nuri demirağ'ın 1938 senesinde almanya'daki dlr'in öncülü olan ava (aerodynamische versuchsanstalt) kurumu ile göttingen'de geliştirdiği konseptin rüzgar tüneli modeli.
Türkiyede ilk uçağı (tayyare) yapanlardan. Kaynak var. Geçenlerde okumuştum hayatını. Çok ilgi çekici.
--spoiler--
Nuri Demirağ Tayyare Atölyesi: Kurulması Faaliyetleri ve Kapanması
Cumhuriyetle birlikte başlatılmaya çalışılan ağır sanayi yatırımları ile bu yatırımların hazin sonları üzerine bir inceleme içeren bu resimlerle tarih çalışması büyük ümitlerle kurulan fabrikaların ilgisizlik yüzünden nasıl kapanmak zorunda bırakıldıklarını, milyonlarca lira harcanarak yapılan yatırımların değişik bürokratik, kırtasiyeci ve tutucu yaklaşımlarla desteklenmemesini, hatta çeşitli zorluklar çıkarılarak kapanmaya mahkûm edilmelerinin tarihsel sürecini ele almaktadır.
1930’lu yıllarla Türk Hava Kurumu’nun düzenlediği kampanya ile her ilden toplanan paralarla veya iş adamlarının bağışlarıyla bir uçak satın alınmaya ve bu uçağa o ilin veya o şahsın ismi verilmeye başlanır. 1932 yılında Nuri Demirağ’a da böyle bir teklif gelir. Kendisine gelen yardım teklifi karşısında “Benden bu millet için bir şey istiyorsanız en mükemmelini istemelisiniz. Mademki bir millet tayyaresiz yaşayamaz öyleyse bu yaşama vasıtasını başkalarının lütfundan beklememeliyiz. Ben bu uçakların fabrikasını yapmaya talibim” diyerek uçak yapım işine gireceğini ifade eder. Yine aynı yıllarda yapmış olduğu başka bir konuşmasında da Demirağ, “Göklerine hâkim olamayan milletlerin akıbeti felaket olacağına katiyen kaniyim. Bunun içindir ki, göklerine hâkim olmayan milletler yerlerde sürünmeye, yerin dibinde çürümeye mahkûmdur” sözleriyle yeni faaliyet alanını da belirler. Nuri Demirağ’ın tayyare fabrikası kurma fikrini öncelikle dönemin Genelkurmay Başkanı Mareşal Fevzi Çakmak’a yazmış olduğu bir mektupla arz etmiş olduğu anlaşılmaktadır. Çakmak, mektuba verdiği cevapta “Memleketimizdeki hava sanayine yardım hususunda gösterdiğiniz vatandaşlık duygusu, şayanı takdirdir. Bu iş, büyük mali fedakârlıklara ihtiyaç gösterdiğinden bu uğurdaki maddi ve manevi azminizden de sizi tebrik ederim. istanbul’da ki etüt atölyesiyle Divrik’de ki tayyare fabrikasının açılarak faaliyete geçmesini dilerim, saygılarımla” diyerek teşebbüsü desteklemiş ve hemen arkasından Nuri Demirağ’a gönderilen ikinci mektupla bu alanda çalışmasına müsaade edildiği belirtilir.
Ah ah o zamandan bu zamana azimle çalışsaydık şimdi ilk 10 a girmiştik yerli uçak konusunda. Ne zaman ithale alıştık işte o gün ayağımıza pranga vurdular gardaş. Hazıra konmak kadar pis bir şey yoktur.
Boş iştir, boş projelerle uğraşmak yerine keşke cami falan yaptırsaydı külliye yaptırsaydı mürit toplasaydı ve hakkatten bahsetseydi ülkeye daha fazla yarar sağlardı.
Uçak muçak bunlar boş işler kardeşim allahu tala eğer isterse zaten her vilayete uçak fabrikası açmamızı sağlar. Eğer türkiye'de uçak fabrikası yoksa allahu tala'nın istemediğindendir. Onun hikmetinden sual olunmaz.
Böyle boş işlerle uğraşacağına adam biraz namaz kılsaydı. Bir kaç kere hacca gidip sevap kazansaydı. Menzil'de ki, çarsamba'daki şeyhlerimizin hayır dualarını alsaydı belki allah u tala fabrika açmasına izin verirdi. Hayırda şer de allahtandır kardeşim. isyan edip günaha girmeyeceksin. Tevekkül edip kaderine rıza göstereceksin. Uçakla, tıpla, füze ile uğraşacağınıza biraz da allah için çalışın yoksa öbür dünya da cehennemde cayır cayır yanacaksınız.
Kavede sakallı cübbeli bir adam yanında ki iki genç çocuğa anlatıyordu. Sonra abdest alıp namaz kılmaya gittiler.
