osmanlı imparatorluğu na barutlu silahların girişi

entry1 galeri0
    1.
  1. Osmanlı imparatorluğu’na ateşli silahların ilk giriş veya kullanım tarihi hala tartışma konusudur. Genel olarak Osmanlı tarihinin erken dönemlerinde olduğu gibi bu problem kaynakların güvenilirliğinin sorgulanabilir olması ve azlığından kaynaklanmaktadır. Ateşli silahların imparatorluğa ilk tanıtıldığı zamana yakın veya çağdaş Osmanlı kaynaklarına sahip değiliz.
    Tartışmayı, diğer bağımsız kaynaklar tarafından tasdiklenmeyen sadece XV. yüzyıl sonu ve XVI. yüzyıl Osmanlı kronikleri üzerine oturtmak belki de şüphe arz edebilir, çünkü bu kronikler, erken hadiselere yer verirken kendi zamanlarına ait terminoloji yansıtmış olabilirler. Böylece, sadece Tatar yayı misali şahsi ok silahları veya mancınık misali mekanik silahların kullanıldığı XIV. yüzyıl kuşatma ve savaşları hakkındaki yazılar Osmanlı kroniklerinin vakayinameleri yazıldığı zamanlarda düzenlice kullanılan silahlar veya ateşli silahları hatalı olarak zikredebilirler.
    Terminoloji, islam askeri teknoloji öğrencileri için büyük bir problem teşkil eder, çünkü yeni silahlar, gerçekte güdümlü silahlar veya mekanik kuşatma toplarını tanımlayan eski terimlerce anılır olmuşlardır. Muhtemeldir ki, ilk önce Timur imparatorluğu’ndaki Semerkant’ta ve oradan Osmanlıların doğusunda ra’d isimli Arapça bir terim, daha çok kasten yangın çıkarmak amacıyla fırlatılan oklu silah veya mekanik silahtan çok Timur’un saltanatı esnasındaki barutlu bir silah için kullanılmıştır. Bununla beraber, Timur’un oğlu ve mirasçısı Şahruh’un saltanatı boyunca, bu terim, metalden yapılmış ve büyük taş fırlatan toplar için kullanılmıştır. Benzer şekilde, XIV. yüzyıl Osmanlı kaynaklarında Türkçe terim “top”, hem top atışı, hem de topun kendisi için kullanılmıştır ki, muayyen bir durumda bu manalarda hangisine müracaat edilmesi gerektiği her zaman açık değildir. Diğer bir ifadeyle, kaynaklarda “silah” veya “top” terimi yokluğu silahın mevcut olmadığı manasına gelmez.
    Ateşli silahların Osmanlı imparatorluğu’na girişini incelerken bunu zihinde tutmak gerekmektedir. Türk tarihçiler tarafından önerilen 1354, 1386 ve 1389 tarihleri şüphelidir, çünkü bütün bunlar XV ve XVI. yüzyıllara ait kroniksel delile dayanmaktadır. Bu kronikler orijinal hadiselerin görgü şahitlerinden kaynaklanan sözlü geleneğe dayandığını ve daha önceki kaynakları kullandığını kabul ederek düşünebiliriz ki onların metinleri orijinal hadiseleri zamanlarından çok kendi dönemlerindeki mevcut terminolojiyi yansıtmaktadır. Kesin bir tarih vermeksizin ateşli silahların Osmanlılar tarafından XIV. yüzyıl sonundan önce kullanıldığına dair Djurdjica Petroviç’in sonucu doğru olarak kabul edilebilir. Venedik ve Dubrovnik’teki arşiv kaynakları ile hemen hemen çağdaş Sırp, Bulgar ve Batı şifahi delillerine dayanan özgün bir araştırmasında, Petroviç ateşli silahların Balkanlardaki 1380’li yıllarda kullanıldığını inandırıcı bir şekilde ortaya koymaktadır. Küçük ölçekli bu ilk topları Osmanlılar, Balkan yarımadasında yaptıkları savaşlar esnasında bu yeni silahlardan bazılar yanında bu silahları üretebilecek ve onları çalıştırabilecek teknisyenleri ele geçirme fırsatına sahip oldular. Osmanlı imparatorluğu’nda ateşli silahlar 1443-1444 yıllarında Balkanlar’daki Osmanlı-Macar savaşlarında önem kazandı ki, bu Osmanlı savaşçılığı ve askeri teknolojisinin tekâmülü için son derece önemli olduğunu ortaya koydu, çünkü Osmanlılar, düşmanlarının savaş sistem ve taktiklerine karşı kendilerini yenilemelerini gerektirdi. Bununla beraber, unutulmamalıdır ki, askeri teknikteki değişimin tatbikatta yerleşimi yavaştı ve yeni silahlar eski silahlarla Avrupa’nın her yerinde yıllardır yarış halindeydi.
    1 ...
© 2025 uludağ sözlük