büyük olduğunu bilmekten ziyade, büyüklenmeye başlamasıdır.
en büyük hata diyerek teke indiregenebilir mi bilemem. çünkü yapılan bir tanecik yanlışlık bile zincirleme bir kartopu etkisi yaratıyor çünkü.
en başlardan bakalım mı olaya? 2. mehmet döneminde çıkan bir kaç yasa mesela. kardeş katli, saray dışı evlilikler... her ikisi de bizim gözümüzde bir devri kapayıp diğerini açan bir hükümdar için falsoluydu. hele ki, müslüman kanı dökmeknin kuran' da kesinlikle yasaklanmasının, ellerini kollarını bağlaması yüzünden, çıkışı kardeşlerin kan dökülmesin diye ipek urganlarla boğmak suretiyle ortadan kaldırmak hiç yakışmadı. bence! bu köylü kurnazlığı ile hareketti diye düşünüyorum. bu şey gibi. şeker yemesi kesinlikle yasaklanan bir çocuğun çikolata yiyince annesine bu şeker değil çikolata diyerek sıyırması. hem kurala uygun hemde kural dışı.
sonrasında gelenler daha da matah değiller. 2. bayezid' in fetihe ve savaşa alışkın bir orduyu istanbula hapsetmesi, 1. selim' in savaşa gitmiyor diye babasını tahttan indirmesi. bunu yapabilmek için yeniçeri denen grubu kullanması ve bu olayla yeniçerilerin uyanması ve güçlerini fark etmesini sağlaması. 1. süleyman' ın kapitülasyonları, adını hatırlayamadığım başka bir hükümdarın sancağa çıkma geleneğini kaldırması. yüksek rütbeli paşalıklara devşirmelerin getirirlmesi hem de sırf hanedan değişmesin korkusu yüzünden...
uzayıp giden liste bize gösteriyor ki tek bir hata değil zaten osmanlı' yı yıkan. hatalar bütünü. kimin daha küçük olduğunun ne önemi var ki?
hadi onlar amarikayı hindistan sandılar, üzerine bir de turkey dediler, sen bari onlara uymasaydın amarikano deseydin ne güzel biz de onlarla kafa yapardık.
devletin asli kurucu unsuru olan türklerin hep geri planda bırakılması. en kritik makam ve rütbelerin devşirmelere, azınlıklara teslim edilmesi. şahsi fikrim.
gittikleri her yere dillerini götürmemeleri... öyle olsaydı ispanya'nın yaptığı ve sonucunda 40 milyonluk ülkenin dilini 450 milyonun konuşması durumu gibi bizim nadide dilimiz de yüzlerce milyon kişi tarafından konuşulabilirdi.
18. yy başlarında haremın öneminin artması padişahların dalkavuklukları ve kadına düşkünlük. bir tarihçi der ki osmanlı sarayına 18 . y.y a kadar şarap girmemiştir. osmanlı literatüründe şarap (içki), kadın, zevk düşkünlüğü ülkeyi batırmıştır.
en büyük hatası neydi bilemem ama kesinlikle karı-kız meselesi olmadığını düşünüyorum. reyting sapkını dizilere bakarak böyle sonuçlar çıkartmak çok yanlış. misal kanuni. diziye bakarsan adam hiç durmadan s*ki elinde haremde cirit atıyor. halbuki adam savaştan savaşa koşturmuş, istanbulda topu topu 6 ay mı ne geçirmiş adam.
işgal ettiği yerleri sömürmeyip vatan olarak görmesidir kanımca. eğer sömürseydi hala devam eden bir güç olabilirdi. hatta ve hatta dünya dili türkçe olabilirdi.
neyin uygun olup neyin olmayacağına. neyin kullanılıp neyin kullanılmayacağına din gibi dogma bir kurumun karar veriyor olması ve bunun sonucu olarak sürekli değişen dünyanın olabildiğince gerisinde kalmak.
ispanyollar 200 yıl kaldıkları güney amerikada, brezilya hariç tüm güney amerika ülkelerinde şakır şakır ispanyolca öğretmiş, hristiyanlaştırmış, kültürlerini empoze etmişken, 300 yıl mısırda, balkanlarda, kırımda, kafkaslarda hüküm süren osmanlı ne asimile etmiş, ne dinine müdahale etmiş ne de kültürüne diline karışmıştır. Şayet sömürgeci barbar bir politika izleseydik şu an rumlar, yunanlılar, ermeniler, olmazdı kıbrıs sorunu, ermeni sorunu kalmazdı. Bence en büyük hatası, batının afrikayı,amerikayı sömürmesi gibi biz de ele geçirdiği topraklardaki insanlara ortak dil(türkçe), hatta din(islam), genel olarak kültürümüzü aktarsaydık şu an dünyadaki etki alanımız çok daha geniş olabilirdi.
batıyı takip etmesini çok çok geç anlaması. batı derken sanattan bahsetmiyorum, günlük işe yarayan o zamanın teknlojik gelişmelerini çok geç kullanmaya başlaması...
ancak o dönemin şartlarında yaşamadığımız için yargısız infaz çok kolay, o yüzden osmanlı atamızdır, her türlü saygımız sonsuzdur...
