önyargıyla yakın akraba olan durumdur. karşısındaki kişinin gerçek niyetini bilmeden herhalde bunu kastediyor diyerek davranmaktır. ekseriyetle yanlış sonuç verir. insan sarrafıysanız işiniz kolay olabilir ama sarraf olmak da her babayiğidin harcı değildir.
Empatiyle çelişen bir olgu olması kuvvetle muhtemeldir zira çıkarım yapılan davranışlar düşünceler her zaman doğru olmayabilir insan genelde olmak istediği veya olduğu şeyler hakkında bilgi verir.
günümüz teknolojisi ile mümkündür. lakin niyet okuyan yapay zekanın niyeti halis olsun ki senin iyi niyetlerini görsün, o yapay zeka fesat olsun ki senin iyi niyetini kötü görsün.
Niyet okumak, psikososyal açıdan birçok olumsuz sonucu olan, hatalı bilişsel süreçlere dayanan bir eğilimdir.
Şahsen niyet okuma eğiliminde olan insanlar midemi bulandırıyor. Sosyal çevremde böyle insanların yeri yoktur çünkü niyet okumak kötü niyetli bir davranıştır.
Niyet okumak, bir başkasının zihninde ne düşündüğünü, ne hissettiğini veya bir davranışı hangi amaçla gerçekleştirdiğini kesin olarak bilmeden kişisel bir yorum oluşturmaktır.
Bilişsel Önyargıdır. empati reddidir.
Bir başkasının ne hissettiğini veya neden öyle davrandığını dinlemek ve anlamak yerine, varsayımda bulunmaktır.
Psikososyal gelişimde aşağıdaki şu kavramlarla açıklanabilir;
*Temel Atıf Hatası (Fundamental Attribution Error)
Niyet okumaya eğilimli kişiler, başkalarının davranışlarını içsel nedenlere (kendi kişiliği, kendi niyeti) bağlama eğilimindedirler, oysa kendi davranışlarını açıklarken çevresel faktörleri daha çok vurgularlar.
**Doğrulama Yanılsaması (Confirmation Bias): Niyet okuduğunu düşünen kişiler, kendi varsayımlarını destekleyen bilgileri daha çok arama ve hatırlama eğilimindedirler. Eğer birinin "kötü niyetli" olduğuna inanıyorlarsa, o kişinin davranışlarındaki olumlu veya nötr unsurları görmezden gelebilir veya onları kendi inançlarına göre yorumlayabilirler.
***Projeksiyon: Kişinin kendi duygu, düşünce ve motivasyonlarını başkalarına yansıtmasıdır. Kendi içinde kıskançlık hisseden biri, başkalarının da kendisine karşı kıskançlık beslediğini düşünebilir ve bu düşünce üzerinden niyet okumaya çalışabilir.
Niyet okuyan kişi, karşısındakinin iç dünyasını anlamaya çalışmak yerine kendi varsayımlarına odaklanır.
Gerçek ve sağlıklı ilişkiler kurmak, empati geliştirmek ve psikolojik iyi oluşu desteklemek için niyet okumak yerine, açık iletişim kurmaya, soru sormaya, dinlemeye ve başkalarının davranışlarını çeşitli faktörlerin etkisiyle değerlendirmeye odaklanmak insanca olandır.
