bir dersle veya konuyla ilgili alınan puan veya notun, o konuyla ilgili bilgi düzeyini göstermeyeceğini savunan söylemdir. büyükler küçüklere, özellikle öğrencilik zamanında notları düşük olup tembel diye damgalanan ama okul sonrası hayatında başarı kazanmış insanlardan veya onlarla ilgili bahsedenlerden bu söylemi duyarız. peki bu söylem doğru mudur?
bilimsel olarak bir konu ile ilgili bilgi-yetenek veya beceriyi (bkz: byb) ölçmek için çeşitli yöntemler olup, en sık ve tüm özellikler için kullanılanı da kağıt-kalem testleridir. bir testin ilgili konuyu ölçebildiğini kanıtlamak için o testin geçerliliğinin ve güvenilirliğinin olması gerekir. geçerlilik ilgili kavramı doğru ölçüp ölçmediği, güvenilirlik de ilgili ölçümün her seferinde aynı sonucu vermesi durumudur.
toparlayayım. bir sınavda sorulanlar, ilgili konu ile ilgili sınavı hazırlayan hocanın önem verdiği detayları içerir. ancak o konunun kullanımı daha sık olan kısımları ve hatta konunun anafikri ve genel çerçevesi bu detayların dışında ise, hocadan yüksek not alan kişiler aslında o konuya hakim değillerdir.
karlı bir günde okula geldim. üniversite olduğunu belirtmem gerekiyor, olay daha önceki sınıflarda yaşanabilecek bir olay değil zaten.
karar verme konusunda hocamız ders anlatıyor ve rasyonel (bkz: akılcı) karar ile ilgili tanımlama yapıyor. Dedi ki:
-bugün hava karlı. burası da çoğunuzun evine uzak. siz sıcak yatağınızdan kalktınız, normalde güzel güzel oturacağınız evinizden, arkadaşlarınızın önemli bir kısmı da gelmemişken buraya kadar geldiniz. şimdi sizin verdiğiniz bu karar rasyonel mi?
özellikle hocaya yakın ön sıralar kıkırdamaya başladı. suratlarına beni bıraksan hiç gelmem ifadesi oturdu. ben o sırada çıldırıyorum tabii. içimden geçiriyorum:
- kardeşim, o kadar yolu teptin, hiç mi düşünmedin ben niye bu okula geliyorum diye? hadi ben geldim, dersi dinlemek hoşuma gidiyor, arkadaşları görürüm, dersten sonra takılırız, uygun vakitte de eve dönerim diye düşündüm. evde de yapacak daha iyi birşey yoktu, en akıllıca kararı verdim ve geldim.
yine de söyleyeyim, hoca da benimle birebir aynı şeyleri söyledi.
sınav sonuçlarını merak ettiniz herhalde? sınıf ortalaması 4 üzerinden 2,5-3 iken ben 1,5 aldım. muhtemelen kıkırdayan inekler daha yükseğini aldı.
bilimsel olarak da açıkladım, düz mantık da anlattım, yaşanmış olaydan da örnek verdim; sonunu da böylece bağlayıverdim.
