herkes muhteşem yüzyıl filmine ateş püskürüyor ama dizide anlatılan harem olayları,harem erkek görevlilerin hadım edilmesi,zina durumlarının had safaya ulaşması olguları gerçektir.
Okuyunuz ve okutturunuz efenim.
--spoiler--
Hükümdarların çıplak cariyelerin danslarını seyrettiği idda edilen Hünkar Sofası Daire'sinin duvarlarında Bakara Suresi 257. ayetinden itibaren yedi ayet yazılıdır ki bir ayetin meali aynen şöyledir: "Allah kendisine hükümranlık verdi diye (şımarıp azarak) Rabbi hakkında ibrahim ile tartışanı görmedin mi?"; Sanki adeta Osmanlı hükümdarı bu ayetle gerçek hükümdarın kim olduğunu, hükümdarım diye şımarıp azdığı taktirde Nemrutlaşabileceği ihtimalini, hergün bilinç altına kazıyor, iman edenlerin karlı bir konumda, Nemrut gibi imansızların ise ne derece zararda olduğunu görüyor ve okuyordu.
--spoiler--
harem lugatte korunan, mukaddes ve muhterem yer anlamına gelir. ev, konak ve saraylarda genellikle iç avluya bakacak bir şekilde planlanan, kadınların yabancı erkeklerle karşılaşmadan rahatça günlük hayatlarını sürdürdükleri kısımdır. burada yaşayan kadınlara da harem deniyor olması, islamiyet'in bu bölümlere, özellikle hane kadınlarıyla belirli bir kan bağı dışında kalan erkeklerin (namahrem) girişini yasaklamasından kaynaklanır.
osmanlı devlet teşkilatında harem-i hümayun tabiri hem haremi hem de enderunu içine alır. enderun padişah, saray ve devlet hizmetinde bulunacak erkeklerin, harem ise ikametgah görevinin yanında kadınların yetiştirilmesi için bir eğitim müessesesidir. bu bakımdan hareme yüksek dereceli kadınlar akademisi de denilebilir. burada en alt kademe olan cariyelikten ustalığa kadar bir terfi sistemi bulunmaktadır.
haremin bu son derece çarpıcı ve ilgi çekici yönü ne yazık ki, hep geri plana itilmiş ve yeterince değerlendirilmemiştir. buna karşılık harem hayatının gizliliği ve mahremiyeti herkese malum olduğu halde özellikle batılı yazarlar tarafından hiç bilinmeyeni en bilinen kısmıymış gibi harem hakkında anlatılanlar basit ilişkiler üzerine kurulmuştur. buradaki bilgilerle senaryolanan çeşitli film, roman ve tiyatrolarda da maalesef çok geniş bir teşkilata sahip bulunan haremin asıl fonksiyonu göz ardı edilmiş veya maksatlı olarak unutturulmaya çalışılmıştır.
oysa son yıllarda harem üzerine yapılan yerli ve yabancı bilim adamlarının yaptıkları çalışmalar osmanlı sarayının harem bölümünün padişahın evi ikametgahı olmasının yanı sıra dünyada eşi benzeri görülmeyen bir mektep hüviyetinde olduğunu gözler önüne sermektedir.
harem-i hümayun hakkında on yıllık yorucu bir mesai sonunda arşiv belgelerine dayalı bir doktora tezi hazırlayan amerikalı uzman leslie peirce "biz batılılar islam toplumunda cinselliği saplantı haline getirmek gibi eski ama güçlü bir geleneğim mirasçılarıyız. harem, müslüman cinsel duyarlılığı üzerine kurulu batı efsanelerinin kuşkusuz en yaygın simgesidir" dedikten sonra haremin amaç ve teşkilatı hakkında verdiği bilgiler aleyhteki iddialara en güzel cevaptır.
"hanedan ailesi üyeleri için harem bir ikametgahtı. sultan ailesinin hizmetkarları için ise bir eğitim kurumu diye tarif olunabilir. genç kadınlar sadece padişaha uygun cariyeler ve annesiyle diğer ileri gelen harem kadınlarına nedimler sağlamak amacıyla değil, aynı zamanda askeri/idarî hiyerarşinin tepesine yakın erkekler için uygun eş sağlama amacıyla eğitilirlerdi. enderun, saray içinde padişaha kişisel hizmet yoluyla erkekleri nasıl saray dışında hanedana hizmet hazırlıyorsa, harem de kadınları padişah ve annesine kişisel hizmet yoluyla dış dünyadaki rollerini almaya hazırlıyordu.
azat edilerek enderun mezunları veya diğer görevlilerle evlendirilen bu kadınların payına da kocalarının oluşturduğu erkek hanelerini (selamlık) tamamlayan haremler oluşturmak düşerdi.
sultan hanesinin kurduğu teşkilat ve eğitim kalıbı bu köle evlilikleri vasıtasıyla çoğaltılarak osmanlı yönetici sınıfının sosyal ve politik temelini oluşturuyordu. saray eğitim sisteminin -hem erkek hem de kadınlar için- ana hedeflerinden biri hükümran hanedana sadakatin aşılanmasıydı. imparatorluk elitini sarmalayan bağları erkekler kadar kadınlar da sürdüğü için elitin sadakatinin odağında sadece padişahın kendisi değil, aynı zamanda sultan hanesinin kadınları, yani bir bütün olarak haneden ailesi vardı."
yine 17. yüzyıl bazı batılı yazarlardan haremin gizliliğinin yanı sıra harem hakkında konuşanların da fanteziler üretmekten başka bir şey yapmadıklarını gözlemlemek mümkündür.
"sarayın, ikinci avluya girmelerine izin verilen yabancıların gidebildiği kadarını gördüm... i̇çeriyi görmedim. ama hükümdarlarına karşı huşu duyduklarını gösteren şahane bir sessizlik ve saygı içindeki sonsuz bir görevliler ve hizmetkârlar kalabalığı ile karşılaştım." (henry blunt, a voyage into the levant, 1638).
"kadınlar dairesine ilişkin bir bölümü buraya, okuyucuya bu daireyi iyi bilmenin imkânsızlığını anlatabilmek için dahil ediyorum... buraya erkeklerin girmesi yasaktır ve bu yasak hristiyan manastırındakinden çok daha büyük bir dikkatle uygulanır...
sultanın aşk hayatının niteliği gizli tutulur. bunun üzerine konuşmayacağım ve bu konu hakkında hiç bir bilgi edinemedim. bu konuda fantezi kurmak kolay ama doğru bir şeyler söylemek alabildiğine güçtür."
(jean-baptiste tavernier nottvelle relation de l'interieur du serrail de grand seigneur, 1675).
"kardeşim, osmanlı imparatorlarının sarayı konusundaki merakını herkesten kolay giderebilirim. çünkü yirmi yıldan fazla bir süredir bu sarayın içine kapalı kalmış biri olarak güzelliklerini, yaşam tarzını, disiplinini gözlemleme zamanım oldu. çeşitli yabancı gezginlerin bir kısmı dilimize de çevrilmiş olan bir çok fantastik tasvirine inanılacak olursa b sarayın büyülü bir yer olmadığını hayal etmemek güçtür... fakat sarayın asıl güzelliği içinde gözlenen düzende ve burada yaşayan güçlü kişilerin hizmetine bakacak olanların eğitiminde yatar."
(françois petis de la croix, ett general de l'empire ottoman, 1695)
"hayır kesinlikle böyle bir şey yoktur. Harem denen şey, yabancı kızların morallerini düzeltmek için yapılmış, eğlensinler diye var edilmiştir osmanlı'da. Padişahın onlara dokunduğu filan yoktur haşa! padişah tek eşlidir. Dinine bağlı muhteşem bir adamdır. herkesin dinine saygı gösterir, herkese merhamet eder. ERkekleri de hadım etmez. herkese iyi davranır. savaşırken ise kimsenin kılına zarar vermemiştir. insanlar özgürce yaşamışlardır osmanlı'da daima... "
diyen kuş beyinlilerin her zaman var olacağını gösteren durumdur. yarın ocakçı gençlik rahatsız olacak bu diziden. hele bir de kanuni'nin eş cinselliğine değinirse dizi, ohooo yandık. bir kere allah'mın italyanını ne diye o kadar yükseltirsin ki? değil mi? vardır bunda bir iş. NEyse izleyelim görelim. *
osmanlı hareminde geçen olayları benimseyememe durumu söz konusu değildir efendim. Anlatılanların osmanlı haremi ile alakası olmaması durumu söz konusudur.
Padişahın haremde ki bütün hatunlara kaydığını zanneden, iki kitap okumaktan aciz olan kendi tarihini oryantalist tablolardan bilen güruhun hoşuna gider tabi bu saçmalıklar.
