Avrupalılar da ortaçağ’da en az Osmanlı kadar çomardı. Epilepsi hastalarını şeytan diye yakıyorlar, renkli gözlülerin şeytan olduğunu iddia ediyorlardı. Sonra ilk gelişme rönesans ile yaşandı. Coğrafi keşifler vs gutenberg’in matbaayı keşfetmesi, Martin luther derken okuma oranı hızla artmaya ve insanlar bir şeyleri merak etmeye başladı. Dogmatik olan her şeyden uzaklaştılar. Aydınlanma çağı, sanayi devrimi derken Osmanlı hiçbir şeye ayak uyduramadı. Matbaa asırlar sonra geldi. Sanayide hala ilkellik vardı ve Avrupa’nın mallarıyla yarışamıyorlardı. gerileme başladı ve en sonunda da yıkıldı.
Kim ne derse desin bu kaçınılmaz sondu ve ağır bir yenilgiyi haketmişlerdi.
hazerfen çelebide galatadan üsküdara nasıl uçarım hesabı yapıyordu ve adam harbiden uçtu. insanlık o adam sayesinde uçağı buldu rahatça seyahat edebiliyor artık. buradan osmanlının bilime verdiği değeri buluşlarını yazsam ebenin amından girer ağzından çıkar sayın lale.
