iste budur. Osmanli somuren bir devlet olmamistir. Onlar gonulleri feth eden alperenlerdi.
Hayatı ihtiyaçlar yönlendirir. Osmanlı'nın böyle bir ihtiyacı yoktu. Akdenize hakimdi ve dünya ticaretini o yönlendiriyordu. Gerçi Hindistan'a keşif için gemi yolladı ama açık denizlere dayanıksız gemileri olduğu için başarısız oldu. Osmanlı hiçbir zaman denize, deniz ticaretine önem vermedi zaten. ilgisi yoktu, bu konuya da yabancıydı. Denizle çok geç tanışmasının etkisi çok büyük tabii.
başlık coğrafi keşiflerden bahsediyor ama birileri "osmanlı sömürgeci değildi." teranesi okuyup durmuş.
osmanlı' nın elinde teknik imkanlar olsaydı keşif hareketlerine katılabilir, ele geçirdiği yerlerde yine istimalet politikası uygulayabilirdi. yani toprakları karadan fethedince iyi devlet, donanma marifetiyle keşfedip fethedince kötü devlet olmuyorsunuz. bir yeri fethediyorsanız amaç oranın kaynaklarından ve diğer avantajlarından faydalanmaktır. olayları romantize edip, dünyaya sırf adalet dağıtmak için hareket etmişler gibi davranmaya gerek yok.
hint deniz seferlerine bir bakın. millet coğrafi keşiflerle yeni ticaret yolları bulduktan 100 yıl sonrasında bile okyanusa dayanabilecek gemilerimiz yoktu. yani asıl mevzu osmanlı' nın sömürgecilik hareketlerine karşı olması ya da her devletin toprak bütünlüğüne saygı duyması falan değil, teknik açıdan yetersiz olmamızdı.
