532 senesinde istanbul (konstantinople) şehrinde meydana gelen şehrin gördüğü en büyük ayaklanmadır. kentin yarısı yanarak yok olmuştur. 30.000 kişi ölmüştür.
hipodromda kent halkının imparatora karşı ayaklanması neticesinde 30 ila 50 bin arası kişi katledilmiştir. söylentiye göre cesetleri hipodroma gömülüdür. yani sultanahmet dolayları.
Ayaklanama sırasında bugünkü ayasofya'nın yerinde bir kilise bulunmaktadır. isyancılar bu kiliseyi yakmışlardır. daha sonra yanan kilise yıkılmıştır. Bu kilisenin yerine bugünkü ayasofya yapılmıştır. Bizans kralı 1. jüstinianos yaklaşık 30000 isyancıyı bugünkü sultan ahmet camii'nin yanında bulunan meydanda, o zamanki adıyla (bkz: at meydanı)n'da idam ettirmiştir.
Hazır bugün ayasofya açılıyorken bu mimari şaheserin temel atma törenine gitmek istedim.
Günümüzde sultan ahmet meydanı olarak bilinen (osmanlı döneminde at meydanı) bölge, bizans zamanında büyük bir hipodromdu. Bu hipodromda bizans halkının günlük eğlencesi denebilecek at yarışları yapılırdı. Bugünün futbol karşılaşmaları kadar popüler ama futbol holiganizminden daha büyük olaylara neden olabilen yarışlardı bunlar. Yarışlarda maviler ve yeşiller olmak üzere iki takım olurdu. Her takımın taraftarı kendi takımına "kazan", "kazanmalısın" anlamında "nika" diyerek tezahürat yapardı.
532 senesinin ocak ayında yine bir yarış sonrası olaylar imparator jüstinyen'e isyana kadar gider ve halk ayaklanır( Bu jüstinyen meşhur corpus iuris civilis adlı hukuk külliyatını hazırlatan imparator olarak da bilinir)
isyancılar jüstinyen'in yeğeni hypatius'u imparator ilan edip imparatorluk sarayına dayanır. Jüstinyen isyana karşı koyamayacağını düşündüğünden bir gemiye servetini yükletmiş kaçma planları yapıyordur. Senatoyu toplamış yapılacakları konuşurken imparatorun kaçacağını öğrenen eşi imparatoriçe theodora "deniz sakin gemin hazır. Sen kaçacaksan kaç ama benim gelmemi bekleme. Bir imparator şerefiyle ölmeli. Sen değilsen bile ben imparatoriçe olarak şerefimle ölmeyi yeğlerim" diyerek kaçmayı reddeder. Bu sözlerden imparator ve generaller cesaretlenir ve isyancılara karşı saldırı başlar.
Saldırı sonucu tarihe "nika ayaklanması" olarak geçen olayda, hipodromda toplanan 30 bin asi öldürülür. Yakalanan asilerin imparator adayı hypatius "isyancıları tuzağa düşürmek için buraya getirdim" dese de öldürülmekten kurtulamaz.
Tüm bu olaylar esnasında bütün şehir olduğu kadar ayasofya da büyük zarar görmüştür. imparator, ayasofya'nın yeniden ve büyük bir mabed olarak inşa edilmesini ister ve bu iş için miletli isidoros ile trallesli anthemios'u görevlendirir. 5 sene sonunda, 537 yılında, yeryüzünün en büyük mabedi, "ayasofya" ortaya çıkar.
Ayasofya, bir anlamda nika ayaklanmasını bastırıp tacını ve tahtını koruyan imparator jüstinyen'in istanbul'a hediyesidir.
