hasan sabbahın suikast timi olan haşhaşiler tarafından öldürülen, devletin sadece askerle değil eğitim ordusuyla kaim ve daim olacağını öngören, bu ideal uğruna Bağdat, isfahan, Nişabur, Belh, Herat, Basra, Musul gibi şehirlerde medreseler açan, ilim ehli için senede 300 bin dinar harcadığı rivayet edilen selçuklu veziri. mekanı cennet olsun.
hasan sabbah ve ömer hayyam'ın arkadaşıdır, selçuklu döneminin en önemli adamıdır denilebilir ancak ölümü hasan sabbah'ın fedaisinin elinden, yine hasan sabbah'ın emriyle olmuştur.
vezirliği alparslan ve melikşah dönemlerinde sürmüştür. 29 yıl aralıksız hizmet vermiştir. siyasetname isimli bir eser yazmıştır. selçuklu devlet düzenini kurmuştur. merkeziyetçi bir anlayışı vardı. bu merkeziyetçi anlayışla nizamiye medreselerini kurdu.
türk devletlerinde ilk kez istihbarat teşkilatını oluşturmak istedi.
hasan sabbah'ın kesin hedeflerinden biri idi. haşhaşiler tarafından 1092 yılında düzenlenen bir suikast ile öldürüldü.
sadece kendisi değil tüm sülalesi selçuklunun kilit noktalarında uzun süre görev yapmıştır. efsane değil gerçektir. birçok tarihçi tarafından gelmiş geçmiş en büyük devlet adamı olarak tanımlanır. sadece kurduğu ikta sistemi ile zamanının en büyük devletinde merkeziyetçi bir yapı oluşturmuş, devletin bütün bölgelerinde hak ve adaleti sağlamıştır. siyasetname adlı eseri birçok ülkede ders kitabı olarak okutulmaktadır. hasan sabbah'ın özel olarak yetiştirip devletin önemli noktalarına soktuğu iki fedaisinden biri tarafından öldürüldüğü rivayet edilir. diğer fedai ise büyük selçuklu sultanı melikşah'ı öldürmüştür. batınilik hareketlerine karşılık nizamiye medreseleri ile ülkeyi donatsa da, ölümü üzerine ülkenin parçalanması kaçınılmaz olmuştur. büyük selçukludan bu yana -özellikle osmanlı- kurulmuş devletlerin adalet sisteminin ve ülke yönetimi sisteminin çekirdeğini bu şahsın fikirleri oluşturmuştur.
