madde dalgası ya da de broglie dalgası olarak da bilinen ve özellikle kuantum dünyasındaki dalga-parçacık düalitesini anlatan kavram.
normal hayatta ya da başka bir deyişle makro dünyada, herhangi bir cismin, mesela bir kamyonun, bir golf topunun ya da aklınıza gelebilecek başka herhangi bir şeyin belli bir andaki yerini, yani konumunu kesin ve net bir şekilde verebiliriz. atom altı parçacıklarda ise bunu yapamayız. bir parçacığın belli bir anda nerede bulunabileceğine dair olasılıklar üzerinden konuşabiliriz sadece. bu dalgalar da işte bu olasılığın hesaplanmasına ilişkin dalgalardır.
tipki icine tas atilan bir golde hareket eden dalgalar gibidir ama goldeki dalgalar gibi elle tutulur degildir. gerci bazi farkli teorilerde fiziksel bir dalgaya donusuyor ama buraya simdilik girmeyelim.
bu dalgayi en iyi sekilde cift yarik deneyinde gozlemleriz. buna gore bir parcacik %21 orada, %77 surada ve %2 burada olabilir. parcacigin durumuna ait olasilik dalgasi o parcacikla etkilesime girildigi an coker. parcacigi gozlemlemek nihayetinde onunla etkilesime girmek demektir. gozlem ise ilk etapta uzayla etkilesmektir. parcacigi cevreleyen uzaya yapilan bu etki parcacigi da etkiler ve onun o andaki durumunu bozar. ayrica gozlem konum ve momentum bilgisine ayni anda tam dogrulukla erismemizi de engeller. yani elimize gecen sonuc dalgalanan ortalama bir degerdir. gozlemlenen parcaciga dair cevabini merak ettigimiz soru konumla ilgili ise parcacik birden fazla ihtimal arasindan tek bir ihtimale indirgenerek bir noktada madde halinde belirir ama o andaki hiz bilgisi dalgali bir deger gosterir. ayni sekilde hiz bilgisini elde etmek istedigimizde o anda parcacigin konumuna dair olan deger dalgali bir hal alir.
