Bu devre X / XI-XVI. Yüzyıllarını kapsar. Türkler Orta Asya'dan Batı'ya doğru göçleri sırasında farklı coğrafyalarda, farklı kültürlerle karşılaşmış, bu karşılaşmalarda başka komşu kültürlerle temas olmuş ve bunun neticesinde Türk kültüründe, dilinde bazı farklılıklar ortaya çıkmıştır.
Türklerin birçoğu islâmiyetle tanışmış. Bütün bu gelişmeler Türkçenin bu dönemde farklı şivelerle ortaya çıkmasına neden olmuştur. islâmiyetin kabulüyle Türkler Arap alfabesini kullanmaya başlamışlar, Türk müellifleri eserlerini artık Arap alfabesiyle yazmışlardır. Türkçenin tarihî şiveleri genellikle bu dönemde oluşmuştur.
Türkçenin bu tarihî şiveleri şunlardır:
