takıntı, saplantı şeklinde türkçeleştirilebilecek ruhsal bir yanıttır obsesyon. "neden ortaya çıkar" sorusuna obsesyonun görünümüne göre cevap vermek doğru olur.
obsesyonun psikanalitik literatürde yeri büyüktür. freud psikoseksüel gelişim basamaklarını tanımlarken, oral, anal ve ödipal dönemlerden söz eder. bunlardan obsesyona en sık zemin oluşturanı anal dönem. anal dönem 1-3 yaş arasında yaşanır.
tuvalet eğitiminin verildiği bu yaşlarda çocuk aynı zamanda ilk kendilik atılımını da yapar. fiziksel olarak beceri kazandıkça annesinden ayrılmaya yönelik davranışları olur. elbette henüz kendine yetecek bir yaşta değildir, ancak yürüme, konuşma, basit özbakım becerileri kazandıkça bağımsızlaşma yolunda ilk adımlarını atar. bağımsızlaşmak istese de hayatının kontrolü elinde değildir. kontrol edebileceği birkaç alan vardır. bunların başında ne zaman ve nereye dışkılayacağı yer alır.
çocuk sfinkter kontrolünü sağladıktan sonra ne zaman ve nerede kaka yapacağına karar verebilir duruma gelir. tuvalet eğitimi ve genel olarak bu dönemde katı tutumlar çocuğun bireyleşme mücadelesine ket vurur. çocuk bir bireyleşme çabası olarak inatlaşma davranışı içine girer. eğer anne tahakküm etmeyi seven ve kuralcı bir kişiyse bu tutuma sert ve baskılayıcı şekilde yanıt verir ve anne-çocuk arasında ruhsal bir savaş başlar.
dışkı, çocuk tarafından bedenin bir parçası gibi algılanır. onu uygun yerde ve zamanda bıraktığında gösterilen aşırı bir sevinç tepkisi, dışkıyı çok daha değerli bir hale getirir. buna kontrast olacak şekilde bazen dışkıyı yaptığında (mesela altına) aynı anne ona şiddetle kızar. bu çocukta hem kafa karışıklığına hem de dışkı tutma (aşırı kontrol) davranışına yol açabilir.
bu kişiler kontrol etme konusunda aşırı bir çaba gösterir. kontrol davranışının tezahürleri olarak, düzen, tertip, dakiklik, simetri gibi konularda takıntılı davranışlar geliştirmek bu kişilerde çok sıktır. kurallara uymak konusunda katıdırlar. esnemekte zorlanırlar. mükemmeliyetçi davranışlar gösterirler. doğruları nettir, yeni fikirlere kapalıdırlar. tutma davranışının tezahürü olarak, cimrilik ve biriktirme gibi huylar sık görülür. hatta ileri vakalarda istifçilik ortaya çıkabilir (çöp ev).
özetle, emekli asker apartman yöneticisi gibi davranırlar. kimin, nereye, nasıl park ettiği; kapı önünde ayakkabı olup olmadığı; apartmanın temizliği gibi konulara haddinden fazla itina gösterirler. çok eleştirel davranırlar. zihinlerindeki kalıplara/doğrulara uymayan kişileri aşağılama ya da hor görme gibi tutumlar sergileyebilirler. ve çevrelerindeki insanları canlarından bezdirebilirler.
Dün hakkında çok garip bir olay okuduğum ruh ve sinir hastalıkları kategorisine giren bir hastalık.
1988 yılında George adlı, 19 yaşındaki genç obsesif-kompülsif hastalığından muzdariptir.
Günde yüzlerce defa elini yıkar ve çeşitli nedenlerden dolayı sürekli duş almak zorunda hisseder kendisini. En sonunda bu yüzden okulundan ayrılır ve bulduğu işini bırakır. Son derece mutsuz ve ağır depresyon geçiren genç, en sonunda 22 kalibrelik bir silahı ağzına dayar ve kafasına sıkar.
Kafasının içinden, sol lobunu parçalayarak geçen silah George'u öldürmez. Sol lobunda, OCD hastalığına sebebiyet veren o küçük alanı parçalar. Üç hafta sonra hastahaneden çıkan George, kendi hastalığını tedavi etmiş olur.
intihar edecekken, kafasındaki o bölgeyi parçalamasıyla hayata yeniden döner. Üstelik hiç bir IQ ya da fonksiyonel kaybı olmadan.
Bu hastalığa sahip biri olarak, hayat zulme dönüşüyor. Evet, ritüeller, tekrarlar, kafada bi uğurlu sayı belirleyip her şeyi o sayı kadar tekrarlamak gibi gibi gibi. Çevrenizde bu tür insanlar varsa, üzerlerine çok gitmeyin, çünkü eve gittiklerinde günlük kötü olayları çokça tekrar ederler kafalarında. Neyse siz gene çokta şapmayın.
