abartılan bir konudur. o oruç tutuyor diye kimse tutmayan herkes oruçluymuş gibi davranmak zorunda değildir elbet. oruç tutan kişilerin kimseden bunu istemeye hakkı yoktur. lakin her konuda olduğu gibi bazıları bu işin de mokunu çıkarır.
örneğin, oruç tutmayan öğretmen, daha önce hiç yapmadığı halde ramazan ayında baklava ve börekleri getirip öğretmenler odasında, herkese göstere göstere ikram ederse, bu işin altında çapanoğlu aranabilir...
bu iş tamamen insanın kalitesi ile ilgilidir. kaliteli insan ne yapması gerektiğini bilir. ne oruçlu insan ortalıkta terör estirmelidir, ne de oruçsuzlar kıtlıktan çıkmış gibi gerzeklik yapmalıdır...
saygımız vardır tutar karışmayız.ama bir noktada orucun amacı hayatın açlık denen yönünüde biraz olsun tatmak değil midir ?yoksulun ,açın,sokakta yatan evsizin halinden bir nebzede olsa anlamaya çalışmak yok mudur orucun amaçları arasında ?o adam oruç tutuyo yanında birşey yemeyin demek bu duyguyu yeterince tatmasına engel olacaktır.Gidip gözüne soka soka yiyin demiyorum elbette.Fakat normal her zaman napıyorsak bundan farklı bir davranışta bulunmak saçma olur,amaca ters olur.
gösterilmesi gereken saygıdır.
açık açık söyleyeyim. ben oruç tutan bir insan değilim. oruç mantığını kavrayabilmiş de değilim. ama ne olursa olsun bir insanın inandığı şey bana veya etrafta başka kimseye zarar vermiyorsa ona saygı duymak benim insanlık vazifemdir.
ayrıca öyle insanlar var ki, kendi dininin gereği olan oruç kavramını garip karşılayıp, üzerine geyikler çeviriyorken, başka milletlerin dini gereklilikleri karşısında "vay be" diyip özenebiliyor.
robert de niro kiliseye gidip günah çıkarttığında "vay be robert baba kilisede" diye salyalar akıyor, ama kadir inanır kalkıp camiye gidince "ayakkabılarını da yanına al, gayrimüslimler çalmasın" diye geyikler yapılabiliyor.
bilmiyorum ya, ben tutmuyorum ama tutana saygım vardır.
saygı için oruç tutuyorsa (sansür...) kadar yolu vardır. Orucunu bana tutmuyordur. ama etrafındakilere saygılıysa saygıyı her insan gibi hakeder ve oyle de davranılır...
tutmayana gösterilen saygıyla kıyaslandığında gayet üst düzeydedir. otobüste suyumu içmeye çalışırken pis pis bakan gözler filan. format atınca düzelir.
bu sıcaklarda becerebilene benim e duyduğum saygı, saldırgan üslupları mantıklı bulmuyorum, sonuçta bu özgür iradenin vereceği bi karar, oruç tutulur ya da tutulmaz. gerisi kimseyi ilgilendirmez aslında ama görüyorum ki herkeste bi tripler, bi haklıyımcılık halleri, rahat olun, kafanıza göre takılın, gerilmeyin.
sadece oruç tutana değil tutmayana da aynı hassasiyetle yaklaşılması gerekir ki toplumsal olarak çatışmaların çoğunu birbirimizi anlamadığımız ya da daha doğrusu anlamak istemediğimiz için yaşıyoruz. oruç tutmayan tutana '' yobaz '' oruç tutan tutmayana '' domuz '' diye hitap ederse tabiki çatışırız.
en iyisi bir şeylerin niye yapıldığını öğrenmek ve kendisi için neyin en iyisi olduğuna karar veren insanın kararına saygı duymaktır.
oruç tutana saygı, tamamen kişisel ahlakla ilintili bir değerdir. başımdan geçmiş bir olaydır: okul zamanı, yurtta oda arkadaşımla ramazanın ilk gün orucunu tutuyoruz bir yandan da o gün gelecek seferi arkadaşımızı bekliyoruz. beklenen kişi geldi. soyundu dökündü, yolda yemek yiyemediğinden bahsetti ve birden bütün bir salatalığı biraz şaka yollu biraz gerçek güzümüzün önünde ortadan ikiye ayırıp katur kutur yedi. o an salatalığın yaptığı etkiden bahsetmicem bile * ki bu arkdaş türbanlı müslüman evladı müslüman bir arkadaştı ama gel gör ki böyle bir davranışta bulundu. yöreyle de alakası yok; oda arkadaşlarımın ikisi de karadeniz insanıydı.
ben sahir günlerde de bazen oruç tutardım. o gün, ramazanın ilk günü, benimle birlikte oruç tutan arkadaşım sahir günlerde benim orucuma saygı duyar ezan okunmadan ağzına benim yanımda su bile sürmezdi ki bu arkadaşta açık denilen tarz sahibi bir kimseydi.
oruç tutmayanın tutanın yanında yanında yememesi meşakkatli bir iş olmasa gerektir. ne kaybeder? ne kazanır?
dinin sebep olacağı tartışmalarda doğrular çoğunluk tarafından belirlenir lakin tartışma polemiğe sebep oalcak türden değildir. ağır bir yük içermez. karşılıklı hoşgörü her şeyi çözecektir. ortada baskı olmadığı sürece bu saygının tahammülsüzlük noktasına gelmesi beklenemez. baskıyı oluşturacak bir durumda yoktur. dinin getirdiği o baskıyı olsa bile baskıyı gözardı etmek olduğundan her iki pencereden de zorluk içermez. aksine kolaylaştırır. çeşitliliği bir renk atfeder.
bunu sadece oranlara vurursak yanlış yaparız gibime geliyor.
mesela; sadece oruç olarak bakmamak lazım olaya, genelde bizim kültürümüzle alakalı bir durumdur.
salt olarak bunu oruç olayına bağlamak olayı tam anlamıyla kavrayamamak olur. şimdi sokak da ramazan ayından harici de bir şey yemek çoğu insana göre ayıptır.
mesela ben kendi bulunduğum ortamdan bahsedecek olursam, sokak da yemek yiyen birisini bulmanız çok zordur. eğer kişi bir sandviç vs vs aldıysa genelde sokak da yürüyerek yemek yerine kuytu bir köşede hiç kimseye görünmeden yemektedir.
ramazan ile birlikte tabiki bu durum daha da belirgin bir hâl alıyor ve daha çok göze batıyor ancak normal zamanlar da da dışarıda yemek yemek çoğu insana göre ayıptır.
ayrıca yabancı ülke de oruç tutan kişilere de hristiyan vs vs olan kişiler saygı gösterirler bu bağlamda.
kaldığım yerde bir kişi oruç tutuyor normal de bir salon var ve 3 kişi orada yemek yiyiyorlardı, ancak o 3 kişiden 1 kişi oruç tuttuğu için diğer iki kişi odalarında yemek yiyiyorlar.
evet bu olay sadece çoğunluk yahut başka bir şey ile alakalı ddeğil. bu biraz da yetiştirilme tarzıyla alakalı bir şeydir.
kesinlikle gelişmiş toplumlarda mutlaka bulunması gerekendir.
işin mantığını kavramak isteyenleri, "çoğunluktur" diye uymamaya çalışanları, kendileriyle diğer insanları karşılaştıranları gerçekten anlamıyorum. kendi adıma konuşmam gerekirse: oruç tutmadığım için ramazanda kalkıp ulu orta yemek yemeyi, ne biliim belediye otobüslerinde su içmeyi, insanların yanında sigara kullanmayı *** abes buluyorum. söz konusu saygı hiç bir yasayla belirtilmemiş, hiç bir cezai yaptırımı olmayan, belki de mantığı da bulunmayan bir saygı olabilir. ama her ne olursa olsun insanın insana saygı göstermesi onun dnasındaki insanilik düzeyini belirler. ki bu da bir şeydir arkadaşlar. yabana atılmayacak bir şeydir.
farz ı misal bi adamla konuşuyosunuz, muhabbet döndü dolaştı kurbağalara geldi. adam size: 'ben kurbağaları kutsal olarak değerlendiriyorum ve cumartesileri yeşil giymiyorum' dese ne diyeceksiniz? hahahaha diye kopup dalga mı geçeceksiniz? tabii islamiyeti ve oruç tutmayı bu kadar basit bir örnekle bir tutmuyorum. ama toplumun sıradışı kişilerinin gözünden durumun bu derece önemsiz olsa bile edebe adaba uygun davranmanın gereğini vurgulamak istedim. bakınız efendim:
ben kurbağaya bile tapan adama saygı gösteririm arkadaş. onun düşüncesidir. mantık aramam. ona saygı duymak için de acaba arkasına yaklaşık 3 milyon kişi toplamış da mı kurbağaya tapıyor diye de bakmam. eğer beni çok rahatsız etmeyecekse cumartesi günleri de onun yanında yeşil bir şey giymem.
hayatın kendine ait farklı bir döngüsü vardır. insanların da bu döngü içinde beğendikleri bir yeri almak için oluşturduğu kurallar vardır. onları sorgulamak kimsenin haddi değildir.
