o cetvel lawrance diye bir adama aitti. şimdi gelin yavrularım, başıma toplanın da size bu cetvelin öyküsünü anlatayım.
öncelikle ingilizler ve fransızlar, osmanlı'dan koparacakları ortadoğu pastasını aralarında paylaştılar. (bkz: sykes picot antlaşması)
fransız bölgesi:
fransız bölgesinin sınırları birkaç kez değişti. önce ingilizler, fransızlara vaat ettikleri kuzey ırak'ı kendi bölgelerine aldılar. sonra da türk direnişçiler güney anadolu'dan işgali püskürttü. fransızların avucunda cücük kadar bir yer kaldı, o da 7 parçaya bölündü. bu 7 parça, birleşip büyük suriye adını almaya çalıştıysa da parçalardan 2'si buna itiraz etti. biri hatay'dı, buradaki türk nüfus türkiye ile birleşti. diğeri lübnan'dı, buradaki maruniler, ermeniler vs suriye'ye sıcak bakmıyordu. kalan 5 parça birleşip suriye'yi kurdu.
ingiliz bölgesi:
1- arap isyanı sırasında ingilizler iki kesimden destek görmüştü. biri, çölde epey güçlü olan vahhabi suudiler, diğeri de hicaz'ın yöneticisi haşimilerdi. ingilizler ortadoğu'yu bu iki aileye paylaştırdı.
2- vahhabiler iç çölün yanı sıra hicaz'ı da işgal etti ve suudi arabistan kuruldu. ancak güneyde, osmanlı'dan kopmayı başaran yemen ve umman bağımsız kaldı. basra kıyılarındaki petrol bölgelerinde de avrupa güdümlü küçük devletçikler kuruldu, katar ve bahreyn gibi. bazıları da birleşik arap emirlikleri çatısı altında birleşti. ingilizler, bu zengin petrol bölgesini suudilere vermek istememişti.
3- haşimiler de kuzey kısmı aldı. fakat şerif hüseyin yaşlı olduğu için kendi payını iki oğlu arasında böldü. abdullah batıyı aldı ve orası ürdün oldu, faysal doğuyu aldı ve orası ırak oldu. iki ülkenin kraliyet aileleri akrabaydı ve bu durum, ırak'ta 1958 darbesine kadar sürdü. ürdün'de hâlâ haşimiler var.
4- ilerde israil'in kurulabilmesi için filistin bölgesi haşimilere verilmedi ve ayrı bir yönetim kuruldu.
5- petrol açısından zengin kıyı bölgesinde küçük ve zayıf bir kuveyt kuruldu.
işte bu kadar basit. öğrendiklerinizi kullanarak siz de evinizde kendi ortadoğunuzu yapabilirsiniz.
