osmanlı'nın kurucusu sayılan ve imparatorluğa adını veren osman bey'in gerçek isminin otman (atman - ataman) olması iddiasından mütevellit, osmanlı imparatorluğu'nun aslında sahip olması lazım gelen türkçe soylu devlet adıdır.
hoş, otmanlı değil atamanlı ismi de uygun düşebilirdi zira:
osmanlı'nın kurucusu sayılan osman bey'in yazılı tarihte ilk defa geçişi, bizans kayıtlarında olmuştur. bizanslı tarihçiler, osman bey'i, bizans ticaretini engelleyen biri olarak naklederler. ve bu kayıtta ismi atuman olarak yazılır (ataman olarak okunur)
osman bey'in ismi olarak geçen ataman, aynı zamanda orta asya'dan anadolu'ya kadar türk kökenli bir çok toplulukta liderlere verilen bir ünvandır.
neyse, yine bizans tarihçilerinden pakhimeris, daha sonra beylik ve bizans kuvvetleri arasında cereyan eden bapheus savaşını (1301 olmalı) kaydederken osmanlı'ya ''atmanlı'' der..
babasının adı ertuğrul olan, amcalarının isimleri de öz türkçe olan osman bey'in gerçek isminin ataman olduğu iddiası mevcuttur. bizans kaynaklarında atuman kaydı batı dillerine de ottoman olarak geçmiş olabilir.
o dönemde ataman'ın atman ve otman olarak da kullanıldığı kayıtlarda vardır. atamanlı imparatorluğu çok radikal geldi diyenlere otmanlı imparatorluğu, light versiyon olarak daha makul gelebilir.
'iyi ama bizans tarihçileri osman'ı hatalı girmiş olabilirler kayıtlara' dediğinizi duyar gibiyim. onun da sağlaması şöyle yapılıyor: bizans kayıtlarında osman adı daha önce başka tarihi kişiler bağlamında kullanılıyor ve othman olarak geçiyor. yani bizans'ın arapça isim olan osman'dan haberi var, osman'ı othman olarak kayıt etmiş daha önce. kısacası, osman bey'in adı osman olsa gerçekten, bizans onu othman olarak kayıt edecek. ama atuman olarak kayıt ediyor.
ataman bey'in adı, ya kendisi arzusu ile, şeyh edebali ile sohbetleri sonrası (ve belki de kızıyla evlendikten sonra), yani müslümanlığı daha çok benimsedikten sonra, ya da kendinden 200 yıl sonra devletin tarihini ilk defa yazan osmanlı tarihçileri tarafından ataman (otman)'dan osman'a devşirilmiş olabilir.
belgelerle de desteklenen bu iddialara göre osman bey diye bildiğimiz ve osmanlı imparatorluğunun adını aldığı beyin asıl adı ataman ise, osmanlı imparatorluğunun asıl adı da atamanlı imparatorluğu olmalıdır.
tabi ki bu saatten sonra olacak şey değildir belki, ama benim kulağıma fena gelmiyor. en azından türk devleti gibi duruyor atamanlı imparatorluğu deyince. hoş tabi bir çok tartışmaya açık bir konudur, fatih sonrası osmanlı devletinin ne kadar türk devleti olduğu tartışmaya çok açık bir konudur.
ingiliz gavurunun dili dönmüyor ottoman diyor diye atasının ismnini ottoman yapan, ama ingilizin dilini ingilizden daha aksanlı konuşmak için bel ve gerdan kırarak, ve kırk yerinden kırılarak, ingilizi bile hayrette düşürecek kadar yavşakça bir şekilde ingilizce konuşan zavallı, cahil, kompleksi ama kompleksini kabul etmeyen yurdum ergeni zırvasıdır.
yanlış önermedir. zira osman beyin adı anadoluda kurulan beylikle birlikte osmanlılar olarak günümüze kadar gelmiştir. sağa sola bakmaya gerek yok. bizansın yalan yanlış zımbırtılarını da belge diye konuşmak ne kadar doğrudur bilinmez...
oğluna orhan adını koyan bir kişinin ağabeylerinin isimleride türkçe iken osman adını alması iki şekilde açıklana bilir ya bey olduğu zaman kendisi değiştirdi, ya da otman- atman - ataman adını beğenmeyen müslüman birileri.
ord.prof.dr.halil inalcık'ın onayladığı bir realiteyi, kabul etmek yada kabul etmek için beklemek dışında 2 seçeneğiniz var..ancak reddetmek gibi bir seçeneğiniz yok..
bilmiyorsan, öğreneceksin..bilmediğini inkar etmenin ve ısrarda diretmenin bir anlamı yok..
herşeyden önce osman demek arapçada yılan yavrusu demektir..kalkıp da böyle bir adın koca bir devlette kullanılabileceğine inanıyormusunuz ?
araştırmayan, sırf kulaktan dolmalarla yetinen kesimin bir türlü kabul etmediği; tarihi belgelerle kanıtlanmış gerçektir. otman bey, kendi yanına topladığı türk boylarıyla 1.300 yılında bir çadırda kımız içerek otmanlı devletini kurmuştur. osmanlı sevgisi altında arap hayranlığı yapan ergenler, ister inanın, ister inanmayın doğrusu böyle.
türkler müslüman olmazdan önce de türktü. babasının adı ertuğrul oğlunun adı orhan olan bir kişinin adı osman olamaz heralde.
o tarihlerdeki türk isimlerine baktığımızda;
alpagut, arda, bali, batu, kağan, barkın, giray, kayra vb. gibi isimler görüyoruz. şimdi osman deyince mantıken alakasız.
bir de şöyle düşünmek lazım; osmanlı sonuçta tarihi boyunca aşağı yukarı aynı kültürken, son yıllarındaki abdülaziz, reşat, vahidettin gibi isimler ilk yıllarında neden yok, sonradan nerden çıktı.
aynı isim bir çok padişahta mükerrer kullanılmış (osman, mehmet, murat, mustafa, bayezit, selim, süleyman, mahmut) ertuğrul ve orhan ismini ise ikinci bir defa asla kullanmamışlar.
şimdi bazı osmanlıcılar osmanlı devleti demek doğru değilmi diye bir tartışmaya bile girmek istemiyorlar. bunu tartışanları bile dikekt aslını inkar eden soysuz yerine koyuyorlar. osmanlı hanedanı bile müslümanlıkla beraber cettinden aldığı kültürü araplaştırmış olmuyormu?
ha birde osmanlının son yıllarında fransızlaşması varki ona hiç girmeyelim.
Daha derin arastirilmasi ve incelenmesi gereken ancak isiginda tarihin degistirilmesi gerekli olmayan iddia. Konu ile ilgili basit birkac analiz yapalim:
Arapca'da bizim lisanimizda kullanilan sekliyle "S" harfi yoktur, "osman" olarak bildigimiz dort halifeden birinin ismi olan bu isim araplar tarafindan "otman" seklinde ve s/t/z karisimi bir ses ile telaffuz edilir. Tipki fatiha suresindeki "Sıratellezine en'amte aleyhim" deki "z" gibi citlayarak soylenir. Osman ismi, arapcadaki otman'in turkler tarafindan alisik olduklari ozturkce'deki utman/atman/ataman'a benzettikleri isimdir. Arapcada ornegin Mehmet diye bir isim de yoktur. Mehmet ismi Muhammed'in turk fonetigine uydurulmusudur.
Baska yazarlarin saptamalarina konu oldugu gibi Ertugrul Gazi'nin diger iki oglunun adlari turkce iken Osman Bey'in isminin arapca olmasi dikkat cekicidir. Devlet kulturu gibi toplumun ve hanedanin yapisi da Osman Bey doneminde hizla degismektedir, turk toresinin yanina islam/arap adetlerinin eklendigi ve birbirine yedirildigi bir donemdir bu donem. Bu gecisi Osman bey'in ogullarinin isminde de goruruz, 7 oglunun 4 tanesinin ismi ozturkce iken, uc tanesinin (alaeddin, Hamid ve Melik) ismi arapcadir. Bu perspektiften bakildiginda Osman Bey'in adi gercekte pek ala Utman/atman/ataman olabilir.
Gelelim devletin adina; iste burasi arastirilmasi gereken noktayi teskil ediyor, her ne kadar osmanli'nin ilk zamanlari yazili kulturun cok gelistigi yillar olmasa da o donemden kalan resmi evraklara bakilmalidir. Bizans evraklari bu konuda kanimca kanit teskil etmez zira bir ismin baska bir dilde telaffuzu aslindan cok baska olabilir, bu da bizim acimizdan yaniltici olabilir. Avrupanin osmanliya Ottoman demesi gibi. Kendi dilimizi avrupalidan ogrenecek degiliz elbette.
Tarihin degistirilmesinin gerekli olmadigi savima gelince: Osmanlinin devlet duzenini kurup yerlestirdigi, dunya ile alisveris halinde bulundugu ve kendini anlasilir bir sekilde ifade ettigi donemlerde Osmanli kendine otmanli demedigine gore, kendini devlet-i âliyye-i osmâniyye seklinde ifade ettigine gore donup bugun bizlerin 600 yillik ecdadimizi kendini hic adlandirmadigi sekilde -en azindan olgunluk doneminde- adlandirmamizin bir geregi ve anlami yoktur. Osmanli'ya atamanli dememiz, osmanlinin araplasip turk ozunu kaybettigi ve kirlendigi gercegini degistirmeyecek, biz turklerin tarihindeki "arap hayranligi" duskunlugunu hafifletmeyecek, affettirmeyecektir. Tarihimizdeki pek cok yanlistan biridir bu arap hayranligi, osmanli'nin "atamanli" oldugunu benimsemekle ancak bu yanlisin ustunu orteriz, gelecege yonelik yapici bir tavir almis olmayiz.
